N a m iq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ
Yüklə 3,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
cavab verən dövlət mədəniyyət siyasəti elmin, təhsilin, incəsənətin, idarəetmənin, uğurlu daxili və xarici siyasətin tərəqqisi naminə, “yuxandan” (dövlət qurumları) və “aşağıdan” (professional qeyri-hökumət təşkilatlan, alimlərin tədqiqatları) gələn yeniliklərin həyata keçirilməsi üçün əlverişli şərait yaratmalıdır. Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət siyasəti intellektual, mənəvi, bədii mədəniyyətlə yanaşı, şəxsiyyət, ailə və cəmiyyət mədəniyyəti, tibb və ekologiya, məişət və ünsiyyət, siyasət və istehsalat, insan hüquqlan və mədəniyyət hüquqlan, sülh mədəniyyəti, gender mədəniyyəti, demokratiya və vətəndaş cəmiyyəti mədəniyyəti, istehlak və ictimai münasibətlər, mədəni münaqişələrin aradan qaldırılması mədəniyyətinin inkişafi problemlərini daima diqqət mərkəzində saxlamalıdır. Mədəniyyət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin edən mədəni inkişafin idarəolunması isə üç əsas problemlə bağlıdır: sosial-mədəni inkişafın srateji istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və dövlət prioritetlərinin təsdiq olunması; ruhi-mənəvi, intellektual və maddi mədəniyyətin müxtəlif sahələri üçün mütəxəssislərin hazırlanması və tərbiyəsi, onların həyat və fəaliyyətləri üçün maddi-texniki və sosial şəraitin yaradılması; sosial-mədəni, o cümlədən, iqtisadi tərəqqinin təmin edilməsi məqsədi ilə, mövcud mütəxəssislərin və onların fəaliyyətinin nəticələrinin effektivli istifadə olunması. Demokratik ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da mütərəqqi sosial-mədəni siyasətin başlica prioritetləri - qanunun aliliyi və təkmilləşdirilməsi, vətəndaşlann hüquqi savadı, qanunların icra mədəniyyətini təmin edən hüquqi mədəniyyət, peşəkarlıq və idarəetmə etikasını özündə birləşdirən idarəetmə mədəniyyəti, milli-mədəni və bəşəri dəyərləri əhatə edən etik mədəniyyət, elm və yüksək texnologiyalar, təhsil, maarif və informasiyanin inkişafına yönəlmiş intellektual mədəniyyətlə bağlıdır. Lakin əksər səviyyələrdə mədəniyyətə müsbət münasibət bəslənildiyini sübut edən faktlarla yanaşı, onu da qeyd edək ki, mədəniyyət rəsmi olaraq islahatlar siyahısına daxil edilməmişdir; bu da o deməkdir ki, mədəniyyət sferasının dövlət səviyyəsində 429
əlavə vəsaitlərə və beynəlxalq təşkilatların fondlarına yol tapmaq imkanı yoxdur. Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət strategiyası müxtəlif səviyyələrdə işlənib hazırlanır və həll edilir: Azərbaycan parlamentinin Mədəniyyət məsələləri üzrə daimi parlament komissiyası və Sosial qanunvericilik şöbəsi (qanunvericilik planında); Prezident Aparatının Humanitar siyasət şöbəsi; Nazirlər Kabinetinin Elm, mədəniyyət, milli təhsil və sosial məsələlər şöbəsi (burada büdcə planlaşdırılır); Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi mədəni həyatın bütün sektorlarında islahatların işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsinə məsuliyyət daşıyır. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi səviyyəsində ikitərəfli proses gedir; bir tərəfdən bu, islahatların işlənib hazırlanması, desentralizasiya və dekonsentrasiya sahəsində müəyyən ilkin addımların aülması, digər tərəfdən isə əvvəllər müxtəlif idarələrin nəzdində müstəqil təşkilat kimi mövcud olan təsisatların bu yaxınlarda yenidən onun tabeçiliyinə verilməsilə bağlıdır. Tarixi abidələr, kinematoqrafıya və nəşriyyat komitələrinin ləğvi zamanı bu cür olmuşdur. Bu cür qərarlar, həmin sahələrin hamısında islahatların, son dərəcə kiçicik bir fərqlə, eyni zamanda həyata keçirilməsi zərurətindən doğmuşdur. Avropa Şurası ekspertlərinin hesabatlannda da vurğulandığı kimi, bütövlükdə, mədəniyyət konsepsiyası çarpaz sfera kimi, hələlik Azərbaycanda müvafiq əhəmiyyət qazanmamışdır ki, bu da mədəniyyət və incəsənətin cəmiyyətdə və iqtisadiyyatda daha tam rol oynamaq imkanlarını məhdudlaşır. Ekspertlərin gəldiyi qənaətlər belədir: mədəniyyətin özünün və sabit inkişafda, müsbət humanitar artımda, habelə incəsənətlə biznes arasında tərəfdaşlığın yaradılmasında onun rolunun ən yaxşı müdafiəsi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən digər hökumət strukturları ilə münasibətlərdə təməl strategiya kimi inkişaf etdirilməlidir. Bu, aşağıdakı nəticələrə gətirib çıxarmalıdır: - Mədəniyyətin islahatlar sektoru kimi qəbul edilməsi; - Mədəniyyətə əsaslanan sabit inkişaf layihələrinin qarşılıqlı faydalı situasiya kimi qəbul edilməsi; 430
- Mədəniyyətin alternativ maliyyə mənbələri üçün əlverişli şəraitin yaradılması; - Mədəniyyətin dinamik obrazının yaradılması. Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi qədim zamanlardan bugünədək bəşəriyyətin sosial-mədəni inkişafının əsas mərhələləri və qanunauyğunluqlarının öyrənilməsinə imkan verir ki, bu mənada kulturologiya elmi müxtəlif irq, xalq, etnos və millətlərin inkişaf etdiyi təbii coğrafi, bioloji, sosial və tarixi şəraitlərin dərk edilməsi və başa düşülməsi üçün vasitədir. Kulturologiya müxtəlif xalqların həyat tərzi, ənənələri, dinləri, psixologiyası, sosial təcrübəsi və xüsusiyyətlərini meydana çıxarır, müxtəlif ictimai- siyasi sistemlərin üstünlüyünü və çatışmazlığını, cəmiyyətin və dövlətin inkişafının təşkili və idarəedilməsi üsullarını göstərir. Bu imkanlar hesabına kulturologiya indi dövlət mədəniyyət siyasətinin vacib metodoloji əsası olaraq qalır. Kulturoloji biliklər olmadan, kulturoloji tədqiqatlarsız, Azərbaycanın üçüncü minililkdə milli-mədəni inkişaf proqramı və layihələri işlənmədən bütün səviyyələrdə dövlət idarəetmə sistemi effektiv ola bilməz. Təbii ki, burada milli mədəniyyətimizin mühafizəsi, tədqiqi və təbliği məsələlərinə xüsusi önəm verilməlidir ki, bu istiqamətdə görüləcək işlərdə aşağıdakılara diqqət yetirilməsi zəruridir: 1. Əvəzsiz və zəngin tariximizin bizə bəxş etdiyi ən qiymətli miras - milli mədəniyyətimiz milli varflığımızın təməli kimi dəyərləndirilməlidir. Mədəni fəaliyyət sahələrindəki hər bir ixtisasda aparılan araşdırmalar ilk növbədə dağınıq, sahibsiz və yox olma təhlükəsində olan bütün mədəniyyət ünsürlərinin sistemli bir formada toplanmasını təmin etməlidir. 2. Milli mədəniyyətimizin mühafizəsi - zəruri ikinci prinsipdir. Bir yandan milli mədəniyyət ünsürləri və fəaliyyət sahələrinin dəqiq və etibarlı səviyyədə qorunmasına diqqət edilirkən, digər yandan
yabançı mədəniyyətlərin milli mədəniyyətimizə mənfi təsirinin qarşısının alınması üçün tədbirlər görülməlidir. 3. Milli mədəniyyətimizin yayılması üçün görüləcək işlər və tədbirlər böyük bir önəm daşmaqdadır. İnformasiya və mətbuat vasitələri, bütün radio və telekommunikasiya vasitələri bu 431
Yüklə 3,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|