Uluslararası Sosyal Araş
tırmalar Dergisi
The Journal of International Social Research
Volume 3 / 10 Winter 2010
339
ş
ovların yanı sıra şu anda yayında olan ve günümüzün küresel izleyicileri tarafından ilgiyle takip edilen dizi
ve şovlara ilişkin yazılı, sözlü ve görsel göndermeler ile çağrışımlara rastlamak mümkündür.
zleyicileri
kurgusal bir evrenden çıkararak reel bir düzleme taşıyan bu göndermeler, tıpkı bir bulmaca çözer gibi sürece
dahil olmalarını sağlamakta ve çağcıl insanın en fazla maruz kaldığı mecra olan televizyon aracılığıyla
sağlama yapmalarını mümkün kılmaktadır.
2
Örneğin 3. sezonun ‘I Married Marge’ başlıklı 12. bölümünde, 80’li yılların önemli dizilerinden olan
ve televizyon tarihinin kilometre taşları olarak nitelenebilen Dallas ile Charlie’s Angels -Charlie’nin
Melekleri- isimli televizyon dizilerine görsel göndermeler bulunmaktadır. Bu bağlamda söz konusu bölümde
Homer’in üzerindeki tişörtte ‘I shot JR’ -‘JR’ı ben vurdum’- yazısı yer almakta, Homer ve Barney
televizyonda Charlie’s Angels isimli diziyi izlerken görülmektedir. Adı geçen göndermeler ve çalışmanın
kısıtı nedeniyle örneklendirilmeksizin sıralanan tüm diğer göndermeler, Simpsonlar’da metinlerarasılığın,
daha geniş bir bakış açısıyla postmodernizmin izdüşümleri olarak nitelenebilmekle birlikte, televizyon
tarihinde önemli bir yere sahip olan ve izleyicilerce unutulmaz addedilen yapımlara saygı duruşu olarak da
değerlendirilebilmektedir.
Çizgi film dünyasının ünlü eserleri de, Simpsonlar’da sık sık göndermelerle anılmaktadırlar.
3
Bu
bağlamda, çizgi film sektörünün gelişimine katkıda bulunan ve sektörün günümüzdeki görünümünün
temellerini atan klasiklerin yanı sıra günümüz televizyon dünyasının önemli gündem maddelerinden olan
çizgi filmlere ilişkin yazılı, sözlü ve görsel göndermelere rastlamak mümkündür. Örneğin 4. sezonun ‘Marge
vs. the Monorail’ başlıklı 12. bölümü, 70’li yılların başında William Hanna ile Joseph Barbara tarafından
yaratılan bir çizgi roman olan ve daha sonra çizgi dizi formatıyla televizyon tarihinin en önemli yapıtları
arasına giren Taş Devri isimli çizgi diziye göndermeler içermektedir. Bu bağlamda Taş Devri’nin jenerik
müziğinin Simpsonlar’ın jeneriğinde kullanıldığı, ancak şarkının sözlerinin Simpson Ailesi’ne uyarlanarak
değiştirildiği ve Fred Flintstone -Fred Çakmaktaş- ile bütünleşen ‘Yabba-dabba-doo!’ repliğinin Homer
Simpson tarafından telaffuz edildiği görülebilmektedir. Bu durum, gerçek yaşam ile kurgusal yaşam
arasındaki etkileşime yönelik güçlü bir örnektir. Kurgusal yapıtlardaki yaşam, gerçek yaşamın bir yansıması
olarak kabul edilebilmektedir. Bununla birlikte, kurgusal yapıtlardaki bazı unsurların gerçek yaşama
aktarıldığına da şahit olunabilmektedir. Kurgusal bir eser olan Taş Devri’nin müzik ve replik gibi unsurlarla
gerçek yaşama mal olduğunu ve tam da bu nedenle, izleyiciler tarafından gerçek yaşama mal edildiği için de
farklı bir kurgusal ortama konu edildiğini ve kurgusal bir eser olan Simpsonlar’da yeniden hayat bulduğunu
ileri sürmek mümkündür.
Simpsonlar’da kullanılan göndermeler, televizyon ve sinema dünyası ile sınırlı değildir. Televizyon
ve sinema eserlerinin yanı sıra dizi kapsamında pek çok edebiyat eserine ilişkin göndermelere rastlamak
mümkündür. Edebiyat dünyasının ‘klasik’ kabul edilen önemli eserleri ile çok satan ve popüler niteliğe sahip
eserlerine ilişkin atıflar, dizide yer bulmaktadır.
4
Bu bağlamda yazarın ya da eserin isminin, eserin
konusunun, eserin ana karakterlerinin ya da eserden bir ifadenin gönderme konusu yapıldığı
görülebilmektedir.
2
Howdy Doody, I Love Lucy, Twilight Zone (Alacakaranlık Kuşağı), Bewitched (Tatlı Cadı), The Prisoner (Mahkum), Bonanza, The
Fugutive (Kaçak), Lassie, Charlie’s Angels (Charlie’nin Melekleri), All in the Family, Happy Days, The Jeffersons, Knight Rider (Kara
Ş
imşek), Dallas, Twin Peaks ( kiz Tepeler), Cosby Show (Cosby Ailesi), Webster, MacGyver, The Wonder Years (Harika Yıllar), Star
Trek (Uzay Yolu), Miami Vice, Beverly Hills 90210 (Evimiz Hollwwood’da), Cheers, Mad About You, Xeyna (Zeyna), Frasier, X Files
(Gizli Dosyalar) ve Home Improvement bu kapsamda örnek verilebilmektedir (Irwin ve Lombardo 2003: 54; The Simpsons Archive 30
Eylül 2006).
3
Popeye (Temel Reis), Smurfs (Şirinler), Flintstones (Taş Devri), Tom and Jerry (Tom ve Jerry), Bear Yogi (Ayı Yogi), Jetsons
(Jetgiller), Casper: The Friendly Ghost (Sevimli Hayalet Casper), Charlie Brown, Looney Tunes, Teletubbies, Beavis and Butthead
(Beavis ve Butthead), South Park, Futurama bu kapsamda örnek verilebilmektedir (Irwin ve Lombardo 2003: 54; The Simpsons Archive
30 Eylül 2006).
4
2001: A Spacey Oddysey (2001: Bir Uzay Efsanesi), Hänsel und Gretel (Hansel ve Gretel), The Boy Who Cried A Wolf (Çoban Çocuk
ile Kurt), A Christmas Carol (Noel Şarkısı), Howl, Lord of the Flies (Sineklerin Tanrısı), Old Man and the Sea (Yaşlı Adam ve Deniz),
Odyyseia, Moby Dick: The Whale (Moby Dick: Beyaz Balina), War and Peace (Savaş ve Barış), Ecce Homo, The Godfather (Baba), The
Raven (Kuzgun), Tell-Tale Head, The Fall of the House of the Usher, The Grapes of Wrath (Gazap Üzümleri), The Fountainhead
(Hayatın Kaynağı), A Streetcar Named Desire (Arzu Tramwayı), Nineteen Eightyfour (Bindokuzyüzseksendört), Animal Farm (Hayvan
Çiftliği), Gone with the Wind (Rüzgâr Gibi Geçti), Faust, Dracula (Drakula), Dr. Jeckll and Mr. Hyde (Dr. Jeckyll ve Mr. Hyde), Hamlet,
Macbeth, Romeo and Juliet (Romeo ve Juliet), Le Bossu de Notre Dame (Notre Dame’ın Kamburu), A Clockwork Orange (Otomatik
Portakal), It (O), Spartacus (Spartaküs), Silence of the Lambs (Kuzuların Sessizliği) ve Red Dragon (Kızıl Ejder) bu kapsamda örnek
verilebilmektedir (Irwin ve Lombardo 2003: 54; The Simpsons Archive 30 Eylül 2006).