Hist fil star sred 2008
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pisma: a/ Okres paryski: 1252-59
- Hylemorficzna struktura bytu
73
II. ŚW. TOMASZ Z AKWINU (1224-1274): 1. śycie i dzieło: - Urodził się w Roccasecca koło Neapolu, pierwszą naukę pobierał w opactwie benedyktyńskim na Monte Cassino oraz na Uniwersytecie w Neapolu. - W r. 1244 postanawia – wbrew woli rodziny – wstąpić do zakonu dominikanów. W latach 1245-48 odbywa nowicjat i studia w ParyŜu, a potem (1248-52) w Kolonii, studiując pod kierunkiem Alberta Wielkiego. - W latach 1252-56 dopełnia studia teologiczne w ParyŜu, a w latach 1256-59 kieruje na Uniwersytecie katedrą teologii. - W latach 1259-1268 przebywa we Włoszech (Neapol, Orvieto, Rzym, Witerbo), a latach 1269-72 w okresie sporów doktrynalnych, znowu kieruje katedrą teologii na Uniwersytecie Paryskim. - W r. 1272 zostaje przeniesiony do Neapolu. 6 grudnia 1273 zarzuca pracę naukową. Na początku roku 1274 wyrusza na Sobór Lyoński. Umiera w drodze na Sobór, 7 marca 1274 r.
- Pisma: a/ Okres paryski: 1252-59: - Komentarz do Sentencji, Kwestie dyskutowane o prawdzie, Komentarz do „De Trinitate”, O bycie i istocie. b/ okres włoski 1260-69: Summa przeciwko poganom (Summa contra Gentiles), I cz. Summy teologii, Kwestie dyskutowane o duszy, o mocy, komentarze literalne do dzieł Arystotelesa: Fizyki, Metafizyki, o duszy, Komentarz do „O imionach BoŜych” Dionizego. c/ okres końcowy: 1269-1274: - O wieczności świata, O jedności intelektu przeciw awerroistom, II i III cz. Summy teologii, Kwestie dyskutowane o złu.
2. Nauka o relacji filozofii i teologii: - Tomasz uwaŜał, Ŝe pragnienie poznania jest ludziom naturalne. KaŜdy byt dąŜy do doskonałości, którą jest spełnienie jego potencjalności, a człowiek spełnia się w poznawaniu. Ale ostatecznym celem ludzkiego Ŝycia jest nie tylko poznanie najwyŜszej przyczyny rzeczywistości, ale zjednoczenie z nią. Pierwszą przyczyną wszystkich rzeczy jest Bóg, co wykazuje filozofia. Ale kontemplacja BoŜej Istoty przekracza naturalne zdolności człowieka.
74
To właśnie obiecuje teologia i do tego człowieka przygotowuje. Wiara nie niszczy naszej racjonalnej natury, ale ją udoskonala wzmacniając naturalne siły umysłu poprzez światło wiary. - Konieczność teologii wynika zatem z tego, Ŝe Bóg jako cel ludzkich dąŜeń przekracza naturalne moŜliwości ludzkiego umysłu, ponadto pewne prawdy o Bogu mogą być poznane tylko na drodze objawienia. Nawet te prawdy, które mogą być poznane na drodze racjonalnych dociekań musiały zostać objawione, bo inaczej byłyby dostępne tylko niektórym (np. filozofom).
ale nauka ta wskazuje na Boga jako na ostateczną przyczynę istnienia rzeczy. - Skoro przedmiotem metafizyki jest byt jako byt znaczy to, Ŝe człowiek moŜe poznać rzeczywistość, Ŝe byt jest racjonalny. - Tomasz mówi o dwóch podstawowych ujęciach bytu:
czegokolwiek domaga się ujęcia tej rzeczy w kategoriach bytu. b/ metafizyczne pojęcie bytu formowane jest w procesie abstrakcji, która przebiega przez trzy etapy: 1. Abstrakcja fizyczna – pomija materię w jej konkretności i indywidualności. 2. Abstrakcja matematyczna – bada jedynie ilościowy aspekt rzeczy. 3. Abstrakcja metafizyczna – ujmuje formę rzeczy, czyli wskazuje na konieczne elementy bycia tego rodzaju bytem.
- Hylemorficzna struktura bytu: - Według Tomasza wszystkie byty materialne składają się z materii i formy. -Materia jest ostatecznym podłoŜem form, ale sama nie ma Ŝadnej formy czy aktualności. Materia pierwsza jest czystą abstrakcją, gdyŜ w rzeczywistości spotykamy jedynie byty złoŜone z materii i formy. - Forma jest „pierwszym aktem fizycznego ciała”. W kaŜdej rzeczy istnieje tylko jedna forma substancjalna, która udziela rzeczy istnienia. - Tomasz odrzuca powszechny hylemorfizm św. Bonawentury, ale wprowadził nowe „złoŜenie” bytowe, a mianowicie:
75
-ZłoŜenie z istoty i istnienia: -Tomasz wskazywał, Ŝe w kaŜdej rzeczy występuje realna róŜnica pomiędzy tym, czym dana rzecz jest (istota), a tym, Ŝe jest (istnienie). -Istnienie kaŜdej rzeczy jest realnie róŜne od jej istoty. Istnienie danej rzeczy nie zawiera się w jej definicji (np. do definicji Pegaza nie naleŜy to, Ŝe istnieje), dlatego naleŜy przyjąć, Ŝe istnienie dochodzi do istoty z zewnątrz i wchodzi z nią w złoŜenie. Istota nie jest przyczyną swojego istnienia, dlatego naleŜy przyjąć, Ŝe istnienie przychodzi z zewnątrz, jest rzeczy udzielone. - Istnienie jest względem istoty aktem. Istota przyjmując istnienie jest moŜnością i ta moŜność ogranicza istnienie. Istnienie jest zatem ostatecznym aktem konstytuującym i doskonalącym byt, który to akt jest ograniczany moŜnością (istotą). - We wszystkich bytach stworzonych ich istnienie realnie róŜni się od ich istoty. Istnienie jest tym bytom udzielone przez Tego, który istnieje na mocy swojej Istoty, którego Istotą jest istnieć (Bóg). - Aniołowie, będąc bytami duchowymi, nie mają w sobie przymieszki materii, są czystą formą bez materii. Ale jako byty stworzone zawierają w sobie element potencjalności. W ich bycie występuje realna róŜnica pomiędzy istotą a istnieniem, które im zostało udzielone przez Boga.
4. Argumenty za istnieniem Boga: - Zdaniem Tomasza istnienie Boga nie jest dla człowieka oczywiste, przynajmniej w tym Ŝ yciu, toteŜ naleŜy filozoficznie dowodzić istnienia Boga. Argumenty za istnieniem Boga wychodzą z analizy skutków, dla których poszukuje się przyczyny. Te „dowody”, które Tomasz nazywał „drogami”, za punkt wyjścia biorą jakiś, dający się zaobserwować fakt. Dlatego argumentacja ta ma charakter aposterioryczny.
Dostrzegamy w świecie rzeczy, które się poruszają. Wszystko, co się porusza, czyni to dzięki czemuś innemu, dzięki jakiemuś „poruszycielowi”. Poruszać coś znaczy przeprowadzać z moŜności do aktu (patrz – Arystoteles), a tego moŜe dokonać tylko to, co samo jest w akcie. Nic zatem nie moŜe zarazem poruszać i być poruszanym, dlatego musi być poruszane przez coś innego. W poszukiwaniu kolejnych czynników poruszających nie moŜna iść w nieskończoność, dlatego naleŜy przyjąć istnienie pierwszego poruszyciela, który nie jest przez nic w ruch wprawiany, a którego w religii nazywamy Bogiem. b/ Argument z przyczynowości sprawczej: Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|