Иҹтимаи-сијаси мүталиәЛӘрин әсаслары

(6-7-2) HӘRӘKATIN HӘDӘFİ

Bu hərəkatın hədəfi nədir, nə istəyir? Demokratiyanı istəyir və ya istismarı bu ölkədən qovmağı? Bu gün «insan hüququ» adlanan şeyi müdafiə üçünmü ayağa qalxmışdı? Ayrı-seçkiliyi və bərabərsizlikləri ləğv etmək, zülmü kökündən qoparmaq, materializmi məhv etmək istəyirmi?....

Bu sualların cavabını, hərəkatın mahiyyəti və kökləri haqqında söylədiklərimizdə tapmaq olar. Bu sualların cavabında qısaca deyilə bilər ki, bəli və xeyr. Bəli, yə᾽ni bütün bu hədəflər hərəkatın hədəflərindəndir. Yox, yə᾽ni hədəflər bununla bitmir.

Islam hərəkatı, hədəf baxımından məhdud ola bilməz. Çünki Islam, zatən parçalanmayan bir külliyyat şəklindədir və bu hədəflərdən hər birinə çatmaqla, sona yetmir. Әlbətdə bu, hərəkatın taktiki baxımdan bir sıra hədəfləri başqalarından daha mühüm saymaması və hədəfə çatma mərhələlərini nəzərə almaması demək deyildir. Məgər Islamın özü taktiki baxımdan tədriclə həyata keçirilməmişdirmi? Yəqindir ki, hərəkat əvvəlcə istibdad və istismarın rəddi, inkarı və dağıdılması mərhələsini keçir. Bu mərhələni adladıqda, quruculuğa və stabilliyə çatır və sonra, digər hədəflərinin ardınca gedir.

Qısa olaraq, hər bir hərəkat özünün bir sıra kiçik və ikinci dərəcəli hədəflərinə də malikdir. Hərəkatın ümumi hədəfləri, dörd cümlədə söylənilmişdir: «Nəruddul-məalimə min diynik». Yə᾽ni Tanrı yolunun məhv olmuş əlamətlərini qaytaraq. Yə᾽ni ilkin və həqiqi Islama qayıdış; yaxud, bid᾽ətləri məhv etmək və əsil sünnəti həyata keçirmək; fikir və düşüncələrdə islahat və Islam barəsində mühakimə, ruhiyyə və mənlikdə dəyişiklik.

«Nəzhərul-islahə fi biladik». Yə᾽ni şəhər və cəmiyyətlərdə, əsaslı, aşkar, geniş və hər bir tamaşaçını cəlb edəcək islahat aparmaq. Xalqın yaşayış səviyyəsinin yaxşılaşmasının əlamətləri görünməlidir. Yə᾽ni Tanrı bəndələrinin həyat səviyyəsində köklü dəyişikliklər.

«Yə᾽mənul-məzlumunə min ibadik». Yə᾽niTanrının məzlum bəndələri, zalımların şərrindən xilas olmalı və zülümkarların uzun əlləri, məzlumların başı üzərindən qalxmalıdır. Yə᾽ni, insanların ictimai əlaqələrində islahat.

«Tuqamu-muəttələtu min hududik». Yə᾽ni Tanrının unudulmuş qanunları və Islamın tapdalanmış qaydaları, bir daha həyata keçirilməli və xalqın ictimai həyatında hakim rol oyanmalıdır. Yə᾽ni, cəmiyyətin sivil və ictimai qaydalarında faydalı və Islami dəyişiklik.

Bu dörd prinsipi həyata keçirməkdə, fikir və düşüncələri həqiqi Islama yönəltməkdə, bid᾽ət və xurafatı beyinlərdən qovmaqda, yemək, mənzil, səhiyyə, təhsil baxımından ümumi həyatı yaxşılaşdırmaqda, insanların insanlıq əlaqələrini bərabərlik, qardaşlıq, üzərində qurmaqda və cəmiyyəti, hakim qayda-qanun baxımından ilahi Islam ülgüsünə əsasən qurmaqda müvəffəqiyyət qazanmış islahatçı, ən yüksək müvəffəqiyyətə nail olacaqdır.