International refereed journal of design and architecture print issn

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:127 K:214
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
204
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
AMAÇ
Kent  planlama  ve  peyzaj  mimarlığı,  planla-
ma ve tasarım arasındaki boşluğu doldurmayı 
amaçlayan,  uyum  sağlayabilir  süreç  tabanlı 
planlama  ve  tasarım  yöntemleri  geliştirmek 
son  yıllarda  üzerinde  sıklıkla  durulan  araş-
tırma  konusudur.  Bu  bağlamda,  geleceğin 
kentsel  peyzajlarını  şekillendirecek  melez 
disiplinler  üstü  ortamın  tarif  edilmesi  önem 
taşımaktadır. Bu çalışmada, peyzaj şehircili-
ğinin eksik vaatlerini ve parametrik dönemin 
biçimsel kaygılarının ötesinde, sosyo - ekolo-
jik süreçler ile ilişkilendirilmiş kentsel tasa-
rım sentezi oluşturmak amaçlanmıştır.
KAPSAM 
Araştırma  kapsamında,  peyzaj  mimarlığı  ve 
şehircilik etkileşiminin, kent ekolojisinin bi-
limsel  birikimi  ve  parametrik  dönemin  tek-
nolojik  araçlarının  rehberliğinde  kentsel  ta-
sarım  alanındaki  etkileşimlerine  tanımlama 
getirilmiştir. Bu kapsamda, her bir kavramın 
temelleri ve kentsel tasarım alanındaki uygu-
lamaları ele alınmıştır.
YÖNTEM
Araştırmada  her  bir  kavram  kentsel  tasarım 
bağlamında  ayrı  ayrı  ele  alınmış,  etkileşim-
leriyle oluşan melez alana ilişkin senteze va-
rılmıştır: İlk olarak, günümüz kentsel mekân 
algısındaki değişim incelenmiş, peyzaj şehir-
ciliğinin  temelleri  ve  mevcut  uygulamaları 
incelenmiştir.  İkinci olarak:  parametrik üs-
lubun  temelleri  ve  şehircilik  alanındaki  uy-
gulamalarına  değinilmiştir.  Üçüncü  olarak, 
kentleri insan egemen karmaşık ekosistemler 
olarak kabul eden kent ekolojisi üzerinde du-
rulmuştur.    Son olarak, kentsel ekosistem-
lerdeki akışları yöneten altyapı olarak peyzaj 
fikrinin  kentsel  tasarım  alanına  yansımaları 
ve  parametrik  araçlarla  oluşturulan  ilişkisel 
alan tanımlanmıştır. Böylece, geleceğin kent-
sel mekan algısını şekillendirecek melez ala-
na ilişkin öneriler getirilmiştir.
YENİ PARADİGMA: PEYZAJ 
ŞEHİRCİLİĞİ
Peyzaj şehirciliği, günümüz kentlerinin plan-
lanması  ve  tasarımında  yetersiz  kalan  gele-
neksel  tasarım  ve  planlamaya  tepki  olarak 
doğmuştur  (Corner,  2003:  58).  Dolayısıyla, 
1980’lerin  başında  ortaya  çıkan  ve  günü-
müzde  halen  işler  bir  yaklaşım  olarak  baş-
vurulan  yeni  şehircilik  yaklaşımından  çoğu 
yönden  farklı  ve  güçlü  söylemlere  sahiptir. 
Merkezden  çepere  doğru  kademeli  olarak 
azalan yoğunlukta bölgelemeyi esas alan yeni 
şehircilik yaklaşımı; yürünebilirlik, bağlantı-
lılık,  karma  kullanım,  kentsel  estetik,  akıllı 
ulaşım ve sürdürülebilir bir çevre önermiştir 
(Grant,  2015:  810).  Çağdaş  yapısal  çevreyi 
tanımlamakta yetersiz kalan yaklaşım, kent-
leri  insan  egemen  ekosistem  olarak  kabul 
eden peyzaj şehirciliği söylemi karşısında et-
kinliğini yitirmektedir.

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:127 K:214
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
205
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
Peyzaj şehirciliği yeni melez disiplinler ara-
sı alanı oluşturmak üzere; kent planlama ve 
peyzaj mimarlığı, planlama ve tasarım arasın-
daki boşluğu birleştirme girişiminde bulunur. 
Sabit  bir  tasarım  yaklaşımından  çok,  uyum 
sağlayan hareketli süreç tabanlı bir planlama 
ve tasarım duruşunu savunur. 
Kentsel Mekan Algısındaki Değişim
Geleneksel şehircilik, peyzajı mimari öğele-
rin iskeletini oluşturduğu dikey peyzajın gör-
sel arka perdesi olarak kullanıyordu. Ancak, 
günümüzde  bu  ilişki  değişmekte,  “gelenek-
sel  mimari  öğelerin  yerini  üretken  yüzey-
ler almaktadır” (Gray, 2005: 43). Günümüz 
kentlerinde peyzaj, arka plan görünüşü yeri-
ne,  kentsel  mekanın  tanımlayıcısı  olmuştur. 
Geleneksel peyzaj yaklaşımında kentsel me-
kanlar  keskin  sınırlara  sahipken,  peyzaj  şe-
hirciliği yaklaşımında ise kentin kendisi pey-
zajın oluşturduğu doğal akışların mekanıdır.
Peyzaj Şehirciliğinin Ortaya Çıkışı
Günümüzde  peyzaj,  zamanla  değişme,  bir-
birini  takip  eden  süreçlerle  dönüştürme  ve 
uyum sağlama yeteneği olan bir araç olarak 
kabul edilmektedir. Bu özellikler peyzaja gü-
nümüz  kent  koşullarını  beklentilerine  uyum 
sağlayabilme  gücü  katmaktadır.  1982  yılın-
da  düzenlenen  Paris  Parc  de  la  Villette  ya-
rışmasına  Mimar  Bernard  Tschumi  ve  Rem 
Koolhaas tarafından sunulan projeler peyzaj 
şehirciliğinin adı konmamış ilk örnekleri ola-
rak  kabul  edilir.  Hem  birincilik  ödülü  alan 
Tschumi’nin  hem  de  ikincilik  ödülünü  alan 
Koolhaas’ın  önerileri,  bitmiş  bir  tasarımdan 
daha çok taktik içerir. Her iki proje de pey-
zajın  uyum  sağlama,  kentsel  kullanımları 
harekete  geçirebilme,  ilişkiler  kurabilme  ve 
kentsel  süreçleri  yönetebilme  gücüne  vurgu 
yapmışlardır. Parc de la Villette ile başlayan 
peyzajın  değişen  algısı,  ilk  kez  1990’ların 
ortalarında peyzaj mimarı Corner tarafından 
formüle  edilmiştir.  Corner  (Peyzaj  Mimarı- 
Pennsylvania  Üniversitesi),  Stan  Allen’la 
(Mimar-Princeton  Üniversitesi)  çeşitli  tasa-
rım disiplinlerinin yeni bir sentezini gerçek-
leştirmek  üzere  Field  Operations  firmasını 
yönetmiştir (Waldheim, 2002: 10-17).
Uyum sağlayabilir, kendinden organizasyon-
lu  açık  bir  sistemin  tasarlanması  için  çağrı-
da bulunan 2000 yılında düzenlenen Toronto 
Downviews Park tasarım yarışmasına, Corner 
ve Allen “işletimsel bir matrise dayalı uyum 
sağlayabilir,  evrimsel  stratejisi  -  Beliren 
Ekolojiler” (Emergent Ekolojiler) adıyla pro-
je sunmuşlardır. Bu yeni yaklaşım bitmiş bir 
plandan çok tasarımcının kontrolünde olma-
yan, ilerideki ekolojik ve sosyal durumlarda-
ki etkileşim ve değişime izin veren çalışan bir 
sistem önerir (Muir, 2010: 55).
Corner ve ekibi bu yaklaşımlarını New York 
Staten Adası’ndaki  Fresh  Kills  düzenli  atık 
depolama  alanı  için  açılan  yarışmada  sun-
dukları  öneriyle  bir  ileri  noktaya  taşınmış-

---