Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü
Yüklə 307,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
131 %4.48 ve %5.01‟inin tuzaklarda yakalanabileceği görülmektedir. Salgın alanlarında toplam ladin ağaçlarının %31.19‟u I. typographus saldırısına uğramıĢtır. Toplam ladinlerin %16.11‟i ve zarar gören ladinlerin %51.64‟ü yoğun saldırıya hedef olmuĢtur. I. typographus Artvin ladin ormanlarında kitlesel artıĢ yaptığı sahalarda ağaç ölümlerine, popülasyon artıĢı yaptığı sahalarda ise meĢçere ölümlerine neden olmuĢtur. Kabuk böceği istilasını azaltmak için ölü veya istilaya uğramıĢ ağaçların böceklerin ilk uçuĢundan önce ormandan çıkartılması gerekir. Artvin ormanlarında, I. typographus‟un, 1998-2009 yılları arasında popülasyon patlaması yaptığı sahalarda, 86.850 hektarlık alana mücadele amaçlı 118427 adet feromon tuzağı asılarak, yaklaĢık 358.789.000 adet ergini bu tuzaklara çekilerek imha edilmiĢtir. Tuzak baĢına ortalama yakalama verimi 3030 adet olmuĢtur. ÇalıĢmaların yürütüldüğü Artvin ormanlarında yaklaĢık 7.5 ha‟lık bir alanda feromon tuzakları kullanılarak toplam 198106 adet ve tuzak baĢına ortalama 6600 I. typographus ergini yakalanmıĢtır. Bu feromon tuzakları ile aynı bölmeler için hesaplanan aynı generasyona ait toplam böcek miktarlarının sırasıyla yaklaĢık %2.45, %1.55 ve %2.23‟ünün yakalanabildiği tespit edilmiĢtir. Bu alanlarda tuzak sayısı en yüksek teorik değer olan 9 tuzak/ha‟a çıkarılması durumunda aynı bölmelerde toplam I. typographus bireylerinin sırasıyla %5.51, %4.48 ve %5.01‟inin tuzaklarda yakalanabileceği görülmüĢtür. Artvin ladin ormanlarında mekanik mücadele kapsamında 2000–2007 yıllarında, özellikle I. typograpus‟un çok Ģiddetli salgını sonucu 30350 ha alanda kuruyan ya kurumakta olan 658483 m3 ladin ağacı kesilmiĢtir. Bu mekanik mücadelede, büyük miktarlarda böcek bulunduran, hektarda 30–70 ağaç tuzak ağacı olarak değerlendirmekte ve böcek geliĢimine bağlı olarak uygun zamanlarda kesilerek orman dıĢına çıkarılıp kabukları soyulmaktadır. Böylece, büyük miktarlarda ağaçların eĢ zamanlı olarak kesilmesi ve bulundurdukları çok sayıda böceğin yok edilmesi, sağlıklı ağaçlara olan yeni saldırıların yoğunluğunda ve bu saldırıların baĢarısında önemli azalmalara neden olmuĢtur. Bu sonuçlara göre feromon tuzaklarının epidemi koĢullarında I. typographus‟un (benzer Ģekilde Ips sexdentatusun) popülasyonunu azaltmada çok sınırlı bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Bu nedenle çok sayıda böcek bulundurabilecek “Tuzak Ağacı Konumundaki Ağaçların” süresi içinde belirlenip kesilmesi ve kabuklarının soyularak barındırdıkları çok sayıda böceğin yok edilmesi sağlıklı ağaçlara olan yeni saldırı ve bu saldırıların baĢarısında çok önemli azalmalara neden olduğu ve toplu saldırı stratejisine sahip kabuk böceklerinin salgınlarının önlenmesinde yaĢamsal öneme sahip olduğu görülmüĢtür. 132 Ips sexdentatus (Boerner) baĢta Çam ve Ladin olmak üzere, göknar ve melezde zarar yapar. Ips typographus‟tan daha geniĢ bir doğal yayılıĢ alanına sahiptir. Atlantik'ten Büyük Okyanus kıyılarına kadar, tüm Avrupa ve Ġngiltere'den Sibirya, Transkafkasya ve Japonya'ya kadar geniĢ bir alana yayılmıĢtır. Kalın kabuklu ağaçları tercih eder. Zararının daha çok ağacın tepe kısmından baĢladığı görülür. Ladin ormanlarında ağaçları öbekler halinde kurutmakta ve kapalılığının kırılmasına ve meĢcere bünyesinde ciddi yapısal bozulmalara neden olmaktadır. Ips sexdentatus Doğu Ladini ormanlarında periyodik olarak tekrarlanan popülasyon artıĢlarıyla önemli derecede ekonomik zararlara neden olmaktadır. Bu tür, 1938 yılındaki kitle üremesinde, Trabzon‟un Santa, Meryemana ve Hamsiköy ormanlarında yaklaĢık 2350 ha ladin ormanını tamamen yok etmiĢ ve 900.000 m3 ağacı öldürmüĢtür. Öteden beri bu zararlının mekanik yöntemlerle tuzak ağaçları hazırlanarak veya kimyasal ilaçlardan da yararlanacak Ģekilde savaĢı yapılmasına rağmen 1981, 1982 ve 1983 yıllarında yalnız Trabzon Maçka ormanlarındaki zararı sonucu kuruyarak kesilen ağaç miktarı 6.000 adet dolayında olmuĢtur. Ips typographus‟ta olduğu gibi I. sexdentatus‟la mekanik ve feromon tuzaklarıyla mücadele edilmektedir. “Tuzak Ağacı Konumundaki Ağaçların” süresi içinde belirlenip kesilmesi ve kabuklarının soyularak barındırdıkları çok sayıda böceğin yok edilmesi bu böceğin salgınlarının önlenmesinde de yaĢamsal öneme sahip olduğu görülmüĢtür. Ips sexdentatus‟un uçuĢ periyotlarının izlenmesinde 2006 yılında 75, 2009 yılında 125 adet triphreon ipssex ticari markalı feromon preperatlarının yerleĢtirildiği tuzaklar kullanılmıĢtır. Bu amaçla huni (funnel) feromon tuzakları, Maçka Orman ĠĢletmesi YeĢiltepe, Maçka ve Çatak bölgelerinde belirlenen orman alanlarına 100-120 metre aralıklarla homojen bir dağılım sağlayacak Ģekilde yerleĢtirilmiĢtir. Feromon tuzakları her iki yılda Nisan ayının ortalarında meĢcere kenarına 15–20m uzaklıkta, orman içi açıklıklara ve yol kenarlarına yerden 1,5m yükseklikte, iki sırık arasına asılmıĢtır. Tuzaklarda kullanılan ilk feromon preperatları tuzakların ormana asıldığı tarihlerde tuzaklara yerleĢtirilmiĢ ve Haziran ayının ortalarında yenileriyle değiĢtirilmiĢ ve tuzaklar Eylül ayının ortalarına kadar ormanda tutulmuĢtur. Tuzaklar ormana yerleĢtirildikleri tarihlerden itibaren düzenli aralıklarla kontrol edilmiĢ ve yakalanan böcekler sayılarak kaydedilmiĢtir. Ayrıca 2006‟da 18, 2009‟da 30 adet Triphreon Ipstyp ticari markalı feromon preperatlarının yerleĢtirildiği tuzaklar kullanılmıĢtır. 2006 yılında YeĢiltepe Bölgesindeki 31 tuzağa 3 Mayıs ile 24 Ağustos tarihleri arasında yakalanan Thanasimus formicarius erginleri ile aynı dönemde yakalanan I. sexdentatus Yüklə 307,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|