208
ona məsləhət verib, yol göstərib, “get, sən xəmir idin, yoğurub
kökəfason bir şey düzəltmişəm, indi özün necə olacağını müəyyən
etməlisən” -demişdi.
Zamanın hökmü,məişətin diktəsi ilə Mehriban Zəki doğma
“Yuğ”dan tədricən ayrıldıqca ustadın qəlbində umu-küsü yaranır.
Mehriban da ruhu ilə bunu duyurdu, amma məişətin də diktəsi
vardı axı.
“Məişətdən danışmaq istəmirəm, amma o problemlər səni
idarə edir, xüsusən də müəyyən bir yaşa çatırsan, artıq valideyn-
lərin səni deyil, sən onları idarə etməlisən. Özünü də, onları da
saxlamalısan maddi cəhətdən, o zaman məişətin yükündən azad
ola bilmirsən, həyat sənə məişətlə hesablaşmağı diktə edir”.
“İbrus”da “Arabir görüşməyə kişi axtarıram”, “Buninin so-
nuncu döyüşü” Mehribanın ən uğurlu tamaşaları olur. Tamam
fərqli teatr, fərqli estetika, yeni cığırlar, yeni qastrollar.
“Ümumiyyətlə, o teatr çox balaca məkanda idi və əvvəldən
də ikidilli tamaşaçı üçün nəzərdə tutulmuşdu. İlk tamaşalarda biz
oynayanda ikidilli tamaşaçılar üçün oynayıqdıq -bir dəfə rus
dilində, bir dəfə də Azərbaycan dilində. Mən çox vətənpərvər insa-
nam və dilimi də çox sevirəm, inanılmaz dərəcədə çox sevirəm.
Azərbaycandilli tamaşaçı ilə rusdilli tamaşaçı arasında yerlə göy
qədər fərq var. Hətta rusdilli tamaşaçı ilə Rusiya tamaşaçısı
arasında da böyük fərq gördüm. Azərbaycan tamaşaçısından rus
tamaşaçısından aldığın enerjini, teli almırsan. Bir dəfə
Mahaçqalada oynayırıq. “İvan Buninin sonuncu döyüşü” tamaşası
idi. Tamaşaçı da çox, iynə atsan yerə düşməz. Artıq pilləkənlərin
üstündə oturublar.Oranın da zalı təxminən bizim Gənc
Tamaşaçılar Teatrının zalı kimidir,arena kimi. Zalda da
teatralinsanlar,teatrşünaslar var. Əsəri bilirlər və rus tamaşaçısı
üçün Bunin dahidir. Buninə baxmağa gəliblər.Ağzımı açdım elə bir
kəlmə dedim ki, cümləmi tamam etməmiş bir nəfər zaldan qışqırdı
ki, eşitmədim dediyini. Heç tərpənmədən, zərrə qədər özümü
itirmədən, hərçənd, mən tez panikaya düşən insanam, eyni tonla –
209
çünki sən özün sakit olmamısan, otur, sakitləş, eşidəcəksən –
dedim. Xırp səsləri kəsildi”.
Mehriban Zəki “İbrus”da da axtarışda idi, dayanmaq, qane
olmaq yoxdur bu aktrisanın təbiətində. Milli Akademik Dram
Teatrı isə onu dəvət edirdi.
Yalnız bir tamaşa oynadı o teatrın səhnəsində. Mir Mehdi Se-
yidzadənin yazdığı “Füzuli” tamaşasında. Məşqlər boyu nə ya-
şadısa, duydusa, tamaşanı yarıda qoymamaq üçün üç premyerada
oynadı və rolunu da dublyora həvalə edib o teatrın qapısını öz
əlləri ilə arxasınca qapatdı. Məşq müddətində Mehriban Zəki elə
bil dənizdən qumluğa düşmüş balıq idi, suya həsrət, ölmədən
dənizinə qovuşacağını gözləyən balıq.
Bir dəfə onunla müsahibəmin başlığını belə qoymuşdum
“Uzun, incə bir yolun yolçusu”. Həmin uzun, incə yoldadır Meh-
riban Zəki - əlində sazı, qəlbində incə duyğuları, boynunda vicdanı
və şəxsiyyəti (bəli bu zamanlar vicdan və şəxsiyyət deyilən məf-
humlar insanın boynunda olur) yıxıla-dura, dizləri qanaya-qanaya,
qəlbi ondan da artıq qan verə-verə, aldığı yaralar göynəyə-göynəyə
bir yol gedir. Paralel yol düpbədüzdür, orda rahatlıqla addımla-
maq olar, amma Mehriban Zəki kimi insanlara o düz yollar çox
maraqsızdır. O, az qism yolçular hamının gedə bilmədiyi yolları
sevərlər.
“Gələcəyim hələ qabaqdadır, rollarım hələ məni gözləyir-
zarafatla bunları deyib üstəlik qəribə bir poza alıb gülümsəyir. Ona
elə gəlir ki, hansısa pafoslu aktrisanı yamsılayır, təqlid edir, lağlağı
ilə deyir bunları, amma mən bir tamaşaçı kimi həqiqət qəbul
edirəm bu sözləri, çünki Mehriban Zəki potensialının bəlkə yarısını
qoya bilib ortaya. Vaqif İbrahimoğlunun qoyduğu o cığırla gedir,
hələ sərt döngələr qabaqdadır.
“Tamaşaçını gözəllik və gənclik cəlb edir”-deyir. Mən də ra-
zıyam ki, Azərbaycan ədəbiyyatında Mehriban kimi aktrisaların
oynaması üçün güclü qadın obrazlarının kasadlığı var, amma
ömür də başa çatmayıb axı, mədəniyyətimiz yıxılandan sonra yeni
bir dövrə - yola çıxıb, ümid ölməz. Kinoda çəkildiyi obrazlar haqda
210
sual verdim – neçə filmə çəkilmisən, yaxud səncə neçə filmdə var-
san? - soruşdum. Cavabı dərhal aldım – heç neçə. Vikipediyada 20
filmin adı var.
Ailə qurmadı Mehriban Zəki, bunun üçün o uzun, incə yolda
bir az ləngimək, yoldan sapmaq lazım idi. “İnsan həmişə xoşbəxt
olmaq istəyir. Nə fərqi var, ailə qurub xoşbəxt hiss edirsən özünü,
yoxsa subaykən. Əsas sevib, sevilib xoşbəxt olmaqdır. Bəlkə 70
yaşımda “nə sevgi?” deyəcəm, amma indi belə düşünürəm, sevib-
sevilmək xoşbəxtlikdir. İnsan həyata tək gəlir tək də gedir, nə gə-
ləndə kimisə gətirmir nə gedəndə özü ilə kimisə aparmır. Sənin
olan da, olmayan da burda qalır, sən gedirsən, bəlkə izin qala”.
211
212
Q
Q
Q
ə
ə
ə
h
h
h
r
r
r
ə
ə
ə
m
m
m
a
a
a
n
n
n
a
a
a
n
n
n
a
a
a
n
n
n
ı
ı
ı
n
n
n
,
,
,
s
s
s
ə
ə
ə
r
r
r
t
t
t
a
a
a
t
t
t
a
a
a
n
n
n
ı
ı
ı
n
n
n
ö
ö
ö
v
v
v
l
l
l
a
a
a
d
d
d
ı
ı
ı
Dostları ilə paylaş: |