573
427
adanın her iki yanında dağıtımına başlanmıştır. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü de adaya
acilen Beyrut’tan bir sağlık (hijyen) uzmanı gönderme kararı alırken Ekim 1974
sonuna kadar bir de mikrobiyolog görevlendireceğini açıklar. Dünya Sağlık Örgütü
ayrıca Kıbrıs’taki sağlık yardımlarının dağıtımı konusunda son derece önemli bir rol
oynayacak olan ve uzun vadeli bir temsilci olarak adada kalmasını düşündüğü
deneyimli bir kamu sağlığı uzmanını da Kıbrıs’a göndermeyi planlamaktadır.
Uluslararası yardım çerçevesinde diğer bütün ayni yardımlar gibi asıl buğday
yardımlarının Belçika merkezli olarak Ekim ayı içinde Limasola gelmeye başlaması
beklenmektedir. Ayrıca BMMYK da ada içinde acilen satın alınması gereken gıda
maddeleriyle ilgili olarak ilk etapta 400.000 dolarlık bir bütçe ayırmış durumdadır ve
bu rakam kısa zamanda daha da arttırılacaktır. Mevsim itibarıyla daha acil olmamakla
birlikte yaklaşık 3.000 adet de çadırlarda kullanılabilecek türden gaz sobası sipariş
edilmiştir; ancak Ekim 1974 başında bunlar henüz teslim edilmiş değildir. Özellikle
çadır bölgelerinde kullanılmak üzere seyyar mutfaklar veen azından bir adet de seyyar
fırın açılması planlanmaktadır ve bunlarla ilgili olarak özel bir firmayla da görüşmeler
devam etmektedir. 1 Ekim 1974 tarihinde toplanan kurul ayrıca çadır bölgelerinde
ulaşım konusunu da tartışır ve buralarda istifade etmek üzere satın alınabilecek
araçlar olmakla birlikte kiralamanın daha uygun olacağı kararlaştırılır. Çadır
bölgelerinde kullanılmak üzere BMMYK tarafından tedarik edilen 10 cankurtaranın
getirilmesi de bu toplantıda kararlaştırılmış ve Belçika’nın Antwerp şehrinden deniz
yoluyla gönderilen araçların Ekim 1974 sonunda adaya gelmesi planlanmıştır. Yunan
Kızılhaç Teşkilatı tarafından gönderilen ve adaya gelen cankurtarana ilaveten Federal
Almanya Cumhuriyeti tarafından hava ve deniz yoluyla toplam 4 cankurtaran daha
Kıbrıs’a gelecektir. Bu toplantıda John Kelly ayrıca çalışma ofisi Lefkoşa’nın Rum
kesiminde bulunan ve BMMYK temsilcisi olarak görev yapacak olan R. Kohaut’u da
diğer temsilcilerle tanıştırır. Toplantıda tartışılan bir başka konu ise özellikle adanın
kuzeyinde kalan çeşitli hayvanların beslenmesi meselesidir ve UNDP temsilcisi bu
konuyla ilgili olarak ilk etapta 30.000 dolarlık bir bütçe ayrıldığını, ayrıca konuyla
ilgili olarak bir kişiyi görevlendireceklerini belirtir. Bu arada özellikle Baf bölgesinde
574
428
yanan ormanların yerine ağaç dikimi, ağaçlık alanların ve ormanlık bölgelerin
korunması da toplantıda tartışılan konular arasındadır.
Aynı toplantıda Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı temsilcisi tarafından yapılan
açıklamaya göre 23 Eylül 1974 günü başlayan yardım faaliyetleri kapsamında ilk
etapta 213 ton süt, süt tozu, bebek maması ve diğer gıda maddeleri dağıtılmış, ayrıca
1 Ekim 1974 itibarıyla 37 tonluk ilave bir yardım malzemesi de dağıtılmak üzere
hazırlanmıştır.
197
Toplantıya katılanlar özellikle Karpaz bölgesinde yaptıkları
incelemelerde yiyecek konusunda bazı sıkıntılar yaşandığını, bu bölgenin acilen gıda
açısından takviye edilmesi gerektiğini de belirtirler. John Kelly ayrıca güneydeki
muhtaç Rumlara yardım malzemelerinin genellikle Kıbrıs Kızılhaç teşkilatı ve Yunan
Kızılhaç Teşkilatı vasıtasıyla dağıtıldığını, kuzeyde kalan Kıbrıs Türklerine ise
Birleşmiş Milletler Barış Gücü ve Kızılay tarafından yardım faaliyetlerinin
düzenlendiğini de beirtir. Ayrıca Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı temsilcileri
tarafından mahalli, olarak satın alınan şeker ve yağ gibi bazı gıda maddeleri de yine
aynı delegeler tarafından adanın güneyinde kalan Türk köylerinde dağıtılmıştır.
Toplantıya Türkiye Kızılay Derneği temsilcisi olarak katılan Dr. Fikret Pamir ise
yaptığı konuşmada savaşın başladığı ilk günden itibaren nasıl harekete geçtiklerini,
planlamalarını yapıp fark gözetmeksizin adada ihtiyaç duyan Kıbrıs Türkleri ve
Rumlara yönelik olarak, kısaca herkesin yardımına nasıl koştuklarıyla ilgili kısa bir
bilgi verir ve gıda ve sağlık yardımı olarak gönderilen 750 tonluk yardımdan 675
tonluk kısmının ise dağıtıldığını belirtir. Büyük bir kısmı protein değil karbonhidratlar
olan bu yardımlar güneydeki yardıma muhtaç Türk köylerine ise genellikle UNFICYp
kamyonlarıyla taşınmaktadır. Dr. Pamir ayrıca savaşın doğal sonucu olarak güvenlik
nedeniyle adanın ancak belirli bölgelerine ulaşabildiklerini ve yardımlarını daha çok
muhtaç ve yaşlılar üzerinde yoğunlaştırdıklarını da ifade eder. Dr. Fikret Pamir ayrıca
bir hafta önce Karpaz bölgesine John Kelly ile birlikte gittiklerini ve burada yaşanan
gıda sıkıntısını yerinde tespit ettiklerini de aktarır. Öte yandan özellikle elektrik
197
KGMA. Uluslararası Kızılhaç Komitesi tarafından 1 Ekim 1974 tarihinde Lefkoşa’da yapılan
uluslararası yardım toplantısı tutanağı
575
429
kesintileri ve bazı bölgelerde hiç elektrik olmaması nedeniyle adanın kuzeyinde
yardım için getirilen gıda maddelerinin büyük bir kısmı depolanamamış ve
bozulmaya başlamıştır. Bu da yardım kuruluşları tarafından derhal halledilmesi
gereken sorunlar arasındadır. Doğrudan elektrik veya elektrik pompaları vasıtasıyla
çalışan sistemlerin arızalı olması, elektrik olmaması gibi nedenlerle bölgedeki büyük
ve küçükbaş havyalar da ne beslenebilmekte ve ne de sulanabilmektedir. Bu da
hayvan ölümlerini kaçınılmaz yapmaktadır. Protein değeri olan besinlerin yavaş
yavaş toplanmaya başladığını, ayrıca insangücü kullanmak suretiyle sorunların
üstesinden gelmeye başladıklarını aktaran Dr. Fikret Pamir özellikle ayrım
gözetmeksizin yapılan yardımların altını çizer. Dr. Pamir ayrıca Kızılay Genel
Başkanı Prof. Dr. Recai Ergüder’in de Kıbrıs’a gelerek sorunları yerinde gördüğünü
ve acil ihtiyaçlar haricinde uzun vadeli planlamalar ve stratejiler geliştirmekte
olduklarını, bunların zaman alacak faaliyetler olmakla birlikte adadaki sorunların
çözümü için yapılması gereken hususlar olduğunu belirterek yapılan bütün yardım
planlarına herkesin, yani Rumların da Kıbrıs Türklerinin de dâhil edildiklerini
ve ayrım gözetmediklerini aktarır. Ayrıca son olarak getirilen yaklaşık 10 ton sağlık
malzemesi de ihtiyaç duyulan bölgelere gönderilmiş ve alanının uzmanı sağlık
ekipleri tarafından bunların ayrım gözetmeksizin dağıtılmasına başlanmıştır. Dr.
Pamir konuşmasını tamamlarken Kızılay’ın o ana kadar elinden gelenin en iyisini
yapmaya gayret ettiğini, gelecekte de aynı şekilde hareket edeceğini söyler ve bütün
siyasi tartışmaların dışında bütün söylediklerinin Kızılay Temsilcisi olarak
dinlendiğini ümit ettiğini de ekler. Öte yandan 2 Ekim 1974 günü Karpaz
bölgesindeki gıda sıkıntısına müdahale etmek üzere 4 araçlık bir gıda konvoyunun
bölgeye gönderileceği de belirtilir.
Bu arada Kızılhaç ve BM GöçmenlerHeyeti ile ilgili meseleler de Kızılay ve
Kızılhaç yetkililerin katıldığı toplantılar vasıtasıyla çözülmeye çalışılır;
198
198
KGMA. Kızılhaç İrtibat Subayı Fikret Kürşat tarafından Kızılay Genel Başkanlığına gönderilen
50/74 sayılı ve 30 Eylül 1974 tarihli toplantı tutanağı.
Dostları ilə paylaş: |