Koagülasyon testleri Dr. Gülçin Eskandari

Koagülasyon testleri

• Dr. Gülçin Eskandari

Amaç

• Biyokimyasal koagülasyon testleri hakkında bilgi sahibi olmak.

Öğrenim hedefleri

• Hemostaz ve koagülasyon sisteminin intrinsik ve ekstrinsik bileşenlerini hatırlayabilecekler,

• Koagülan, antikoagülan ve fibrinolitik sistemin değerlendirilmesinde kullanılan testleri sayabilecekler,

• PTZ, aPTT ve faktör düzeylerinin nasıl belirlendiğini tanımlayabilecekler.

• Koagülasyon test sonuçlarını yorumlayabilecekler.

Hemostaz

• Hasarlanmış damardan kan kaybının spontan önlenmesi

• Primer hemostaz; hasardan dolayı kan damarı kontraksiyonu, subendotelyuma plateletlerin adezyonu
•  Hemostatik plak oluşumu
• Sekonder hemostaz; trombin oluşturmak üzere 20’ye yakın plazma proteininden oluşan koagulasyon sistemi aktivasyonu
• fibrinojen  fibrin

Hemostatik sistem

• Hasarlanmaya ani yanıt oluşumu

• Hasarın lokalize edilmesi

• Rüptüre olmuş kan damarının tıkanmaması

• Kan akımına karşı mekanik olarak dirençli olması

• Kalıcı yapının oluşturulması

Kolagülasyon sistemi

• Prokoagülan sistem; hasara hızlı, lokalize yanıtın oluşumu

• Antikoagülan sistem; prokoagülan sistemin anahtar reaksiyonlarındaki aktivatör proteinleri inaktive ederek olayın lokalize kalması

• Fibrinolitik sistem; fibrinin proteolitik sindirimini gerçekleştirerek, kalıcı hemostatik plak oluşumu

Hemoraji

• Travma

• Vasküler defektler

• Platelet eks.i ya da disfonksiyonu

• Koagülasyon faktörlerinin eks.i

Tromboz

• Sağlam bir kan damarında ya da kalpte platelet agregasyonu ve/veya fibrin pıhtısı oluşumu

• İskemik nekroz
• Venöz dönüş engellenmesi
• Pulmoner emboli

Kanama zamanı

• Belirli bir kesi oluşturulduktan sonra kanamanın durması ne kadar zaman alıyor değerlendirilir

• Koagülasyon sistemi ile ilgili izole bozukluklarda KZ normaldir

• Uzamış KZ (1-4 dk.)

• Platelet boz.unu
• Küçük damar yapısal boz. (skorbüt)

In vitro koagülasyon

• Kan alınıp, bir cam tüpe konduğunda oldukça çabuk pıhtılaşır

• Bu işlemde Ca iyonları gerekir

• EDTA ya da sitrat eklenmesi

• Ca bağlayarak, pıhtılaşmayı önler

• In vitro Ca eklenmesi pıhtılaşmayı tekrar başlatır

aPTT

• Yeniden Ca eklenen plazma 2-4 dk. pıhtılaşır

• Bu süre (-) yüklü PL eklenmesiyle kısaltılabilir

• Plazmanın kaolin ile preinkübasyonu pıhtılaşma süresini 21-32 sn’ye kısaltır (insoluble aluminum silicate)

• Kaolin, PL ve Ca ile başlatılan bu rxn. aktive parsiyel tromboplastin zamanı (aPTT)

PTZ

• Yeniden Ca eklenmiş plazma pıhtılaşma zamanı “tromboplastin” (TF) eklenerek 11-14 sn’ye kısaltılır

• Tromboplastin ve Ca ile başlatılan bu rxn. protrombin zamanı (PTZ)

• INR (Int. Normalized Ratio)

• Hasta PTZ

• INR =

• Normal Ortalama PTZ

Kanama bozukluklarında

Pıhtılaşma faktörleri

• Koagülasyon yolağında defekt olan iki hastanın plazmaları karıştırıldığında pıhtılaşma zamanı normale dönebilir

• İki hastanın farklı koagülasyon defektleri olduğunu düşündürür

Faktör düzeyleri

• Ölçülmek istenen faktörden yoksun olan plazma hastadan alınan plazma ile karıştırılarak pıhtılaşma zamanı ölçülür

Fibrinojen

• Sitratlı plazmaya fazla miktarda trombin eklenerek pıhtılaşma sağlanır

• Buradaki pıhtılaşma süresi büyük ölçüde örnekte bulunan fibrinojen kons.una bağlı

• Daha önceden çizilen pıhtılaşma süresi/fibrinojen kons.u eğrisinden kons. hesaplanır

• N 180-350 mg/L

Warfarin (coumadin)

• Vit K bağımlı faktörler?

• Vit K fonk.u?

• Takipte hangi koagülasyon testi kullanılır?

• PTZ ve INR ile takip
• INR’nin 2-3 arasında olması

Heparin aPTT ile takip

Rutin lab.da

• PTZ

• aPTT

• Fibrinojen

• Faktör düzeyleri

• Protein C ve S

• Genetik

• FVL
• Protrombin

Özet

• Hasarlanmış damardan kan kaybının spontan önenmesine ---------------- denir.

• Koagülasyon sisteminin üç bileşeni;

• ---------- sistem
• ---------- sistem
• ---------- sistemdir.

• -------- -------- koagülasyon sistemi ile ilgili bilgi vermez.

• İntrinsik yolu -------, ekstrinsik yolu -------- ile değerlendirebiliriz.

• Heparin verilen bir hastada aPTT ---- saniyenin üzerine çıkar.

• Coumadin verilen bir hastada PT ---- saniyenin üzerine çıkar.

45 yaşında derin ven trombozu öyküsü olan bir hastanın yapılan laboratuvar test sonuçlarına göre PTZ’si 19 saniye, INR’si 1.5, aPTT’si 30 saniye olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

• 45 yaşında derin ven trombozu öyküsü olan bir hastanın yapılan laboratuvar test sonuçlarına göre PTZ’si 19 saniye, INR’si 1.5, aPTT’si 30 saniye olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

• Hastanın PTZ ve aPTT değerleri normaldir.

• Hasta heparinize edildiği için aPTT’si uzamıştır.

• Hastada ekstrinsik yoldaki pıhtılaşma faktörlerinden biri eksik olduğu için PTZ uzamıştır.

• Hasta oral antikoagülan alıyor ve ancak INR’si istenen sınırlar içerisinde değildir.

• Hastada derin ven trombozuna bağlı aPTT ve PTZ uzamıştır.