Ma’ruza №3. Termokimyo. Gess qonuni Reja

Issiqlik effektini temperaturaga bog’liqligi. Kirxgoff qonuni

Biz yuqorida ko’rdikki: o’zgarmas xajmdagi sistemaga (jismga) berilgan issiqlik ichki energiyaning o’zgarishiga (Qv=U); o’zgarmas bosimda esa entalpiyaning o’zgarishiga (Qp = H) teng ekan, chin issiqlik sig’imi tenglamasini eslab quyidagini yozish mumkin.

Cv = (U/T)V Cp = (H/T)p

Boshqa tomonidan o’zgarmas bosimda jarayon issiqligini temperaturaga bog’liqliqligini ko’rsak. O’zgarmas bosimdagi jarayon issiqlikdan (H) temperatura bo’yicha xususiy hosilasini olsak va yuqoridagi tenglamani hisobga olib quyidagini yozish mumkin.

xuddi shuningdek xajm o’zgarmas bo’lgan sharoit uchun quyidagicha yozish mumkin

Bulardan

(dH/dT)p = Cp (I) (II)

• 
  ( )=() = C p
  
• 
  (U/dT)v=(U/dT)v=Cv
  
• 
  larni hosil qilamiz. Bu erda Cp, Cv lar p=const va V=const bo’lgandagi jarayonlarda issiqlik sig’imini o’zgarishidir.
  
• 
  Oxirgi ikki tenglama Kirxgoff qonuni tenglamalari deb ataladi. Biror T temperaturadagi issiqlik effektini hisoblash uchun yuqoridagi (1) va (2) tenglamalarni integrallash lozim:
  
• 
  25.04.23
  
• 
  
• 
  Biror T temperaturadagi issiqlik effektini hisoblash uchun yuqoridagi (1) va (2) tenglamalarni integrallash lozim:
  
• 
  
• 
  
• 
  izoxorik jarayon uchun
  
• 
  Bu tenglamalar bo’yicha issiqlik effektlarini hisoblash uchun Cp ning temperaturaga bog’likligi ma’lum bo’lishi kerak.
  
• 
  Katta aniqlik talab qilinmaydigan va temperaturalar farqi kichik bo’lganida
  
• 
  Cp = a=sonst ga taxminan teng deb olish mumkin. Unda yuqoridagi tenglamani qo’yidagi ko’rinishda yozish mumkin.
  
• 
   (T – T1) yoki a  Cp298 deb olsak
  
• 
  + Cp298 (T – T1)
  
• 
  Goxida Cp=0 deb taxminiy hisoblar qilish mumkin
  
• 
  = const
  
• 
  Aniqroq natijalar olish uchun issiqlik sig’imining temperaturaga bog’liq (ilgari berilgan) interpolyastion tenglamalardan foydalanish mumkin. Ya’ni issiqlik sig’imi o’zgarishi uchun Cp =abcdc
  
  • 
    yozish mumkin
    
  • 
    25.04.23
    
  • 
    
  • 
    Bu ifodani Kirxgoff tenglamasiga qo’yib, integrallab quyidagi ifodani olish mumkin.
    
  • 
    aс
    
  • 
    dc
    
  • 
    Co’ngi tenglama bo’yicha biror teperaturadagi issiqlik effektini hisoblash topish uchun, biror temperaturadagi (odatda T= 298O K ga) issiqlik effekti
    
  • 
    ma’lum bo’lishi va a b c d c larni bilish lozim. Bu koeffenstientlarni ma’lumotnomalardan olinadi va ular o’sha erda ko’rsatilgan temperaturalar oralig’idagina joiz bo’kadi
    
  • 
    Mavzu bo’yicha nazorat savollari;
    
  • 
    1.Kimyoviy termodinamika nimalarni o’rganadi?
    
  • 
    2.Sistema nima?
    
  • 
    3.Intensiv va ekstensiv xossalar haqida nima bilasiz?
    
  • 
    4. Qanday termodinamik jarayonlarni bilasiz?
    
  • 
    5.Ichki energiya nima?
    
  • 
    6.To’liq va noto’liq funkstiyalar.
    
  • 
    7.Termodinamika 1-- qonuni ta’rifini keltiring.
    
  • 
    8.Gess qonuni, uning xulosalari va ahamiyati.
    
  • 
    9.Issiqlik sig’imi, turlari va haroratga bog’liqligi qanday.
    
  • 
    10.Kirxgoff qonuni, analitik ifodasi.
    
  • 
    25.04.23
    
  • 
    
  •