27
esa, namlikning yetishmasligi tufayli kechadi. Demak, organizmlarning shimolga
tarqalishida cheklovchi omil bo’lib harorat hisoblansa, aksincha, janub tomonga
tarqalishida esa cheklovchi omil bu namlikdir.
Omilning faqatgina yetishmasligigina emas, balki ortiqchaligi ham cheklovchi
ta’sir ko’rsatishi mumkin. Ekologik omillarni o’rganish sohasida
Yu.Libix
ko’p
tajribalar o’tkazdi. Uning yozishicha (1840) ekinlarning hosildorligi ko’pincha ular
uchun ko’p kerak bo’lgan elementlar (SO
2
yoki N
2
O) bilan cheklanmaydi,
aksincha tuproqda kam uchraydigan va o’simliklar uchun juda kam miqdorda
kerak bo’lgan elementlar bilan cheklanadi. Demak, o’simliklarning o’sishi tuproq
tarkibida minimum miqdorda uchraydigan elementga (masalan, rux) bog’liq degan
xulosa Libixning
"Minimum qonuni"
deb yuritiladi. Libixning ko’rsatishicha u
yoki bu omillarning yetishmasligigina emas, balki issiqlik, yorug’lik va suv kabi
omillarning ortiqchaligi ham cheklovchi omil bo’lib xizmat qilishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: