Mavzu: Psixologiya fanining predmeti,maqsadi va vazifalari. Psixologiya fanining tarmoqlari va tadqiqod metodlari. Reja
Savol bayoni. Psixologiya fanining sohalari va boshqa fanlar bilan aloqasi
Yüklə 184,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1.2. Savol bayoni. Psixologiya fanining sohalari va boshqa fanlar bilan aloqasi.
Psixologiya fanining sohalari uning amaliyot uchun muhim ahamiyat kasb etishidan dalolat beradi (huquqshunoslik psixologiyasi, klinik psixologiyasi, mehnat psixologiyasi, savdo psixologiyasi, sotsial psixologiyasi, pedagogik psixologiyasi, maxsus psixologiya, sport psixologiya va.x.). Psixologiya amaliy-tabdiqiy jihatdan o‘z predmetiga ega bo‘lib, amaliy-sotsial psixolog, injener psixolog, oilaviy psixoterapev, tibbiyot psixologi, maktab psixologi kabi sohalarni o‘z ichiga qamrab olgandir. Yuqorida bildirilgan fikrlarga yakun yasab, shu narsani alohida ta’kidlab o‘tish kerakki, psixologiya fani ko‘hna tarixga ega bo‘lishga qaramay, u juda navqiron fandir, chunki ilmiy psixologiya nemis psixologi V.Vund tomonidan 1879 yilda Leypsik (Germaniya) universitutida asos solingan. Birinchi eksperimental laboratoriya ochilishidan boshlanadi. Shuning uchukn endigina refleksiyani (lotincha reflexus – o‘zining ruhiyts holatini taxlil qilish degani) ilmiy jihatdan o‘rganishni psixologiya fani predmeti tarkibiga kiritish davri (mavridi) keldi. Hozirgi zamon psixologiyasi amaliyotining turli soxalari bilan bog‘langan turli darajada tarkib topgan va g‘oyat tarmoklanib ketgan fanlar sistemasidan iboratdir. Psixologiya soxalarini klassifikasiya qilishda kuyidagilar:1) konkret faolyatning psixologik tomoni, 2) taraqqiyotning psixologik tomoni, 3) insonning jamiyatga bo‘lgan munosabatining psixologik tomoni asos qilib olinishi mumkin. Psixologiyaning ZOO dan ortiq tarmoqlari fan sifatida rivojlanayotganligini hozirgi kunda psixologiyaning fanlar tizimida yanada mustaxkamlanayotganligidan dalolat beradi: masalan, • umumiy psixologiya - psixik faoliyatning umumiy qonuniyatlarini va ularning o‘ziga xos jixatlarini o‘rganadigan maxsus soxasi; • pedagogik psixologiya - kishiga ta’lim va tarbiya berishning psixologik qonuniyatlarini o‘rganishni o‘z predmeti deb biladi; • yosh davr psixologiyasi - turli yoshdagi odamlarning tug‘ilgandan to umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarayonini, shaxsning shakllanishi va o‘zaro munosabatlari qonuniyatlarini individning yoshiga mos tarzda o‘zgarishi tamoyillarini o‘rganadi; • ijtimoiy psixologiya - odamlarning jamiyatdagi birgalikdagi ish faoliyatlari natijasida ularda xosil bo‘ladigan tasavvurlar, fikrlar. e’tiqodlar hissiy kechinmalar va xulq-atvorini o‘rganadi; • mehnat psixologiyasi - kishi mehnat faoliyatining psixologik xususiyatlarini, mehnatni ilmiy asosda tashkil etishning psixologik jihatlarini, qonuniyatlarini o‘rganadi; • muxandislik psixologiyasi - avtomatlashtirilgan boshqaruv sistemalari operatorining faoliyatini, odam - texnika o‘rtasida funktsiyalarni taqsimlash va muofiqlashtirishning xususiyatlarini o‘rganadi; • yuridik psixologiya - huquq sistemasining amal qilishi bilan bog‘liq masalalarning psixologik asosllarini o‘rganadi; • harbiy psixologiya - kishining harbiy xarakatlar sharoitida namoyon bo‘ladigan xulq-atvorini, zobitlar bilan oddiy askarlar o‘rtasidagi munosabatlarining psixologik jixatlarini o‘rganadi; • savdo psixologiyasi – jamiyatdagi - tijoratning psixologik shart-sharoitlari, extiyojning individual, yoshga, jinsga oid xususiyatlarini, xaridorga xizmat ko‘rsatishning psixologik omillarini aniqlaydi. Bu soxadan ajrab chiqqan, modalar psixologiyasi inson didi va uning xulqda aks etishi kabi qator masalalarni o‘rganadi; |