45
142.2. Himayədar ailə haqqında əsasnamə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən
təsdiq olunur.
Maddə 143. Uşağın ailəyə tərbiyə edilmək üçün verilməsi barədə müqavilə
143.1. Uşağın ailəyə tərbiyə edilmək üçün verilməsi barədə müqavilədə hökmən onun
yaşayış, tərbiyə və təhsil şəraiti, himayədar valideynlərin hüquq və vəzifələri, qəyyumluq və
himayə orqanının himayədar ailə qarşısında vəzifələri, bu müqavilənin ləğv olunmasının
əsasları və nəticələri göstərilir. Himayəçi valideynlərin əməyinə görə haqqın miqdarı və tərbiyə
üçün götürdükləri uşaqların sayından asılı olmaqla onlara verilən imtiyazlar qanunvericiliklə
müəyyən edilir.
143.2. Uşağın tərbiyə üçün ailəyə verilməsi barədə müqavilə üzürlü səbəb olarsa (xəstəlik,
ailə və əmlak vəziyyətinin dəyişməsi, uşaqla qarşılıqlı anlaşmanın olmaması, uşaqlar arasında
münaqişəli vəziyyət) himayədar valideynlərin təşəbbüsü ilə, eləcə də uşağın ailədə tərbiyəsinə,
təhsilinə və sağlamlığına əlverişsiz şəraitin olduğu və ya uşaq öz ailəsinə qaytarıldığı, yaxud
övladlığa götürüldüyü hallarda qəyyumluq və himayə orqanının təşəbbüsü ilə vaxtından əvvəl
pozula bilər.
Maddə 144. Himayədar valideynlər
144.1. Aşağıdakılar istisna olmaqla, yetkinlik yaşına çatmış, hər iki cinsdən olan şəxslər
himayədar valideyn ola bilər.
144.1.2. məhkəmə tərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan və ya fəaliyyət qabiliyyəti
məhdud hesab edilən şəxslər;
144.3. məhkəmə tərəfindən valideynlik hüquqlarından məhrum olunan və ya valideynlik
hüquqları məhdudlaşdırılan şəxslər;
144.1.4. üzərinə qanunla qoyulan qəyyumluq (himayəçilik) vəzifələrini lazımi qaydada
yerinə yetirmədiyi üçün həmin vəzifələrdən kənarlaşdırılan şəxslər;
144.1.5. keçmiş övladlığa götürülənlər, əgər övladlığa götürmə onların təqsiri üzündən
məhkəmə tərəfindən ləğv olunmuşsa;
144.1.6. səhhətinə görə uşağı tərbiyə etmək vəzifəsini həyata keçirə bilməyən şəxslər.
144.2. Himayədar valideynləri bu Məcəllənin 137.2-ci maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş
tələblərə uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanı seçir.
144.3. Himayədar valideynlər tərbiyə olunmaq üçün qəbul olunmuş uşaqlara münasibətdə
qəyyumun (himayəçinin) hüquq və vəzifələrinə malik olurlar.
Maddə 145. Himayədar ailənin tərbiyəsinə verilmiş uşaqlar və onların saxlanması
145.1. Valideyn himayəsindən məhrum olmuş, o cümlədən tərbiyə, müalicə, əhalinin sosial
müdafiəsi müəssisələrində və bunlara bənzər müəssisələrdə olan uşaqlar tərbiyə edilmək üçün
himayədar ailələrə verilə bilərlər.
145.2. Himayədar ailələrə verilən uşaqların əvvəlcədən seçilməsi müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı ilə razılaşdırılmaqla uşağı ailəyə götürmək istəyən şəxslər tərəfindən həyata keçirilir.
Uşağın mənafeyinin tələb etdiyi hallar istisna olmaqla qardaş və bacıların ayrılmasına yol
verilmir.
145.3. Uşağın himayədar ailəyə verilməsi onun rəyi nəzərə alınmaqla həyata keçirilir. 10
yaşı tamam olmuş uşaq isə yalnız öz razılığı alındıqdan sonra himayədar ailəyə verilə bilər.
46
145.4. Himayədar ailəyə verilmiş uşaq ona düşən pensiya, aliment, müavinət və başqa sosial
ödənişlər almaq, mənzil sahəsi üzərində mülkiyyətçi olmaq, ondan istifadə etmək, mənzil
sahəsi olmazsa, mənzil qanunvericiliyinə uyğun olaraq mənzil sahəsi almaq hüququna
malikdir.
145.5. Himayədar ailəyə verilən uşaqlar bu Məcəllənin 50—52-ci maddələrində nəzərdə
tutulmuş hüquqlara malikdirlər.
145.6. Qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada himayədar ailəyə verilən uşağın hər
birinə hər ay maddi müavinət verilir.
145.7. Himayədar ailəyə verilən uşaqların normal saxlanmasına, tərbiyə və təhsilinə nəzarət
etmək müvafiq icra hakimiyyəti orqanının borcudur.
YEDDİNCİ BÖLMƏ
AİLƏ QANUNVERİCİLİYİNİN ƏCNƏBİLƏRİN VƏ VƏTƏNDAŞLIĞI OLMAYAN
ŞƏXSLƏRİN İŞTİRAKI İLƏ AİLƏ MÜNASİBƏTLƏRİNƏ TƏTBİQİ
Maddə 146. Azərbaycan Respublikası ərazisində nikahın bağlanması
146.1. Azərbaycan Respublikasında nikahın bağlanmasının forma və qaydaları Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
146.2. Azərbaycan Respublikasının ərazisində əcnəbi şəxs üçün nikahın bağlanma şərtləri
onun ölkəsinin qanunvericiliyi ilə və bu Məcəllənin 12-ci maddəsindəki tələblərə əməl
olunmaqla müəyyən edilir.
146.3. Nikah bağlayan şəxsin vətəndaşlığı yoxdursa, nikahın bağlanması şərtləri onun daimi
yaşadığı ölkənin qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
Maddə 147. Diplomatik nümayəndəliklərdə və konsulluq idarələrində nikah bağlanması
147.1. Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda yaşayan Azərbaycan
Respublikası
vətəndaşları
arasında
nikah
Azərbaycan
Respublikasının
diplomatik
nümayəndəliklərində və konsulluq idarələrində bu Məcəllənin tələblərinə uyğun olaraq
bağlanır.
147.2. Xarici ölkələrin Azərbaycan Respublikasındakı diplomatik nümayəndəliklərinə və ya
konsulluq idarələrində əcnəbilər arasında bağlanan nikah Azərbaycan Respublikasında etibarlı
hesab edilir.
Maddə 148. Azərbaycan Respublikasından kənarda bağlanmış nikahın tanınması
148.1. Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda Azərbaycan Respublikasının
vətəndaşları arasında, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ilə əcnəbilər və ya vətəndaşlığı
olmayan şəxslər arasında həmin xarici ölkənin qanunvericiliyinə əməl etməklə bağlanan nikah,
bu Məcəllənin 12-ci maddəsində nəzərdə tutulan hallar (nikahın bağlanmasına mane olan
hallar) olmadıqda, Azərbaycan Respublikasında etibarlı hesab edilir.
148.2. Azərbaycan Respublikasından kənarda əcnəbilər arasında onların ölkəsinin
qanunvericiliyinə əməl etməklə bağlanan nikah Azərbaycan Respublikasında tanınır.
Maddə 149. Azərbaycan Respublikası ərazisində və Azərbaycan Respublikasından
kənarda bağlanmış nikahın etibarsız sayılması