10
10
Mərkəzi Bankın monetar siyasətinin alətləri: açıq bazarda əməliyyatların aparılması; faiz
dərəcələrinin
müəyyənləşdirilməsi;
kredit
təşkilatları
üçün
məcburi
ehtiyatların
müəyyənləşdirilməsi; kredit təşkilatlarının yenidən maliyyələşdirilməsi; depozit əməliyyatlarının
aparılması; bank əməliyyatlarının məhdudlaşdırılması; beynəlxalq təcrübədə qəbul edilmiş pul
siyasətinin digər alətləri.
Pul siyasəti və maliyyə sabitliyi komitəsinin vəzifələri. Mərkəzi Bankın dövlət
hakimiyyəti orqanları ilə münasibətləri. Mərkəzi Bank dövlətin maliyyə agenti kimi. Mərkəzi
Bankın təşkilati strukturu və idarə olunması. Mərkəzi Bankın darə Heyətinin səlahiyyətləri.
Beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarının idarə olunması. Mərkəzi Bank ödəniş sisteminin sabit
işləməsini təmin edən orqan kimi. Mərkəzi Bankın kredit təşkilatları ilə münasibətləri. Mərkəzi
Bank - kredit təşkilatlarının və
poçt rabitəsinin milli operatorunun
fəaliyyətinin tənzimlənməsi və
nəzarətini həyata keçirən orqan kimi. Pul tədavülünün təşkili. Pul nişanlarının tədavülə
buraxılması. Pul nişanlarının tədavüldən çıxarılması. Mərkəzi Bank - sonuncu instansiya
kreditoru kimi. Beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarının idarə olunması. Ödəniş sistemlərinin
təşkili. Tənzimləmə və nəzarət Kredit təşkilatlarına məqsədli kreditlərin verilməsi.Maastricht
kriterləri kontekstində Mərkəzi Bankın monetar siyasətinin ölçüləri.
III Mövzu. Bank fə
aliyyə
ti təş
kilinin ə
sasları
Bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün lisenziya və icazələrin verilməsi prinsipi.
Banklarin
nzibatçılara dair tələblər. Yerli bankların filiallarının, şöbələrinin və
nümayəndəliklərinin açılmasına icazələrin alınması qaydası. Bank lisenziyasının və ya icazənin
verilməsi şərtləri. Bank lisenziyasının və ya icazənin ləğvi. Bankların təşkili. Bankın
nizamnaməsi və reqlamenti. Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan Respublikasında xarici
bankların yerli filiallarının lisenziyalaşdırılması qaydası. Bankların və xarici bankların yerli
filiallarının kapitalına tələblər.
Bankların idarəetmə strukturu: Səhmdarların ümumi yığıncağı, Müşahidə Şurası, darə
Heyəti, Audit Komitəsi və daxili audit.
Kommersiya maraqlarının açıqlanması.
Bankların fəaliyyətinə dair tələblər. Bankların fəaliyyət növləri və banklar tərəfindən
həyata keçirilməyən fəaliyyət növləri. Prudensial normativlər və tələblər. Banklar fəaliyyətləri
dövründə öz aktivləri, balansarxası öhdəlikləri və kapitalının miqdarı ilə bağlı Mərkəzi Bankın
müəyyən etdiyi prudensial normativlər və tələblər. Bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün
lisenziya və icazələrin verilməsi. Bankın nizamnaməsi və reqlamenti. Banklarin fəaliyyətinə dair
tələblər. Banklarla onların müştəriləri arasında münasibətlər. Bank sirri. Banklarda mühasibat
uçotu və hesabat. Banklar arasında münasibətlər.
11
11
Bankların fəaliyyətinə nəzarət. Banklara təsir tədbirləri və sanksiyalar. Banklarin maliyyə
sağlamlaşdirilmasi. Bankların ləğvi: könüllü ləğv və məcburi ləğv. Bankların iflası.
IV Mövzu. Ödəniş sistemi
Ödəniş sistemı və nağdsız hesablaşma sistemi anlayışlarının məzmunu. Azərbaycan
Respublikası Mərkəzi Bankının (AMB) ödəniş sistemləri sahəsində fəaliyyəti. Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 9 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş - Azərbaycan
Respublikasında Milli Ödəniş Sisteminin nkişafı üzrə 2005-2007-ci illər üçün Dövlət
Proqramının məqsəd və vəzifələri.
Beynəlxalq Hesablaşmalar Bankının ödəniş və hesablaşma Sistemləri Komitəsinin sistem
ə
həmiyyətli ödəniş sistemləri üzrə müəyyən etdiyi əsas prinsiplər.
Azərbaycan Respublikasında ödəniş sisteminin fəaliyyətinin hüquqi çərçivəsi. Ödəniş
sistemlərinə nəzarətin hüquqi əsasları.Elektron imza və elektron sənəd haqqında Azərbaycan
Respublikasının Qanunu.
Prosessinq təşkilatlarina icazələrin verilməsi və prosessinq fəaliyyətinə nəzarət qaydaları.
Azərbaycan Respublikasinda fəaliyyət göstərən banklar arasinda hesablaşmaların
aparılması qaydası. Ödəniş sistemi kontekstində AZIPS – Real Vaxt Rejimində Banklararası
Milli Hesablaşmalar Sisteminin fəaliyyəti.
Ödəniş sistemi kontekstində SWIFT – qlobal telekommunikasiya sistemi və beynəlxalq
maliyyə əməliyyatlarının təminatçısı kimi.
Ödəniş sistemində kontekstində XÖHKS – Xırda Ödənişlər üzrə Hesablaşma Klirinq
Sistemi fəaliyyəti.
Ödəniş sistemində kontekstində Kütləvi Ödənişlər üzrə Mərkəzləşdirilmiş nformasiya
Sistemi.
Ödəniş sistemində kontekstində BMS – Mərkəzi Bankın Baş Mühasibatlıq Sistemi
fəaliyyəti.
XÖHKS-də hesablaşmalar. Kağiz daşıyıcılarda hesablaşmalar. Elektron ödəniş sisteminin
inkişafı. Ödəniş sistemı və informasiya texnologiyası. Ödəniş sistemlərinə nəzarət. Prosessinq
təşkilatlarına icazələrin verilməsinə və prosessinq fəaliyyətinə nəzarət qaydaları. Ödəniş
sistemlərinə nəzarət konsepsiyası.
Nağdsız hesablaşma formaları: ödəniş tapşırıqları ilə hesablaşmalar; inkasso
sərəncamları ilə hesablaşmalar; inkasso üzrə hesablaşmalar; akkreditiv üzrə hesablaşmalar.
Nağdsız hesablaşmalar həyata keçirilərkən istifadə edilən ödəniş sənədləri: ödəniş tapşırıqları;
inkasso sərəncamları; inkasso tapşırıqları; akkreditivlər.
V Mövzu. Banklarin passiv əməliyyatlari