Microsoft Word fuattez doc

 
326 
kenarında
623
  Medusa’nın  başından  çıkmakta  olan  Khrysaor  ve  Pegasos  ile  Kızılbel 
örneğine  anlam  olarak  en  yakın  sahnedir.  Kızılbel’de  Perseus  silinmiştir.  Bu  betime 
göre Kızılbel’de de kaçmakta olan Perseus’u elinde orak biçimli bıçağı ve Medusa’nın 
başını koyduğu çantası ile bir betimlemesini beklemek yanlış olmayacaktır. 
Kızılbel’in  aynı  duvarının  IV.  frizde  ise  Troilos’un  Akhilleus  tarafından  tuzağa 
düşürülmesi  mitosu  betimlenmiştir.  Hellen  sanatında  Troilos’un  Akhilleus  tarafından 
tuzağa  düşürülmesi  sahneleri  hemen  hemen  birbirlerine  yakın  kompozisyonlardadır. 
Troilos  iki  atı  ile  soldan  çeşmeye  doğru  ilerlemekte  ardından  Polyksena  gelmektedir. 
Bazen bir su kabı sahneye eşlik etmektedir. Akhilleus ise mızrak ya da kılıç ile çeşme 
binasının  arkasında  saklanmaktadır.  Kızılbel  resminde  Polyksena  yoktur.  Bu  figürün, 
üzerinde hiçbir iz korunmamış olan 6 no.lu blokta yer alması gerekmektedir. Sahnenin 
sol tarafındaki at bacakları ile insan bacakları çeşmeye gelen Troilos ve atına aittir. Sağ 
tarafta  çeşmenin  arkasında  görünen  bacaklar  ise  Akhilleus’a  aittir.  Gerideki  duvar 
örgüsü çeşme yapısını temsil etmektedir.  ncelemiş olduğumuz eserlerde çeşme bazen 
bir yapı bazen de yeşillikler arasında küçük bir çeşme olarak betimlenmiştir. Kızılbel’de 
çeşme,  duvar  örgüsünden  anlaşıldığı  üzere  oldukça  büyük  bir  yapıdır.  Bu  çeşmenin 
duvar  örgüsü  açısından  en  yakın  örneğini  Tomba  dei  Tori’deki  duvar  resminde 
bulmaktayız.
624
 Ancak Kızılbel’deki yapı daha da büyük olmalıdır. Akhilleus’un çeşme 
yapısının  arkasına  saklanmasından  dolayı  yapı  genellikle  yandan  betimlenmiştir. 
ncelediğimiz  eserlerde  yandan  gösterilen  çeşme  yapısının  ön  tarafında  bir  sütun 
bulunmaktadır. Kızılbel’de yapının ne sağında ne de solunda bir sütuna ait herhangi bir 
iz  görülebilmektedir.  Soldan  gelen  Troilos  çeşme  binasının  önündedir.  Bu  da  çeşme 
yapısının yandan değil cepheden resmedilmiş olduğunu düşündürmektedir. Komotini
625
 
Klazomenai  lahdinde,  Troilos  chalice’inde,
626
  Timonidas  imzalı  Korinth  vazosunda
627
 
Londra  B76  Ressamının
628
  amphorasında  ve  Binici  Ressamı’na  ait  Lakonia  kasesi
629
 
                                                 
623
 di Cesnola 1878; Myres 1909, 1-4, pl. 1-6; Myres 1914, s. 226-229; Vermeule 1974, 287-290; Tuplin 
1996, 50; Littauer – Crouwel 2002, 155; Dentzer 1982, no. R 6, Pl. 31 fig. 188. 
624
 Poulsen 1922, 9. 
625
 Cook 1981, Pl.77.3. 
626
 Lemos 1991, pl. 109-110. 
627
 Beazley 1916, 136-139; Cook 1997, 58; Vollkommer 2004, 475.  
628
 Boardman 2003, fig. 55. 
629
 Stibbe 1972, 170, nr. 313. 226. 

---

 
327 
üzerinde  çeşmenin  arkasında  saklanan  Akhilleus  pozu  Kızılbel  örneğine  uymaktadır. 
ncelemiş  olduğumuz  tüm  örneklerde  de  Akhilleus  miğferli,  gövde  zırhlı  ve  kısa 
tuniklidir. Elinde mızrak ve kalkan taşımaktadır. Dolayısıyla Kızılbel örneğinde de en 
azından Akhilleus figürü kalkanlı, mızraklı ve miğferli olmalıdır.  ncelemiş olduğumuz 
eserlerin  çoğunda  Troilos  çıplak  olarak  betimlenmiştir.  Hellen  sanatında  çıplaklık  bir 
kahramanlık  göstergesi  olarak  kabul  edilmektedir.
630
  Hellen  sanatında  spor 
karşılaşmaları  genellikle  çıplak  olarak  yapılmaktadır.  Kızılbel’de  tasvir  edilmiş  olan 
güreş ve boks karşılaşmalarındaki figürler kısa şort benzeri bir şey giymektedirler.  
Sadece ayakları korunmuş olan Troilos’un çıplak ayaklarının üst tarafında baldır kemiği 
koruyucusu  vardır  (Lev.  29:  a).  Kızılbel  resimlerinde  çıplak  erkek  figürü  özel  bir 
durum
631
  dışında  tercih  edilmemiştir.  Dolayısıyla  buradaki  Troilos’un  da  baldır  zırhı 
taktığına  göre  gövde  zırhı  ve  tuniği  de  olması  gerekmektedir.  ncelediğimiz  diğer 
örneklerin  bazılarında  Troilos  çıplak  olmasına  karşın  mızrak  taşımaktadır.  Kızılbel 
örneğinde de gövde zırhlı olduğunu düşündüğümüz Troilos’un en azından elinde mızrak 
taşıması beklenmelidir. 
Kızılbel’in batı duvarı, burada yer alan “Savaşçının Vedası” ve “Kline Sahnesi” (Lev. 7: 
a)  ile  mezar  odasının  en  önemli  duvarını  oluşturmaktadır.  Yan  yana  işlenen  bu  iki 
konudaki  resimlerin  daha  büyük  boyutlu  yapılmış  olması,  mezar  odasının  diğer 
duvarlarında  yer  alan  sahnelerden  daha fazla önemsendiklerini  gösterir. Ayrıca  Mezar 
odasının içinde yer alan kline bu duvarın önemini arttırmaktadır. Bu duvarda yer alan 
“Savaşçının Vedası” sahnesi mezar ikonografisini tamamlamaktadır. Savaşçı, arabasına 
binerken arkasında duran kadına son bir defa bakmaktadır (Lev. 7: b; 8: a). Arabanın 
içindeki sürücü atların dizginlerini tutar vaziyettedir. Arabanın önünde oturur durumda 
yaşlı  bir  erkek  ve  arkasında  uğurlayanlar  bulunmaktadır.  Atların  üst  kısmında  havada 
sağa doğru uçan ve elinde lotus çiçeği bulunan kanatlı bir kadın figürü yer almaktadır 
(Lev.  9:  a).  konografik  açıdan  “Savaşçının  Vedası”  sahnesi,  Amphiaros’un  ayrılışı 
olarak  bilinmektedir.  Kızılbel  veda  sahnesi  ile  yakın  benzerlikler  gösteren 
Amphiaros’un  ayrılışı  sahnesinde  arabanın  üst  tarafında  havada  uçan  kanatlı  kadın 
                                                 
630
 Boardman 1994, 238. 
631
 Yeni doğum ve farklı bir ırkı ifade etmek dışında. 

---

 
328 
figürü  yoktur.  Ferron,
632
  tarafından  uçan  figür  ölünün  ruhunu  elindeki  lotus  çiçeği  de 
yeniden  dirilişi  simgelemektedir.  Ruhun  bu  şekilde  gösterimi  yakın  doğu  dünyasında 
Mısır’dan
633
  yola  çıkarak  diğer  ülkelere  özellikle  de  kuzey  Suriye-Hitit,  Fenike 
dünyasında karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda Kızılbel resminde elinde Lotus taşıyan 
figür  arabanın  da  üst  kısmında  olması  nedeniyle  ölünün  ruhu  olarak  yorumlanabilir. 
Elindeki lotus da ruhun ölümsüzlüğünü simgelemektedir.
634
 
Arabanın  üzerinde  uçan  kanatlı  kadın  figürünü  başka  bir  açıdan  Siren  figürlerine  de 
benzetmek  mümkündür.  Ölüm  ikonografisiyle  yakın  ilişkili  olan  Sirenler  Attika 
stelleri
635
  dışında,  Anadolu’da  Ksanthos  Harpyler  Anıtı’nın  kuzey  ve  güney 
cephelerinde  betimlenmiştir.
636
  Burada  Sirenler  ölülerin  ruhlarını  öbür  dünyaya  taşır 
durumda  gösterilmiştir.  Bu  bağlamda  Kızılbel,  savaşçının  veda  sahnesinde  yer  alan 
figürü  Siren  olarak  kabul  edersek,  burada  ölüme  giden  savaşçıya  eşlik  ettiğini 
söyleyebiliriz.  Bu  sahnenin  ikonografisinde  Amphiaros’un  bile  bile  ölüme  gitme 
temasında,  Harpyler  Anıtı’nda  olduğu  gibi  ölüleri  öbür  dünyaya  taşıyan,  onlara  eşlik 
eden bir varlık olarak Siren betimlenmiş yorumunu yapmak mümkündür.  
ncelemiş olduğumuz yapılarda spor karşılaşmaları sadece Kızılbel mezarında karşımıza 
çıkmaktadır.  Mezar odasının  güney  duvarının  Troilos  mitosunun  bulunduğu  IV.  frizin 
sağ kenarında güreşen iki figür yer almaktadır (Lev. 25: b). Doğu duvarının I. frizinde 
ise iki spor karşılaşma sahnesi vardır (Lev. 20: a, b). Bunlardan D1 nolu blok üzerinde 
iki  kişiden  oluşan  spor  karşılaşmasından  sadece  bir  erkek  figürüne  ait  izler 
korunabilmiştir.  Korunan  izlerden  anlaşıldığı  üzere  figür  yukarı  kaldırdığı  eliyle  ileri 
doğru hamle yapar pozisyondadır. Ancak ne tür bir spor olduğu net değildir. Aynı frizin 
D2 nolu bloğu üzerinde boks karşılaşması sahnesi yer almaktadır. Hellen sanatında ölen 
kahramanlar  adına  düzenlenen  spor  karşılaşmaları  sıklıkla  karşımıza  çıkmaktadır.  Bu 
geleneği  Akhilleus’un,  arkadaşı  Patroklos  onuruna  düzenlediği  cenaze  oyunlarında  da 
                                                 
632
 Ferron 1968, 52-55. 
633
 Pierret 1882, 256. 
634
 Şahin 1986, 42-44, lev. 24, fig. 57-58. 
635
 Blumel 1930, supra n. 35, 35, no 29, pl. 47. 
636
 Polat 1998, 98 vd. 

---