Microsoft Word Insan huquqlari I kitab doc
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Deməli, hüquq alidir.
- Deməli, hüquq insan hərəkətlərinin sərhəddidir.
- Deməli, dövlət hüquqa malikdir.
- Deməli, hər kəsin fikir və vicdan hüququ vardır.
- Deməli, hüquq fəaliyyətdir.
- Deməli, azərbaycanlılar öz müqəddaratını təyinetmə hüquqlarına malikdir.
- Deməli, uşaqlar işgəncələrə və ya ağır, qeyri-insani və ya onların ləyaqətini alçaldan rəftara və ya
- İslamda İnsan Hüquqlarına dair Qahirə Bəyannaməsi (İslam Konfransı Təşkilatına üzv dövlətlər tərəfindən 5 avqust 1990-cı il
108 Hər bir material anlayış qavramanın tərkibi olaraq, obyektin subyektiv inikası olaraq dərk olunandır. İnsanların özləri anlayışları (burada predmetlərin və proseslərin ə lamətlərini) dərk edirlər və yeni anlayışları ortaya çıxarırlar. Yeni anlayışlar əsasən, həyatdakı proseslər və fəaliyyət sayəsində müəyyən olunur. Anlayışlar və onların dərk olunması obyektiv gerçəkliklərlə və idealizmlə sıx bağlıdır. Bir çox hallarda düşüncələr anlayışları meydana gətirir və obyekt və maddi-material aləm həmin anlayışlara müvafiq olaraq dərk edilə və qavranıla bilir. İ nsan hüquqlarının dərk olunmasında sillogizmdən istifadə olunması mümkündür və bu metod anlayışın tərkibinin daha da dərindən dərk olunması üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir. Belə qəbul etmək olar ki, insan hüquqlarının təsnifatı, yəni onun bölgüsü, növlərə və qruplara ayrılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. İnsan hüquqları ilə bağlı sillogizmi belə qəbul etmək olar: hüquq insana aiddir, insanlar canlı məxluqlar kimi yer üzünün ali varlıqlarıdır. Deməli, hüquq alidir. Azadlıq hüququ şərtləndirəndir. İnsan azaddır. Deməli, insan hüququ şə rtləndirəndir. Əxlaq hüququn sərhəddidir. Əxlaq insanın hərəkətlərinin sərhəddi və məzmunudur. Deməli, hüquq insan hərəkətlərinin sərhəddidir. Əxlaq hüquqla bağlıdır. Hüquq insan davranışlarının normasıdır. Deməli, insan davranışları və hüququ əxlaqla əlaqəlidir. Dövləti yaradan xalqdır. Dövlət hüquqa malikdir. Deməli, dövlət hüququ xalqın hüququdur. Dövlət vətəndaşlardan təşkil olunan bir qurumdur. Vətəndaşlar hüquqa malikdir. Deməli, dövlət hüquqa malikdir. Ləyaqət, namus, vicdan, qeyrət, şərəf və s. kimi nemətlər, dəyərlər ə xlaqın, mənəvi həyatın tərkibidir. Əxlaq hüquqla vəhdətdədir. Deməli, mənəvi dəyərlər hüququn tərkibindədir. Hər kəsin fikir və vicdan azadlığı vardır. Azadlıq hüquqla əlaqəlidir. Deməli, hər kəsin fikir və vicdan hüququ vardır. 109 Dövlət beynəlxalq hüququn əsas subyektidir. Xalq dövləti yaradandır. Lakin burada belə bir nəticəyə gəlmək olmaz ki, xalq beynəlxalq hüququn subyektidir. Çünki beynəlxalq münasibətlərdə subyekt və tərəf kimi dövlətlər taınınırlar. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, xalqın yaratdığı dövlət beynəlxalq hüququn subyektidir. İ nsanların fəaliyyəti məhdudluqla yanaşı, həm də sonsuzdur, insanların imkanlarına bağlıdır. Sonsuzluq hüquqdur. Deməli, hüquq fəaliyyətdir. İnsan hüquqları anlayışı çox geniş olduğundan burada ümumidən xüsusiyə keçmə halları çoxdur. Ümumidən xüsusiyə keçmə anlayışın tərkibinin hissələrə parçalanması üçün çox mühüm rola malikdir. Sillogizm həm fikirlər arasında məntiqi ardıcıllığı və şə rtləndiriciliyi təmin edir, həm də ətraflı şəkildə başa düşmənin əsaslarını yaradır. Sadə hüquqi sillogizmə misal olaraq qeyd etmək olar: Bütün xalqlar öz müqəddaratını təyinetmə hüququna malikdirlər. Azərbaycanlılar xalqdır. Deməli, azərbaycanlılar öz müqəddaratını təyinetmə hüquqlarına malikdir. İ nsanlar kölə halında saxlanılmamalıdırlar. Qadınlar insandır. Deməli, qadınlar kölə halında saxlanılmamalıdırlıar. İnsanlar işgəncələrə və ya ağır, qeyri-insani və ya onların ləyaqətini alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qalmamalıdlırlar. Uşaqlar insanlardır. Deməli, uşaqlar işgəncələrə və ya ağır, qeyri-insani və ya onların ləyaqətini alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qalmamalıdırlar. İslamda İnsan Hüquqlarına dair Qahirə Bəyannaməsinin (İslam Konfransı Təşkilatına üzv dövlətlər tərəfindən 5 avqust 1990-cı il tarixində Qahirədə qəbul olunmuşdur) 6-cı maddəsində yazılır: a)Qadın insan ləyaqəti cəhətdən kişiylə bərabərdir və da hüquq və vəzifələrə malikdir. Onun öz vətəndaşlıq statusu və müstəqil maliyyə təminatı vardır, adını və nəsibini qorumaq haqqına malikdir. b) Ailənin 110 xərc yükü və onun rifahına görə məsuliyyət kişiyə aiddir. 113 Bunlar hüquq normalarıdır. Misir İslam Konfransı Təşkilatının üzvüdür. Bu bəyannaməni qəbul edib. Deməli, Misir qadınları və kişiləri bu hüquq normasından istifadə haqqına malikdirlər. İ nsan hüquqlarının konseptuallığı İ nsan hüquqları anlayışının konseptuallığı ilk növbədə onun ümumi təsəvvürlərdə və ümumi münasibət və əlaqələrdə öz əksini tapması ilə xarakterizə edilməlidir. Hüquq həm də fərdi şəkildə obyektə çevirilir və elm sahələrinin predmeti kimi öyrənilir. İnsan hüquqları və onun təmin olunması həm də ümumi obyekt və predmet kimi humanitar və dəqiq elm sahələrini problem olaraq düşündürür. Hüququn konseptuallığı həmçinin onun universal məzmunda olan atributivliyindədir. Yəni, hüquq insanların hamısını universal qaydada düşündürür, eləcə də bütün insanların hərəkətlərinin ə lamət müəyyənedicisinə çevrilir. Buna görə də anlayışın geniş fəlsəfi məzmunu vardır və hər kəs tərəfindən (təbii ki, böyük adamlar nəzərdə tutulur) dərk oluna bilir. İnsan hüquqları anlayışı ümumi bir obyektdir və hər kəsin düşüncəsi daxilindədir. Hüquqları bütün insanlar ilk növbədə azadlıqda axtarırlar və azadlığın real ifadəsində görürlər. Azad hərəkətlər və ifadələr insan hüquqlarına təkan verən, eləcə də insan hüquqlarını özündə daşıyan amillərdir. Hüquq azadlıqdadır və hərəkətlərin hamısının tərkibindədir. Hüquq hərəkətlərin sadəcə olaraq normalara və qaydalara salınması xarakterini və funksiyasını özündə əks etdirmir. Hüquq həm də hərəkətləri 113 İslamda İnsan Hüquqlarına dair Qahirə Bəyannaməsi (İslam Konfransı Təşkilatına üzv dövlətlər tərəfindən 5 avqust 1990-cı il tarixində Qahirədə qəbul olunmuşdur). AMEA-nın İnsan Hüquqları İ nstitutu. Din və etiqad azadlığı beynəlxalq, regional və milli hüquqi sənədlərdə. Bakı, “Elm və Təhsil” nəşriyyatı-2013, səh. 130. Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|