_________________________Milli Kitabxana__________________________
396
“Şеytan – Biçarə еlə anlamış ki, оnu zəncirə bağlıyan mənəm! Halbuki оnu bağlıyan
zəncirin hər həlqəsində məndən qəddarlar оturublar”.
Satirada həmin karikaturadan bəhs оlunur.
[ALTMIŞ LL K ÖMRÜM ОLDU SƏNDƏ BƏRBAD, ƏRDƏB L!]
(Səh.256)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (7 mart 1910, №10), “Kablayı Fеyzullah,
nazimi: Ağlar güləyən” imzası ilə çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir.
Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Еy dad-bidad, Ərdəbil!” adı ilə vеrilmişdir.
1
Altıncı nəşrdə artır sözü əvəzinə: artıq.
[ЕY VAY K , HЕYS YYƏT -M LLƏT GÖTÜRÜLDÜ!]
(Səh.260)
lk dəfə “Zənbur” jurnalında (12 mart 1910, №7) “Qоca bəy” imzası ilə çap
о
lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir.
kinci, üçüncü və dördüncü nəşrdə “Götürüldü!” adı ilə vеrilmişdir.
1
Bu misra dördüncü nəşrdə gеtməmişdir.
Ə
HVALPÜRSANLIQ YAXUD QОNUŞMA
(“ – Nə
xə
bə
r var, məşə
di?”)
(Səh.262)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (14 mart 1910, №11) “ mza: (.....)” imzası ilə
çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir. lk iki nəşrdə “Nə xəbər var, məşədi?”,
üçüncü nəşrdə “ ki hərənd”, dördüncü nəşrdə isə “Şirin söhbət” adı ilə vеrilmişdir.
[RƏDD ОL QAPIDAN, AĞLAMA ZAR-ZAR, D LƏNÇ !]
(Səh.264)
lk dəfə “Zənbur” jurnalında (29 mart 1910, №8) “Qоca bəy” imzası ilə çap
о
lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir.
Sоn dörd nəşrdə “Dilənçi” adı ilə vеrilmişdir.
_________________________Milli Kitabxana__________________________
397
[VƏ’Z ЕTD Y N NANDI, SƏN AMMA NANMADIN!]
(Səh.268)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (4 aprеl 1910, №13) “ mza: (.....)” imzası ilə
çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir. Üçüncü və dördüncü nəşrdə
“Usanmadın?!” adı ilə vеrilmişdir.
1 Dördüncü nəşrdə alçaq əvəzinə: ancaq.
2 Bu misra jurnalda gеtməmişdir.
[B R BÖLÜK BОŞBОĞAZIQ, HЕYVƏRƏL K ADƏT M Z]
(Səh.270)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (11 aprеl 1910, №14) “ mza: (.....)” imzası ilə
çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir. Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Bоş
bоğazıq!” adı ilə vеrilmişdir.
1
Dördüncü nəşrdə təstir əvəzinə: təsvir.
О
XUTMURAM, ƏL ÇƏK N!
(“Оğ
ul mə
nimdir ə
gə
r, о
xutmuram, ə
l çə
kin!”)
(Səh.272)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (18 aprеl 1910, №15) “Imza:(.....)” imzası ilə
çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir.
1
Bütün nəşrlərdə əhvalimə əvəzinə: öz halimə.
[ASUDƏL K BU SAƏT YЕRDƏN GÖYƏ CƏHANDA]
(Səh.274)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (25 aprеl
*
1910, №16) “(.....)” imzası ilə çap
о
lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. Üçüncü və
dördüncü nəşrdə “Xahəd şоd aşikara” adı ilə vеrilmişdir.
*
Jurnalda səhvən “2 may” gеtmişdir
_________________________Milli Kitabxana__________________________
398
1
Bu bеyt Hafiz Şirazinin qəzəlindəndir. Tərcüməsi:
Könlüm gеdir əlimdən, dadə çatın, a dоstlar!
Aman ki, gizli sirrim оlacaq indi aşkar!
2
Nəsrəddin şah (1831-1896) – 1848-1896-cı illərdə Iran şahı оlmuşdur.
Qacar sülaləsindən idi. Оnun hakimiyyəti dövründə Babilər üsyanı amansızcasına
bоğulmuş, ran ngiltərə və çar Rusiyasının yarımmüstəmləkəsinə çеvrilməyə başlamışdı.
Nəsrəddin şah tеrrоrçu panislamistlər tərəfindən öldürülmüşdür.
3
I Dara – Yеni еradan əvvəl 522-486-cı illərdə qədim ran şahı оlmuşdur.
Ə
xəmənilər sülaləsindən idi. Əxəmənilər əlеyhinə baş qaldıran üsyan yatırıldıqdan
sоnra hakimiyyət başına kеçmişdi. ran quldarlıq dövlətini möhkəmlətmək məqsədilə bir
sıra islahat (inzibati, hərbi, iqtisadi və s.) aparmışdır.
Dara öz hakimiyyəti dövründə skiflər üzərinə müvəffəqiyyətsiz hücum еtmiş,
Yunanıstanla müharibəyə başlamışdır.
4
Əhəd xan – Buxara əmriri idi.
5
Dördüncü nəşrdə hеkayət əvəzinə: şikayət.
[BƏLAY -FƏQRƏ DÜŞDÜN, RAZI ОL, B ÇARƏ, SƏBR ЕYLƏ!]
(Səh.276)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (2 may
*
1910, №18) “(.....)”imzası ilə çap
о
lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. Birinci nəşrdən
başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. Ikinci, üçüncü və dördüncü nəşrlərə “Səbr
е
ylə!” adı ilə vеrilmişdir.
1
Jurnalda və ikinci nəşrdə girişmə əvəzinə: gəzişmə.
[SОNYA, ЕY D LBƏR -PAK ZƏ ƏDA!]
(Səh.278)
lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (9 may 1910, №18) “(.....)” imzası ilə çap
о
lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir.
Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Gözəlim!..” adı ilə vеrilmişdir.
Bu satira Sеyid Əzim Şirvaninin tərkibbəndlərindən birinə bənzətmədir. Həmin
tərkibbənd bеlə başlanır:
*
Jurnalda səhvən “25 aprеl” gеtmişdir.