Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 108. TATALILAR
- 109-110. AŞIQLI
80 qayanın üst tərəfiynən gedərdilər Bağırsaq dərəsinə. Bağırsaq şəkilli uzun dərədir, nə qədər gedirsən qutarmır. Çoban da dincəlmək isdiyir, çatığı ala bilmir. Ordan da Hajı Söydümalı körpüsünə çatırdılar. O tayda bizim yurdlar görükürdü, uşaq kimi sevinirdik ki, yaylağa çatmışıq. Yaylağa axırıncı köçümüz min dokquz yüz doxsanıncı ildə oldu. Həmin ilin payızında Vəngin dərəsində tərəkəmənin köç yolunun qabağı kəsildi, orda güllələnən, yaralanan da oldu. Axırı məjbur oldular Həkəri çayı boyunca Gəyən düzündən düşdülər Arazboyu gəldilər çıxdılar bura. Nə qədər mal-qara yolda ajınnan qırıldı.
Su olmuyub burda. Oba yaylağa gedəndə Aranda qalana ağla- şırlarmış. Nənəm Tükəz söhbət eliyərdi ki, Eyvaznan Alı adında iki qardaş olub. Eyvaz xəsdələnib, qoyublar qalıb burda. Ağlaşıblar ki, bu öləjək. Qayıdıf gələndə görüflər ki, salamatdı. İkinci dəfə qar- daşı da qalıf bunun yanında. Oba dağa gedəndə birinin bir ağırrığı olanda deyif, apar qoy Eyvaznan Alının yanına. Eyvaznan Alı soora oluf Eyvazalılar. 106. Bizim kənd çılğın kənddi. Biri maa bir söz desin, onu mütləq yerində oturtmalıyam. Sovet hökumətinin vaxtında heç bura polis girmiyib. Kimsə bir xəta eliyib gəlib bizim kəndə sığınsa, camaat onu ələ verməzdi, müdafiə eliyərdi. Yazmaq-pozmaxnan aramız olmuyub. Məsələn, Əhliyar sovetdikdə işliyir, on dənə nöqsanı var, götürüm onnan yazım. Yox. Yazmaq-pozmaq bizim kəndlik döyül. Gəlib deyərik ki, çıx get öyündə otur. Bizim kənddə neçə sədr olub, addımını düz atmayıb, camaata baxmayıb, gedib idarənin qapısına mismar vurublar. Gəlib çəkəndə görüf bağlıdı, ona aydın idi. De- məli, camaat istefasını tələb edirdi, gedib oturordu öyündə.
81
Sarımsaxlı, Qızıltəpə, Dəvəgözü yaylaqlarımız idi. Köç vaxtı Ergi düzündə, Ağdamı keçənnən soora Tuğun gədiyində Kor bulax vardı, orda düşərgə salırdıx. Ordan keçirdik Xaçın çayında, soora Vəngdə – Doşannıda düşərgə salırdıx, ordan keçirdik Talalara, soora Taxtabaşına, ordan Əvəlikli yurda, ordan Çilgəzi, Uzunyalı keçib gedirdik İstisuyun başının üstünə. Tərtər çayının mənbəyin- dən – Hajı Söydümalı körpüsündən keçib İstisuyun taxtasında Ceyran bulağında düşərgə salardıq. Gəlinqayanı da keçənnən soora öz yurtdarımız başlıyırdı. Yolçuluq 15-20 gün çəkirdi. Yolda yaxşı otlaq olanda bir az da ləngiyirdik ki, qoyun yaxşı yesin. Qabaxlar aprelin axırı burdan tərpənərdik, bir may bayramını İstisu yayla- ğında qeyd eliyərdik. Orda biri may çalası vardı, camaat yığılıb biri mayı orda qeyd eliyərdi. Oba dağdan qayıdanda sentyabrın axırı gəlib qışlağa çıxırdı. Onda da qışlaq yerindəki quşotu, qarağan, söysök, sarıbaş kimi heyvan yeyən otların hələ ajı vaxdıdı. Ona görə o vaxdı qoyun onu yemir. Harda yonca sahələri var, su tutan yerlər var (o vaxdı həmin sahələr göylük olurdu) heyvanı orda bejərif, noyabrın axırı, dekabr- da qış yatağına gələrdi. Onda da həmin otlar artıq şirinləşirdi, heyvanlar da onu yeyirdi. Payızdığımız Arazyaxasında olardı.
Şirinqum, Qaratəpə, Küratan tatalların qışlaq yeri olub. İstisu, Qızıltəpə, Sarı yer, Alxan çayı, Qaraxaç, Yanıx, Dəvəözü, Yüz- bulax bizim yaylax yerlərimiz oluf. Dədə-babadan Novruz bayra- mını eliyif, bayram aşını yeyif dağa köçüflər. Çünki burda artıx temperatur qalxır, heyvan qızdırır deyə çox saxlamaq olmur. Bizim dövrdə isə aprelin axırından köç başdıyardı. Kəlbəcərin İstisuyu bizim yazdax yerimiz idi. Yaz ayını orda keçirərdik. Həm oranın otu tez yetişir, həm də havası isti olur. Elə ki yay girdi, onda gedər- dik Sarı təpəyə, Qızıl təpəyə, Dəvəözünə, Qaraxaça, Yeddibulağa. Payızdığımız da oluf Küratan. Küratanda hər kəsin öz yeri vardı.
82 Malı orda saxlıyardı, qoyunu isə Şirvana, Muğana aparardı. Yazda köçüb gələrdi. Yazdağın Küratanda eliyərdi, ordan da köçərdi dağa. Köç iyirmi-iyirmi beş gün çəkirdi. Taxtabaşı, Çilgəz, Uzun- yal, Yeddibulax, Xıdırrı yolu, Qara qaya, Narışdar, İldırımvuran qaya bizim düşərgələrimiz idi. Kim harda gəldi düşərgə sala bil- məzdi. Dövlət tərəfindən yerlər ayrılmışdı, düşərgələrimizi orda sa- lardıx. Adətən bir gün qalırdıx. Elə yer olurdu otu çox olurdu, iki-üç gün də ləngiyirdik. Bunnan qabax çox adam öküz saxlıyırdı. Erkək malı balaca vaxdı burullar, böyüyəndə yaxşı yük götürür. Camaat fərməşin, taxılın ona yüklüyüf gedərdi. Kimin dəvəsi vardı, dəvəsin yüklüyüf gedərdi. Mənnən qabax Xonaşendə hərənin bir az yeri varmış. Orda taxılı əkif gedəllərmiş dağa. Biçin vaxdı gəlif taxılı biçdirəllərmiş, yığallarmış oraya, genə qayıdallarmış dağa. Dəvə dağda çox qala bilmirdi. Yay yarı olanda dəvələri götürəllərmiş, qoyunu, çobanı dağda qoyuf köçüf gələrlərmiş Xonaşenə. Orda taxılların döydürəl- lərmiş.
Bu yerlərdə oturaxlığımız müharibədən soora oluf. Özü də biz İmişliyə tabe idik. 1939-cu ildə buranı rayon düzəltmək üçün yeddi qalxozu – Bağırov, Kaqanoviç, Stalin, Varaşilov, Kirov, Budyonnu qalxozlarını İmişlidən kəsib verdilər bu rayona. Sifdə qalxozu gönüllü təşkil eləmişdər. Qalxozda o qədər mal yoxuydu. 39-cu ildə ustav qoyuldu, hərəyə 20 qoyun, bir inək, bir düyə, bir at, bir də bir dəvə verdilər, qalanını da yığdılar qoydular qalxoza.
Kənddəki tirələr: nəbilər, bayarmalılar, hüsöyünlü, çıraqlı, qıyişdanlı 14 , maşadılar, qurbanlı, dəmirçilər. Aşıqlının bir dəstəsi də Göygöl rayonundadı. Olar burdan get- mədir. Əvvəl get-gəl vardı, 1941-45 müharibəsinnən soora bizim aramız kəsilif. Bizim camaatın aşıq sümüyü çox uzun olduğuna
14 İşdanlarını qıyla bağladıqları üçün onlara belə ad verilib. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|