Microsoft Word Son redakt?Araz b?y?
Yüklə 2,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
dominat v ya aparıcı etnikin, bir ba qa etnik içind ritilm si, nova bombası kimi gizli v viran edici t hlük dir. Bu üzd n ça da v demokratik dövl tçiliyin güv nc içind ya amasının ön rti, onun etnik probleml rd n azad olmasına ba lıdır. Net v netl m kd olan faktlara gör , yalnız ça da v demokratik ulus-dövl t sisteminin uyqulanması il azad qon u dövl t ili gisin ümid ba lamaq olar. Yalnız qon u dövl tl rin etniks l problemd n azad olunmasıyla biti ik torpaqlarda ya ayan mill tl rin qar ılıqlı barı ı sa lana bil r. Etnik problemd n azad olan dövl tl rin bölg v dünya barı ında da, payı olduqca böyükdür. Sad c etnik problemd n azad olan dövl tl r, öz insanları içind xo görülü - toloranslı v t nda lıq quralları qura bil r. Etnik sorunların h ll olmasıyla do ma kültürl r qatı ıqlıqdan v eyb c rlikd n qurtarar, yenid n düz n tapar. G n llikd tarix giri imin f rqli girib, öz l mill t kimi biçiml n n bölg da ölk l rin siyasi qar ıdırmasının n böyük sorun, milli sınır v etnik çarpı masıdır. Tarixin b lli bir anında iç-iç girmi milli sınırlar, uzun zaman buyunca milli etnikl r arasında ulusal anti-nomil rin ortaya g lm sin n d n olmaqdadır. Bel ki, h tta zaman keçidind barı ld olandan sonra bel , yaranmı dü m nçilikl r t mamil aradan getmir. B lk onun psikoloji etgisi keçmi in qara bulutlarını aradan qaldırılması yolunda t m l ng ll r kimi özünü göst rir. Bel ki, a) Z d l nmi bir milli kimlik. b) T slimçiliy u ramı bir milli irad . c) Yasaqlıq ya amı ulusal bir dil. d) Tarixs l yadda ı silinmi öz l bir varlıq. e) Unutqanlı a sürükl nmı bir milli kültür. f) Uzun ill rin m hsulu olan bir toplumsal inanca qarı ı yox edici çalı malar. g) Bir mill tin varlı ından yaranmı yazılı-yazısız yazınına 76 qar ı cinay t i l mi 77 . 76 d biyyat 77 m liyyatı 49 h) Torpa ı yabancı dövl tl rin gücün t slim olmu , dövl tçiliyi basılmı aparıcı v ba at 78 bir mill tin a a ılanması v.b. Azad olması il sar t izl ri sür tl silinmir. B lk , yalnız azad olma sür cind ya am haqqı qazanar. Bu, o dem kdir ki, özünd n üzülm sür ci dayanır v yenid n do u a aması ba layır. Bir sözl des k, milli bir varlı ın hafiz si yenid n canlanar. Mill t bütün hirsil var-yoxuna yiy l nm y ba layar. Azad olmu mill t, tarixs l yadda ına qar ı qalxan mill t v dövl tl rı nifr t psikolojisi il qar ılama a qalxar. Keçmi ulusal dü m nl ri qar ısında üstünlük yaratmaq amacı il siyasal, sosiyal v psikoloji kompanılar yola salma a çalı ar. Torpaq v mill t sevgisinin azad olunması il , insan t bi tind n saf v l k götürm z f dakarlıq duy uları pöhr l nm y ba layar. Bir daha özg buyuru una ba ym sin diy , azad olmu mill t, öz dövl tçiliyinin qorunması yolunda h r an ölm y hazır oldu unu sa layar. Bu çox dü ünülm li v qaçırılmaz bir keçid sür cidir. Bu keçit sür cinin sa lam keçirilm sind ba lıca gör vi, yeni yaranmı milli dövl t üz rin götürm lidir. Çünki, a a ılıq kompleksind n qurtulan toplum, h r bir olay üzünd n etgil nm y hazırdır. O, H tta yenid n intiqam sava ına girm k q d r duy usal davranmaya lveri li durumdadır. O – azad olmu mill t – keçmi i savunan h r hansı milli-siyası davranı a qar ı olduqca h ssas v t dirgindir. Onun ya amına hakim olan, uzun sür cli toplumsal qaramsallı ın yerini özgürlük v ulusal ba ımsızlıq alark n do al anarxizmin ortaya çıxması da gözl nilm lidir. Bilims l davranı larıyla toplum içind g r k n xo görü v aydın görü lüyü s rgil m k yeni yaranmi milli dövl tin n vaz keçirilm z gör vidir. Yeni yaranmı milli dövl t toplumçu v payla ımcı bir siyas tl özveriliyi kütl içind yaradar, a ırı özsev rlik yerin yurdsev rlik duy ularını gücl ndir r. Dövl t toplum içind da ınıq duruma dü mü imkanların olumlu olmasına çalı ar. Da ınıq imkanların bir araya toparlamasıyla onları topluma qazandırar. Bel olarsa, toplum içind ki do al anarxizm d önl n r, yeni dövl t u runda ir lil m dön mi ba lark n ilk ulus-dövl t izl ri özünü göst r r. Sür tl ulusal m nf tl r meyl göst r n toplum, mill tl m 78 aparıçı-dominant ünsürl rin yiy l nm kl , ola an üstü imkanlar ld ed r. Dünya bir mill tin yenid n do u una tanıq olar. Bu qonuda orta ça ın n görk mli filosoflarından birisi olan “Jan Jak Roso” deyir: “Sözsüz ki, bilgi v f zil tin yaranmasında n aparıcı rolu yurd sev rlik oynayır. Bilgi v f zil t göz lliyi il b z nmi , inc v canlı yurd sev rlik, el güclüdür ki, qar ısında olan bütün ng ll ri a araq, n duy ulu q hr manlıqlar ortaya qoyar.” 51 2. Bölüm Az rbaycan Türklüyünün ulusal kimlik biçimi Az rbaycan Türklüyünd tarix anlayı ı Sözsüz ki, tarix bilgisin yiy l nm y n h r hansı toplum, ist r - ist m z, azadlıq v özgürlük anlamını m nims m kd a ırlıq ç k r. Bir mill tin, n ölçüd mill t olmasının t m lind tarixs l bilgi yatır. Ulusal kimlik 79 biçiml nm sind 80 tarix amili n t m l omurqadır 81 . Tarix bilgisi, milli kimlik bilincin anlam verir. H r k t yönünü b lli edir. Bir toplumun mill t halına g lm sind onun Milli Beynini geni l ndirir v ona öz l baxı açısı verir. Tarix bilgisi özgür toplumların sür kli ulusalla masına yardımçı olark n, özgürlük sava ında olan sir toplumlar üçün d vaz geçirilm z dayanı ma, dir nm v milli ideya ba lantısıdır. H r mill tin milli tarix anlayı ı, o mill tin bütövlüyünün qarantısı olur. Tarix anlayı ı bir mill ti m n vi bölünm l rd n, mill taltı, mill tüstü ng ll rd n, uzun müdd tli co rafik v fiziks l qopuqluqlardan qoruyur. Söz yox ki, torpaqlar tarix boyu parçalanark n dövl t sistemind n uzaqla a bilir, h tta qalib dövl tl r t r find n onun sil sahibl ri sürgün bel gönd ril bilir. Ancaq öz kökü üstünd bit n toplumlar bütün f lak tl r qatlanaraq yenid n dirç lm yi ba lır, bir daha do u yapır, boy 79 üurunun 80 olu masında 81 bel daya ı/ sütun-e f q rat Yüklə 2,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|