151
Uryadnik Kərim bəy, divanbəyi, dilmanc-hamısı gəlmişdi.
...Elə bil lap maarif bayramı idi. Hamı bir-birini təbrik edir, gözaydınlığı
verirdi. Cənab Ağaseyidəli ağa özü' açılış münasibətilə dua oxudu, xeyir-dua verdi
və usqola işinə iqdam olundu. İnşallah ki, bu birinci olsa da, axırıncı olmayacaq.
Bu bir növ bünovradir...
İnşallah, vətənpərəst, maarifpərəst cavanlarımız da bir-bır baxıb ülgü
götürəcək və təzə-təzə məktəblar açacaqlar. İndilik bircə dərs otağı və bircə
növbətimiz var. Dörd saat dərs deyirik, ikisini mən deyirəm: biri yazı öyrətmək
dərsi, biri də tarix və ədəbiyyatımızdan yavaş-yavas uşaqlara məlumat vermək,
şeirlər oxudub əzbərlətmək... Bir saat cənab molla Hüseyn şəriət dəsturiil-
əməlindən deyir, bir saat da Manvel rus dili təlim eləyir. Bilirəm ki, bu ilk
qədəmimizə ürəkdən, candan sevinənsən, ona gorə də sənə gözaydınlığı verirəm,..
Qardaşım Tərlan, Vətənində birinci əsil usqol açılmağıynan səni mübarəkbadlıq
eləyirəm. Uşaqlar o bitli-sirkəli hasir üstündə oturmurlar, kətillər qayırtdırmışıq,
onun üstündə otururlar. Divara lövhə vurmuşuq... təbaşir gətirmişik, uşaqlar
lövhəyə gəlib yazırlar, bax, lap səniynən xaçpərəst məktəblərində görüb, həsrətnən
tamaşa elədiyimiz kimi... Doğrudur, ara-bərədə bu təzə qaydalarımıza çəp
baxanlar da var... Amma sən ki, Şirvan bazarını yaxşı tanıyırsan... Belə şeylər tez
yayılır, tez də tüstü kimi dağılıb gedir, heç məhəl qoymuram, hər şey yaxşı olacaq,
qardaş...
Şair məktubu bitirə bilmədi. Anasının çoxdan sübh namazını bitirib kürə və
manqalı qalamağa başladığını görüncə cəld geyindi və məktəbə yollandı...
Sabah çoxdan olmuşdu, amma günəş hələ görünmürdü. Hər tərəf boz-bulanıq,
dumanlı-qarlı, azacıq göyə çalan bozumtul ağ örpəyə bürünmüşdü. Çinarların quru
budaqları səmaya ucalmış, nazik budaqlarda zərif ağ naxışlar əmələ gətirmişdi....O
bayaqdan bəri məktəbxananın qapısı ağzında durub Abdullanın manqallardakı
kömür və xəkəni qızartmasına baxırdı. Çiynindəki Xorasan kürkünə bərk-bərk
bürünmüşdü. Hava soyuqdu, buna baxmayaraq, şagirdlər dərsə həvəslə gəlirdilər.
Odur ki, Seyid Əzim məktəbə hamıdan əvvəl gəlib yazı ləvazimatını hazırlayır,
oxudacağı nəsr və əzbərlətdirəcəyi nəzm parçalarını seçirdi. Bu zaman o xüsusilə
Şirin Abdullanın dərsxananı yaxşıca qizdıra bilmək üçün bütün manqalları
qızarmış kömürlə doldurmasına, kömürün dəminin tamamilə çıxmasına fıkir
verirdi.
152
...Hər sabah Şirin Abdulla uşaqlar üçün bulaqdan təzə su gətirir, Ağanın
göstərişilə sənəklərin içini təmiz yaxalayıb, təzə su ilə doldurur və küncə söykəyir,
qurd-quş girməsin deyə ağzını möhkəm qapazzıqlayırdı. Seyid, Abdullanın bütün
bunları sözsüz, bir namaz dəqiqliyi ilə yerinə yetirdiyini bilsə də, hər gün öz əli ilə
yoxlayır və deyirdi:
- İncimə məndən, Şirin! Xalq uşaqlarını bizə usburt olub. Biz onların təkcə
biliklərini artırmaqla kifayətlənməməliyik, biz onların canının da qayğısına
qalmalıyıq. Şirin, dünyada övladdan şirin şey yoxdur! Tacir deyər "mal canın
yonqarıdı". Şair, müəllim, ata desin gərək ki, "övlad canın yonqandı". Övlad
baqiyi-həyatımızdı, Şirin. Odu ki, ehtiyatlı ol, bilməzsən, sənəyə bir ilan girər,
əqrəb düşər... Bilməzsən, ehtiyatsızlıq, kahıllıq elərsən, kömür layiqincə qızarmaz,
uşaqları dəm tutar... su olmaz, Kəbə ceyranı kimi yanarlar.Şirin, Ağanın
tapşırıqlarını Allahdan gələn bir hökm kimi dərhal və bütün qəlbilə yerinə yetirirdi,
həm də sözsüz. O elə seyid-peyğembər övladı bildiyi Seyid Əzimi bir növ
peyğəmbər hesab edir, ürəyində deyirdi: "Dayı, nəüzbillah peyğəmbər necə olar?
Nəvəsidi də... 0 nəcib ürək ki, onda var, vallah, günah olmasa deyərdim heç
imamda da olmaz".
...Şair məktəbxananın qarşısında durub şagirdlərinin yığışmasını gözləyir, ətraf
mənzərəni seyr edirdi. "Qışın da öz gözəlliyi var... bir o başı ağ çalmalı dağlara
bax... Elə bil xilqətin ağ örtüklü gəlinidi, elə bil baharda yaşıl ətləs don geyən, al
lalələrdən sırğa, silsilə taxan o deyil..." – deyə şair düşünürdü:
"Amma, öz aramızdı, ac-yalavac yanında bu gözəlliyin bir qəpik qiyməti
yoxdu. Kasıb-kusubun düşməni, yağısı qiş... Dəyirman donub, evdə un yox,
tapdığını dəyirmana aparıb çəkə bilmirsən. Su donub, nov buz bağlayıb... Eşşəkci
yükün örkən-doğanağını açanacan əlinin dərisi soyulur... Evdə uşaqlar, vanəfsa...
Elə mənim öz günüm onlardan o qədər də yaxşı deyil. Şirin olmasaydı, uşaqların
kefi sarımsaq dadacaqdı, mənimki onlardan bədtər... Heç bilmirəm harda üyüdüb
gətirdi, o Mahmud ağa göndərən dəni... Yazıq Ceyranla məməmin əllərini
əldəyirmanı qabar eləmişdi... Allah razı olsun Mahmud ağadan... Görək
Ləngəbizdən bəy nə göndərir?.. Söz verdiyi az qalıb il olsun, bir də onları da
qınamaq olmaz, yol yoxdu ki?.. Ulaq qulağınacan palçığa batar o yollarda, bəri
aşmaq olar Ağsu dolayından? Eh... dərsdən qabaq əcəb xəyallar cumub ürəyimə!
Yaxşı dərs deyərəm bu əhvalla".
Elə bu zaman Abdulla ona yanaşdı; o bütün hazırlıq işlərini görüb qurtarmışdı,
evə getməyə hazırlaşırdı. Lakin Ağanın üzündən fikir