Minerallarning rangi – minerallarning rangi eng avvalo rang beruvchi xramofor arashmalarga bog’liq, ya'ni rang beruchi elementlarga; titan (ko’k, qizil va qoramtir yashil); vanadiy (qizil, qung’ir qizil, sariq); marganets (malla rang, to’q qizil, qora); xrom (qizil, och yashil, siyox rang, sariq, qizg’ish – to’q sariq); temir (qizil, qung’ir- sariq, butulkasimon – yashil, qora); kobalt (lolarang, qizil, och jigarrang, yashil, ko’k, malla, qora, sarg’ish yashil, sariq kabilar kiradi.
Bundan tashqari buyovchi ionlarga molibden, volfram, iod, uran kabilar kiradi.
Minerallarning hosil bo’lishi.
Xar bir mineral ma'lum termadinamik sharoitda turg’un xolatda bo’ladi, bu termadinamik xolat o’zgargan xolda mineralda o’zgarish sodir bo’ladi va yangi xolatga chidamli mineral hosil bo’ladi. Xozirgi vaqtdagi izlanishlar shuni ko’rsatadiki, minerallarning asosiy qismi yer qobig’ida magmaning yoki uning maxsulotlarini atrof muxit va tog’ jinslari bilan ta'sirlashib qayta kristallanishidan xosil bo’ladi. Bular birlamchi endogen minerallar hisoblanadi. Ularning ko’pchiligi yer yuzasiga chiqqanda atmosfera, biosfera va gidrosfera bilan ta'sirlanishi nitijasida o’zining turg’unligini yuqotadi va sharoitga moslashgan yangi ikkilamchi minerallar yuzaga keladi. Bu minerallar ekzogen minerallar deb nomlanadi. Ekzogen minerallar xam turli xil geologik jarayonlarga duch kelishi va bu jarayonda moslashgan yangi minerallar, ya'ni metamorfogen minerallar hosilbuladi.
O’zlashtirish savollari
Mineral hosil qiluvchi asosiy jarayonlarni aytib bering?
Minerallar qosil bo’lishi maydoniga ko’ra qanaqangi guruxlarga ajratiladi?
Minerallar qanaqangi fizik xossalarga ega?
Minerallarni o’rganishdan asosiy maqsad nima?
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Islomov O.I. “Umumiy geologiya” «O’qituvchi» 1991 yil.
2. Shoraxmedov SH.SH. “Umumiy va tarixiy geologiya” «O’qituvchi» 1989 yil.
3. Qurbonov A.S. “Geologiya” «O’qituvchi» 1991 yil.
4. Bitextin. “Mineralogiya”
http://fayllar.org
Dostları ilə paylaş: |
