N a m iq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ
Yüklə 3,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
bazası yaradan ilk ölkələrdən biri olmuşdur. Beynəlxalq ekspertlərin də etiraf etdiklərinə görə bu qanun demokratik, sivilizasiyalı cəmiyyətlərin meyarlarına uyğundur. “Müəlliflik hüquqları və əlaqəli hüquqlar haqqında” qanun müəlliflər (hüquq sahibləri), əsərlər və istifadəçilər arasında münasibətləri tənzimləyir, müəlliflik hüququnun milli qanunvericilik bazasını təmin edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab Heydər Əliyevin 1996-cı il tarixli sərəncamına əsasən bu qanunun tətbiqi və müəlliflik hüququ sferasının idarə olunması qaydaları müəyyən edilmiş, müəlliflik hüququ qanunvericiliyinin icrasına dair ən mühüm tədbirlərin həyata keçirilməsi təmin olunmuş və milli dövlət orqanının - Azərbaycan Respublikasının M üəllif Hüquqları Agentliyinin səlahiyyətləri müəyyən edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 38 saylı 2 may 1997-ci il tarixli Qərarına uyğun olaraq və sonrakı hökumət qərarları əsasında m üxtəlif əsər növləri üzrə minimal tarif hədləri təmin edilmiş, müəlliflik hüququ müqavilələrinin nümunəvi formaları təsdiq olunmuş, əsərlərin könüllü qeydiy yatdan keçirilməsi və onların qeydiyyatına dair şəhadətna mələrin verilməsi qaydaları və müəlliflik hüququ qanunve riciliyinin tətbiqində mühüm rol oynayan digər məsələlər nizama salınmışdır. Bununla bərabər, M üəllif Hüququ Agentliyi tərəfindən, Ədliyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılmaqla, qanunun icrasının təmin olunmasına köməklik göstərən bir sıra normativ-hüquqi aktlar və xidməti təlimatlar təsdiq edilmişdir. M üəlliflik hüququna dair ауп-ауп müddəalar “ Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında”, “Mədəniyyət haqqında”, “Kinematoqra- fıya haqqında”, “Memarlıq fəaliyyəti haqqında”, “ Şəhərsalma haqqında”, “Reklam haqqında”, “Nəşriyyat işi haqqında” və s. kimi bir sıra mühüm qanunlarda öz əksini tapmışdır. Bütöv lükdə, intellektual mülkiyyət haqqında Azərbaycan Respub likasının qanunvericiliyi, bütün inkişaf etmiş ölkələrdə olduğu kimi kompleks xarakter daşıyır və dövlət, inzibati, maliyyə, 91
əmək, prossesual və hətta cinayət hüququnun müddəalarını əhatə edir. Bu deyilənlər m üəllif hüququnun kompleks, tam a milə müstəqil hüquqi institut olması haqda, onun, tənzim edilən münasibətlərə yalnız m üxtəlif hüquq sahələrini təşkil edən normalarla vəhdətdə səmərəli hüquqi təsir göstərməsi haqda fikir yürütməyə imkan verir. Bu halda əsərlərə və əlaqəli hüquq obyektlərinə aid edilən hüquqların özü ənənəvi olaraq mülki hüquq strukturuna daxil edilir. Azərbaycan intellektual mülkiyyət sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıqda fəal iştirak edir. Azərbaycan Respublikası 1996- cı ildən ÜİMT-in üzvüdür, 1997-ci ildən Müəlliflik Hüququna dair Ümumdünya Konvensiyasında öz iştirakını davam etdirir. Azərbaycan 1998-ci ildən Ədəbiyyat və İncəsənət Əsərlərinin Qorunmasına dair Bern Konvensiyasının üzvü, 2001-ci ildən Fonoqramlara dair Cenevrə Konvensiyasının iştirakçısıdır. Bunlarla yanaşı, Azərbaycanın əlaqəli hüquqlar üzrə Roma Konvensiyasında, ÜİMT-in müəlliflik hüququ və fonoqramlar və ifalar üzrə İnternet-müqavilələrində iştirakı barədə təkliflər səlahiyyətli orqanların müzakirəsinə verilmişdir. Respublika MDB çərçivəsində müəlliflik hüququ ilə bağlı sazişlərdə fəal iştirak edir, habelə bəzi dövlətlərlə ikitərəfli hökumət müqa vilələri bağlamışdır. Dövlət siyasətinin təmin olunması sahəsində müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar institutunun inkişaf Konsepsiyası həyata keçirilir, qanunvericiliyə və hüquqların idarə olun masına dair beynəlxalq təcrübə ümumiləşdirilir. Bu iş beynəlxalq ekspertlərlə sıx əməkdaşlıq şəraitində görülür. Müəlliflərin və istifadəçilərin uçot şəbəkəsi yaradılmışdır, istənilən maddi daşıyıcıya yazılmış əsərlərin qeydiyyatı, dövlət reyestrində qeydə alınmış əsərlərin elektron arxivləşdirilməsi və onların ekspertizasının təşkili təmin edilir. Agentlik m üəllif hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən ictimai təşkilatların, habelə kollektiv idarəçiliklə məşğul olan mütəxəssislərin işini əlaqələndirir və onlara metodiki və hüquqi yardım göstərir, 92
keçirdiyi bir sıra seminarlar, təlimati yığıncaqlar, televiziya və digər kütləvi informasiya vasitələrində etdiyi onlarla çıxış, həmçinin bu sahədə hazırladığı elmi, metodiki və praktiki materiallar da daxil edilməklə hüquq sahiblərinin məlumatlan dırılması yönündə iş aparır. Avropa ölkələrinin müəlliflik hüququ qanunvericilikləri ilə milli qanunvericiliyin müqayisəli təhlilinin, habelə ÜİMT-in və TRİPS-in İnternet müqavilələrinin məzmunundan irəli gələn tələblərin həyata keçirilməsi, milli qanunvericiliyin təkmilləş- dirilməsinə dair təkliflər hazırlamağa, həmçinin hamılıqla qəbul olunmuş beynəlxalq praktikaya uyğun bir sıra təşkilati tədbirlər həyata keçirməyə imkan verdi. Müəlliflərin əmlak hüquqlarının kollektiv idarə olunması çərçivəsində müəlliflərə və hüquq sahiblərinə düşən qonararların toplanması, bölüş dürülməsi və onlara çatdırılması təşkil edilir, nəzərdə tutulmuş istifadəçilərin dairəsi daha çox kommersiya strukturlarının əhatə edilməsi hesabına genişləndirilir. Beynəlxalq əməkdaşlıq və kooperasiya məsələlərində ÜİMT Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanları ilə fəal əməkdaşlıq edir. Məsələn, 1998-ci ildə M üəllif Hüquqları Agentliyi ÜİMT-lə birlikdə Azərbaycanda ÜİMT-in yeni müqavi-lələri (internet müqavilələri) ilə bağlı məsələlər üzrə, habelə TRİPS sazişi üzrə milli seminarlar keçirmişdir. 2000-ci ilin mayında agentliklə ÜİMT Cənubi Qafqazda piratçılığa qarşı mübarizə məsələlərinə həsr olunmuş ilk regional seminar- simpozium keçirmişdir; həmin seminar-simpoziumda Gürcüs tanın və Mərkəzi Asiya respublikalarının müəlliflik hüququ təşkilatlarının, həmçinin bu ölkələrin hüquq-mühafizə və gömrük strukturlarının nümayəndələri iştirak etmişlər. Yeni minilliyin ilk ilində “Gələcəyi bu gün yaradaq” devizi altında ÜİMT tərəfindən elan edilən 26 aprel - Beynəlxalq İntellektual Mülkiyyət Gününün, habelə üç il dalbadal 23 aprel - Kitab və M üəllif Hüququ Gününün bayram edilməsi ölkədə böyük rezonans doğurmuşdur. 93
Yüklə 3,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|