31
müəyyənləşdirilmişdir. Təhsilin hər hansı sahəsinin dövlət standartına həmin sahə
üzrə kadr hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minиmuм dövlət
tələbləri kimi baxılır. Misal olaraq ali təhsilli sinif müəllimi hazırlığının
məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minиmum dövlət tələblərinə-standartına nəzər
salaq. Bu sənəd 2006-cı ildə hazırlanmışdır.
Müəllim sənədi tələbələrə göstərir və onun hissələrini səciyyələndirir.
Sənəдdə əvvəlcə ibtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası ixtisasının ümumi
xarakteristikası verilir. Sonra həmin ixtisas üzrə bakalavr pilləsini başa vurmuş
məzunun hazırlıq və bilik səviyyəsinə qoyulan tələblər sadalanır. Daha sonra
sənяddə ibtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası ixtisası üzrə bakalavr
hazırlığını təmin edən ali baza təhsil proqramı aşağıdakı cədvəl formasında verilir.
İbtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası üzrəbakalavr hazırlığını təmin
edən ali baza təhsil
P R O Q R A M I
1. İndeks
2. Fənn bölümünün və fənlərin adı
3.Auditoriya
saatlarının
miqdarı
3105
HF-B00
Humanitar fənlər
405
HF-B01
Azərbaycan tarixi
90
HF-B02
Xarici dil
150
HF-B03
Azərbaycan dili* (təlimi rus dilinдə olanlar
üçün)
75
HF-B04
Seçmə fənlər**
90
HF-B00
İxtisasın ümumpeşə hazırlığı fənləri
1965
İÜHF-B01
Azərbaycan dili(Təlimi rus dilində olanlar üçün Rus
dili)
270
İÜHF-B02 Riyaziyyatın ibtidai kursunun nəzəri əsasları
270
İÜHF-B03 İnformatika
60
İÜHF-B04 Psixologiya
105
İÜHF-B05 Uşaq ədəbiyyatı
120
İÜHF-B06 Həyat bilgisi və onun tədrisi metodikası
150
İÜHF-B07 Uşaq anatomiyası, fiziologiyası və gigiyenası
90
İÜHF-B08 Azərbaycan coğrafiyası
45
İÜHF-B09 Musiqи və onun tədrisi metodikası
135
İÜHF-B010
Pedaqogika
90
İÜHF-B011
Nitq mədəniyyətinin əsasları
60
İÜHF-B012
Əmək təlimi və onun tədrisi metodikası
75
32
İÜHF-B013
Loqopediya
45
İÜHF-B014
Fiziki tərbiyə və onun tədrisi metodikası
60
İÜHF-B015
Təsviri incəsənət
və onun tədrisi metodikası
90
İÜHF-B016
Seçmə fənlər
300
İF-B00
İxtisas fənləri
420
İF-B01
Ana dilinin tədrisi metodikası
120
İF-B02
Riyaziyyatın tədrisi metodikası
120
İF-B03
İbtidai təhsilin pedaqogikası
90
İF-B04
Seçmə fənlər
90
XF-B00
Xüsusi fənlər bölümü
315
XF-B01
Bədən tərbiyəsi
120
XF-B02
Mülki müdаfiə
45
XF-B03
Tibbi bilikлərin əsasları*
150
Bunun arxasınca, ali baza təhsili proqramı əsasında həmin ixtisas üzrə
tədris müəssisəsiniн ali təhsil proqramını tərtib etməyin normaları qeyd edilir.
Nəhayət, sənədin növbəti hissəsində, ibtidai təhsil pedaqogikası və metodikası
ixtisası üzrə ali baza təhsil proqramına daxil edilmiş fənlərin birər-birər qısa
məzmunu açılır.
Bu cür dövlət standartları bütün ixtisaslar üzrə hazırlanmışdır. Hətta
ümumtəhsil məktəbləri, ayrı-ayrı fənlər və siniflər üzrə, şagirdlərin hazırlığı üzrə
də dövlət standartları var.
Hər ixtisas hazırlığına, o cümlədən də ibtidai təhsilin pedaqogikası və
metodikası ixtisası hazırlığına qoyulan minimum dövlət tələblərini tələbələrimizin
bilməsi iki cəhətdən zəruridir. Bir tərəfdən tələbə öyrənir ki, dövlət hansı minimum
keyfiyyətlərə malik olmağı ондан tələb edir. İkinci tərəfdən, dövlət ibtidai sinif
şagirdlərində hansı keyfiyyətləri görmək istəyir. Bu keyfiyyətləri əvvəlcədən ətraflı
öyrənən indiki tələbə- gələcəyin müəllimi həm özünü təkmilləşdirməyə, həm də
şagirdlərdə həmin keyfiyyətləri ağılla formalaşdırmağa çalışacaq.
Yönəldici və düşündürücü çalışmalar.
1. Təhsilin növləri barədə məlumatlı olmaq tələbəyə nə verir?
2. Azərbaycanda təhsilin formalarından xəbəri olmağın tələbələr üçün
əhəmiyyətini sübut edin!
33
3. İbtidai təhsilin məzmununun nədən ibarət olduğunu tələbələr nə üçün
bilməlidir?
4. İbtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası ixtisası üzrə dövlət
standartlarını tələbənin bilməsinin əhəmiyyətini izah edin.
34
FƏSİL 5.
TƏHSİL САЩЯСИНДЯ ДЮВЛЯТ СИЙАСЯТИНИН ЯСАС
ПРИНСИПЛЯРИ.
Təhsil сащясиндя дювлят сийасятинин бязи prinsiпляри.
1. Hər bir vətəndaş üçün təhsilin müyəssərliyi.
Bu mövzuda danışarkən müəllilm bildirir ki, təhsil səhəsində dövlət
siyasətinin əsasында дуран принсирпляр çoxdur. Vaxt azlığından burada onlardan
bəzilərini öyrənməyə çalışacağıq.
Mövzunun öyrənilməsinə başlamaq məqsədi ilə müəllim auditoriyada
tələbələrə belə bir sualla müraciət edir:
-Bizim respublikamızda təhsilin hər bir vətəndaş üçün müyəssər olmasını
necə başa düşürsünüz?
Tələbələrdən biri suala cavab vermək əvəzinə müəllimdən xahiş edir ki,
müyəssərlik sözünün nə demək olduğunu izah etsin. Müəllim tələbəyə sualına görə
minnətdarlıq edir və deyir:
-Bəs orta məktəbdə təhsil haqqını kim ödəyir? Texnikumlarda və ali
məktəblərdə uğurla oxuyan tələbələrə kim təqaüd verir? Laboratoriyalardan,
kitabxanalardan istifadə edəndə sizdən haqq alırlarmı? Gündüz əyani şöbədə
oxumaq imkanı olamayan gənclərin axşam və ya qiyabi təhsil almaları üçün kim
şərait yaradır? Gözdən, qulaqdan, dildən, əldən, ayaqdan, əqli cəhətdən şikəst olan
uşaqlara, yeniyetmə və gənclərə kim və nə məqsədlə şərait yaradır?
Müəllim təhsilin bu cəhətlərinə toxunduqca auditoriyada canlanma getdikcə
güclənir, tələbələrin “mən deyim, mən deyim” sədaları artır.
Nəhayət, müəllim sözü tələbələrə verir; onlar təhsilin sadalanan
məsələlərinin hamısını əhatə etməyə can atsalar da, müəllim onları saxlayır, digər
tələbələrin də danışmasına şərait yaradır. Tələbələri dinləyəndən sonra müəllim
onların fikirlərini ümumiləşdirir:
-Dediyiniz kimi, hər bir vətəndaşın təhsil alamsını təmin etmək üçün
dövlətimiz hər cür şərait yaradır: məktəb binaları tikdirir; orada gənc nəslə dövlət
hesabına təhsil verir; tədris müəssisələrinin maddi-texniki bazasından şagirdlərin
və
tələbələrin
maneəsiz,
təmяnnasız istifadəsinə verir; dövlət tədris
müəssisələrində oxuyan və ehtiyacı olan şagird və tələbələrə maddi yardım edir;
səylə oxuyan tələbələrə təqaüd verir; ana dilində təhsil almаğa şərait yarаdır;
işləyən gənclərin təhsil alması üçün axşam və ya qiyabi şöbələr açır; aspirantları
Dostları ilə paylaş: |