Олий ва Ўрта махсус Таълим Вазирлиги

Oʻlchashlar
Hisoblashlar
Umax	IF min	U min	If max	Xd		Xq
B	A	B	A	Ω	n.b	Ω	n.b

3. 
   Teskari-sinxron aylanish tajribasini oʻtkazish
   

Bu tajribani oʻtkazishda ham 5.2 - rasmdagi sxemadan foydalaniladi, lekin qoʻzgʻatish chulgʻami qisqa tutashtiriladi. Shunga eʻtibor berish kerakki, statorning aylanma magnit maydoni yoʻnalishi generator rotorining aylanishiga teskari boʻlishi kerak. Generator rotori nominal tezlik bilan aylantiriladi va stator chulgʻamlariga shunday kuchlanish beriladiki, bunda yakor toki (0,3÷0,4) I_N dan oshib ketmasin.

Sirpanish bunda 200% ga teng va mashinada rotor aylanishiga teskari yoʻnalgan magnit oqimi hosil boʻladi. Bunda I_I va U₁ oʻlchanib va X₂ hisoblaniladi. Oʻlchash natijalari 5.2 - jadvalga yoziladi.

5.2-jadval

Oʻlchashlar		Hisoblashlar
I1	U1	X2
A	B	Ω	N.b

5.1 – rasm. Kam sirpanish tajribasini o’tkazish sxemasi

5.2 – rasm. Fazalarning nol ketma-ketlik induktiv qarshiligini aniqlash sxemasi

4. 
   Nol ketma-ketlik induktiv qarshiligini aniqlash.
   

Yakor chulgʻamlari bir fazali tarmoqqa ulanadi va bunda uchala faza chulgʻamlari ketma-ket yoki parallel ulanishi mumkin (5.3 - rasm). Qoʻzgʻatish chulgʻami qisqa tutashtirilgan. Yakor chulgʻamlariga shunday kuchlanish beriladiki, yakor toki dan oshib ketmasin. Bunda I₀ va U₀ lar oʻlchanib, 5.3 - jadvalga yoziladi va X₀ hisoblanadi.

5. Statik tajriba oʻtkazilib oʻtkinchi va oʻta oʻtkinchi qarshiliklar mashinaning boʻylama va koʻndalang oʻqlari boʻyicha topiladi. Bu tajribani oʻtkazish sxemasi 5.3 - rasmda koʻrsatilgan. Bunda yakorning ikkita fazasi chulgʻamlari ketma–ket ulanadi va shunday kuchlanish beriladiki, yakor toki boʻlsin. Qoʻzgʻatish chulgʻami oʻzgaruvchan tokni oʻlchaydigan ampermetr orqali qisqa tutashtiriladi. Yakor magnit oqimi va qoʻzgʻatish chulgʻami oʻqlarining joylashish holatiga qarab bu chulgʻamlar orasidagi magnit bogʻlanishlar oʻzgarib turadi.

5.3 - jadval

Oʻlchashlar		Hisoblashlar
I1	U1	X0
A	B	Ω	N.b

Bu bogʻlanish juda katta boʻladi, qachonki rotorning boʻylama oʻqi yakor magnit oqimi bilan bir xil boʻlsa, bunda qoʻzgʻatish chulgʻamidagi ampermetr koʻrsatkichi oʻzining eng katta qiymatiga erishadi. Shu holatga toʻgʻri keluvchi qarshilik boʻylama oʻq boʻyicha oʻta oʻtkinchi induktiv qarshilik deyiladi.

Agar rotor 90⁰ burilsa, yakor magnit oqimi rotorning koʻngdalang oʻqi bilan mos tushadi, qoʻzgʻatish chulgʻamidagi ampermetr koʻrsatkichi oʻzining eng kichik qiymatini koʻrsatadi. Bu holatga toʻgʻri keluvchi qarshilik koʻngdalang oʻq boʻyicha oʻta oʻtkinchi induktiv qarshilik deyiladi. Oʻlchash natijalari 5.4 - jadvalga yoziladi.

5.4 - jadval

Oʻlchashlar