Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
770 haqq bizi qorxaq eləyəcək, axıra qədər gedə bilməyəcəyik. ġeytana uyub, axıra qədər gedib, bütün keçmiĢə xəyanət eləyib, üslub və firəng tərzində Ģəxsiyyət qazanmağa can atsaq, mənim bu öz rəsmimi çəkməyə qabiliyyətimin və biliyimin yetmədiyi kimi bunu heç cür bacara bilməyəcəyik. Çəkdiyim rəsmin ibtidailiyindən, onu doğru-dürüst özümə belə oxĢada bilməməyimdən firəng ustadlarının bacarığının əsrlərlə öyrənilməli bir Ģey olduğunu –elə çoxdan hamımızın əhəmiyyət
əfəndinin kitabı da baĢa çatdırılıb onlarla yollansaydı, venesiyalı ustad rəssamlar bizə gülər, onların gülüĢü Venesiya doçuna keçərdi, vəssalam. «Osmanlı Osmanlı olmaqdan əl çəkir» deyərdilər, artıq bizdən qorxmazdılar. Qədim ustadların yoluyla getsən, nə yaxĢı olardı! Amma bunu PadĢahımız həzrətləri də, ġəkurəciyinin portreti olmadığına görə kədərlənən Qara əfəndi də, heç kəs istəmir. Onda burada oturub firəng üsullarını yüzillərlə yamsılayın! Təqlid rəsmlərinizə yekəxanalıqla imza atın. Heratlı qədim ustadlar aləmi Allahın gördüyü kimi nəqş eləməyə çalışanda şəxsiyyətləri olduğunu gizlətmək üçün imza atmazdılar. Sizsə
Ģəxsiyyətiniz olmadığını gizlətməkdən ötrü imza atacaqsınız. Amma çıxıĢ yolu da var, bəlkə sizin də bir-bir qapınızı döyüb,
771 məndən gizlədirsiniz: hind padĢahı Əkbər qızıl və sevgi paylaya-paylaya cahanın ən bacarıqlı nəqqaĢlarını öz ətrafına yığır. Artıq məlum oldu, burada, Ġstanbulda yox, Ağradakı nəqqaĢxanada Ġslamın mininci ili üçün baĢa çatdırılan kitabı yetiĢdirəcəyik». «Özünü çəkməkdən ötrü nəqqaĢ sənin kimi əvvəlcə qatilmi olmalıdı?» – Leylək soruĢdu. «Ən qabiliyyətli, ən bacarıqlı olmaq bəs elər», – ona əhəmiyyət vermədən dilləndim. Uzaqlarda məğrur bir xoruz iki dəfə banlamıĢdı. Boğçamı, qızıllarımı yığdım, nümunə dəftərlərimi, rəsmlərimi cildbəndimə qoydum. Ağlımdan keçirdi ki, iti ucunu Qaranın xirtdəyinə doğru tutduğum xəncərlə onları bir-bir öldürə bilərəm, amma həm də lap Ģəyirdlik illərindən bəri birgə olduğum uĢaqlıq yoldaĢlarımı, gözümə tuğ iynəsi soxan Leyləyi belə indi çox sevirdim. Ayağa qalxan Kəpənəyi qıĢqıraraq, qorxudub yerində oturtdum. Bu, mənə təkkədən sağ-salamat çıxa biləcəyimə inam verəndə tələsdim, düz qapıdan çıxanda deməyi nəzərdə tutduğum o dəbdəbəli sözü səbirsizliklə söylədim: «Ġstanbuldan bu çıxmağım Ġbn ġakirin monqol iĢğalı altındakı Bağdaddan çıxmağına oxĢayacaq», – dedim.
772 «Onda Doğuya yox, Batıya getməlisən», – Leylək qısqanclıqla dedi.
kimi ərəbcə dedim. «Amma Doğu doğuda, Batı batıdadı», – Qara dedi.
«NəqqaĢ özünü dartmamalıdı», – Kəpənək dedi. «Doğunun və Batının dərdini çəkməkdənsə, yalnız içindən gəldiyi kimi nəqĢ eləməlisən». «Bu çox doğru sözdü», – sevgili Kəpənəyə dedim. «Səni öpmək istədim». Amma ona doğru iki addım atmamıĢdım ki, Qara özünü göstərən tərzdə üstümə atıldı. Bir əlimdə içi camaĢır və qızıl dolu boğçam, qoltuğumun altında da da rəsmlərlə dolu cildbənd vardı. Onları qorumaq istəyəndə ehtiyatı əldən verdim. Xəncər tutan qolumu ələ keçirdi. Ancaq onun da bəxti gətirmədi, ayağı rəhləyə iliĢdiyinə görə bir anlığa müvazinətini itirəndə qolumu tutan əli boĢaldı. Bir yandan var gücümlə təpikləyə- təpikləyə barmaqlarını diĢləyib onu silkələdim. Canı ağrıdığına görə uladı. Bu dəfə əzab verib, ayağımı əlinin üstünə basdım, xəncəri o birilərə tutub qıĢqırdım: «Oturun oturduğunuz yerdə!» Oturdular. Xəncərin ucunu
əfsanədə Keykavus elədiyi kimi, Qaranın burun deĢiyinə
773 soxdum.
Qanamağa baĢlayanda yalvaran gözlərindən acı yaĢlar axdı. «Ġndi de görək, – soruĢdum, – mən kor olacağammı?» «Əfsanəyə görə, qan bəzilərinin gözündə laxtalanır, bəzilərinin gözündə laxtalanmır. Allah nəqĢindən məmnundusa, səni yanına aparmaq üçün öz möhtəĢəm qaranlığını verəcək. Onda bu səfil dünyanı yox, onun gördüyü misilsiz mənzərələri görəcəksən. Yox, nəqĢindən məmnun deyilsə, indiki kimi görməyə davam eləyəcəksən». «Mən əsl nəqĢi diyari-hinddə çəkəcəyəm», – dedim. «Allahın məni ittiham eləyəcəyi rəsmi hələ çəkməmiĢəm». «Firəng üsullarından qaçmağına artıq çox da ümid bəsləmə», – dedi. «Əkbər xanın nəqqaĢlarını öz rəsmlərini imzalamağa təĢviq elədiyini bilirsənmi? Portəgizli iezuit keĢiĢləri firəng rəsm və üsullarını ora çoxdan aparıblar. Onlar artıq hər yerdədilər». «HəmiĢə saf qalmaq istəyənin görməli iĢi, qaçmalı yeri var», – dedim. «Əlbəttə, kor olmaq və mövcud olmayan ölkələrə qaçmaq», – Leylək dedi. «Bütün ömürləri boyu Ģəxsi üslubları olmasına görə firəngləri təqlid eləyəcəklər», – Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|