O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

rasm.

rasm.

2 1

Sferik ko‘zguda tasvir yasash uchun ko‘zguga tushayotgan nurlar dastasi ichidan quyidagi nurlardan foydalanish qulay:

1. 
   ko‘zguning bosh optik o‘qiga parallel nurlar bo‘lgan nur, u ko‘zgudan qaytgandan keyin fokusdan o‘tadi;
   
2. 
   fokusdan o‘tib ko‘zguga tushayotgan nur, u ko‘zgudan qaytgandan keyin optik o‘qqa parallel ravishda ketadi;
   
3. 
   optik markazdan o‘tib ko‘zguga tushayotgan nur, u ko‘z- gudan qaytishda datslabki yo‘nalishda orqaga ketadi;
   
4. 
   ko‘zguning qutbiga tushgan nurlar, ular optik o‘qqa nisbatan simmetrik yo‘nalishda qaytadi.
   

Odatda, biror nuqtaning tasvirini yasash uchun shu nurlar- ning ixtiyoriy ikkitasini olish kifoya. Shu nurlardan foydalanib, sferik ko‘zguda buyumning tasvirini yasashning ba’zi hollarini ko‘rib chiqaylik.

1. 
   AB buyum ko‘zguning optik markazi orqasida turgan bo‘lsin, d > R (17- rasm). Buyumning A va Bchekka nuqtalarining tasvirini yasab, hosil bo‘lgan nuqtalarini to‘g‘ri chiziq bilan tutashtirsak, buyumning A  B  tasviri hosil bo‘ladi. Òasvir haqiqiy, teskari va kichiklashgan bo‘ladi.
   
2. 
   Buyum d < F masofada, ya’ni fokus va ko‘zgu orasida turibdi (18- rasm). Bu holda nurlar qaytgandan keyin tarqaluvchi dasta tarzida ketadi. Òasvir ko‘zgu orqasida hosil bo‘ladi; u mavhum, to‘g‘ri va kattalashgan bo‘ladi.
   

Qavariq ko‘zguda buyumning tasviri (19- rasm) hamma vaqt mavhum, to‘g‘ri va kichiklashgan bo‘ladi.
A₁

B ^A
F ^C
A _B

13. 
    rasm.
    

A


C
B
B₁

13.