ŞƏMİstan nəZİRLİ general əLİ AĞA Şixlinski VƏ Sİlahdaşlari hərb tariXİNDƏn araşdirmalar
Yüklə 3,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 52 Budur, üfüqdə güclə sezilən nöqtə peyda oldu. Təyyarəçilər dərhal təşvişə düşdü. – İki “Yunker” bizim “Nyupor”un yolunu kəsdirməyə cu- mub. Tez qayıtmaq lazımdır! Boreyko durbinlə Əli ağanın hələ də davam edən uçuşunu izləyirdi. Təyyarə birdən-birə geriyə dönüb başıaşağı şütüməyə başlasa da, düşmən onu haqlayırdı. Yerdəkilər ürəyi üzülə-üzülə havada baş verənlərə baxırdı. Qəfildən yaxınlıqda dabanbasma top gurultuları ucaldı, “Yunker”lərin ətrafında sıx-sıx mərmi partlayışları tüstüləndi. “Yunker” enməkdən əl çəkib biryolluğa bir neçə qəlpə saçan bomba yağdırdı. Bombalar yerə qonmağa üz qoyan “Nyupor”un yaxınlığında partladı. Uçuşdan sonra nəfəsini dərən Şıxlinski təyyarədən gördük- lərini xəritədə qeyd etməyə başladı. – Təyyarədən müşahidə aparmaq çətindir. Çox şeyi görə bilmədim. Xülasə, almanların üç müdafiə xətti var. Biri çay boyu uzanır, oradan altı cərgə tikanlı məftil çəkilmiş, bir verst aralı – ikinci xətdir, dörd cərgə məftili var, yəqin bu xətt nisbətən zəifdir. Onların da arxasınca, üç verst aralı, daha bir xətt də keçir, çox möhkəmdir, on cərgə məftillə çəpərlənmiş, istehkam nöqtələri də əsaslı-köklüdür. Belə bir tilsimi qırıb keçmək asan deyil. Ağır toplarımız yalnız ön xətti, uzaqbaşı ikinci xətti dağıda bilər, üçüncüyə isə mərmiləri çatmayacaq. Hərbi sursat da, əlbəttə, ol- duqca çox sərf olunacaq. Hava kəşfiyyatının məlumatını yerüstü kəşfiyyatla səhihləşdirib tamamlamaq lazımdır. Onu da deyim ki, bu sahədə alman mövqelərinə doğru qoşun axışmaqdadır. Cəbhə arxasında stansiyalar eşelonlarla doludur. Yəqin ki, düşmən məhz bu sahədə zərbə vuracağımızı gözləyir. ...Boreyko alman batareyalarının mövqeyi barədə məlumatı xeyli dəqiqləşdirməyə nail oldu... – ...Bizdə min iki yüz iri çeşidli mərmi var. Olan-qalan hərbi sursatımızdır. Özü də toplarımız yalnız yüz atıma tab gətirə bilər. Deməli, toplarımız atəş açarkən dəvamət həddini haqlaya- caqlar. Ən başlıcası isə odur ki, bunca bol mərmi işlətsək də al-
Şəmistan Nəzirli 53 manların güman ki, tək-tük atəş nöqtələri salamat qalacaq, hü- cum edən hissələrimiz olmazınca tələfata uğrayacaqlar, – Borey- ko xəbərdarlıq edirdi. Şıxlinski: – Bəs bu açıq-aydın həqiqəti generalların başlarına necə yeridəsən? – dedi. – Qvardiya dəstəsinin qərargahına gedək, necə olursa olsun qərargah rəisi... Qraf İqnatyevlə görüşək. Olsun ki, o bizi başa düşər, alayları hücuma atıb bada verməz. Şıxlinski şübhə ilə: – Heç yerdə qərargahdakı qədər hamı şan-şöhrətə can atıb tələfatı vecinə almayan yoxdur, – dedi, – iyulun on beşində gene- ral Bezobrazovun ad günüdür. Adətən onu çar özü təbrik edir. Odur ki, əlahəzrətin təbrikini rəşadətli çar qvardiyasının zəfər xəbəri ilə qeyd etməyə can atırlar, – Əli ağa acı-acı gülümsədi. – Bu lap dəhşətdir! – Boreyko qəzəbləndi. – Rasputinçilikdən betər! Eh, ürəyimə damıb ki, dul qalanla- rın göz yaşları yerdə qalmayacaq! * * *
...Ertədən Şıxlinski, Reyn və Boreyko Zuyevin müşayiəti ilə Rojitse stansiyasının yaxınlığında, müdafiənin ön xəttindən on beş kilometr aralı yerləşən qvardiya qərargahına yollandılar... Boreyko təklifini bildirdi: – Hücumu avqustun birinədək təxirə salmalı, azı iki min ağır mərmi daşıyıb gətirməli, bu sahədə əlavə olaraq iki-üç güclü top divizionu cəmləşdirməliyik. Bezobrazov: – Ali komandanlıq qərargahının razılığı olmadan bu iş müm- kün deyil. Şıxlinski yığıncaqda Ali qərargah nümayəndəsi olduğundan ona Mogilyova, qərargah yerləşdiyi yerə dərhal yollanmaq, məsələni orada təcili surətdə aydınlaşdırmaq həvalə edildi...
General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 54 ...Batareyada Varya yenicə Ali qərargahdan qayıdan Şıxlinski ilə rastlaşdı. General qaşqabaqlı idi, dinib-danışmırdı. Hətta Var- ya ilə dilucu soyuqca salamlaşdı. Zvonaryova – Şıxlinskinin da- rıldığını duyub batareyada bir yeni xəbər eşitsin deyə topçuların yanına getdi. Bloxinin qanı qara idi. O, yuxarıdakıların ucbatın- dan, heç bir lüzum olmadan böyük qırğın verəcəyinə əmin idi. – Nə olaydı, soldatlar durub dirənəydi ki, hücuma qalxmırıq, vəssalam! Di gəl, orduda hələ də buyruğa baş əyirlər, illah ki, qvardiya ola, – deyə o, ucadan düşünüb daşınırdı. – General Şıx- linski də qayıtdı, qərargahın hökmünü xəbər verdi – nəyin baha- sına olursa olsun, nemesin üstünə hücum etməliyik, hökmən də iyulun on beşində, müqəddəs Vladimir günündə... Sən demə, Qrişka Rasputin 1 özü həmin günü təyin eləyib- miş... Onun da ki sözü qeybdəndir... Guya tanrıya dua oxuyub yatanda yuxusunda Kiyev knyazı Vladimir həzrətlərini görüb- müş... Odur ki, yuxunu peyğəmbərlik kimi, günü də tanrının işarəsi kimi yozublar... Çar hökumətini kökündən baltalamaq gərəkdir, onda belə işlər baş verməz... 1 Rasputin Qriqori Yefimoviç (1872-1916) – Tobolsk quberniyasında kəndli idi, “Xlıstlar” sektasına başçılıq edirdi. Tobolsk yepiskopu Varnava vasitəsilə saray əyanları sırasına daxil olmuş və “peyğəmbər loğman” kimi çarın adamlarına qeyri-məhdud təsirə malik olmuşdu. Çarın arvadı Alek- sandra Fyoderovnanın mistik əhvali-ruhiyyəsinə və onun vasitəsilə II Nikolaya təsir göstərəcək dövlət işlərinin həllinə qarışırdı. “Rasputinçilik” saray mühitinin və çar Rusiyanın bütün idarə orqanlarının kəskin böhran vəziyyətinin parlaq ifadəsi idi. 1916-cı ilin dekabrında böyük knyaz Dmitri Pavloviç Romanov, V.M.Purişkeviç və knyaz F.F.Yusupov tərəfindən öldürülmüşdür. Qriqori Rasputin qeyri-sağlam əməllərini uzaqdan-uzağa da olsa müşahidə edən general Əli ağa Şıxlinski onu “Xatirələrim” əsərində (1984- cü il, səh.170) yada salıb yazırdı: “1916-cı ilin dekabr ayında Petroqradda Rasputin
öldürüldü. Bu hadisə bütün Rusiyanı hərəkətə gətirdi. Saray dairələrində himayə edilən bu fırıldaqçı və yaramaz dövlət işlərinə o dərəcədə nüfuz etməyə başlamışdı ki, hətta nazirləri təyin edirdi, işdən götürürdü” – Ş.N.
Yüklə 3,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|