T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
10 ÇalıĢmanın hipotezi; “uluslararası arenada farklı kültürlerin var olduğu ortamlarda barıĢı korumadan savaĢa kadar değiĢebilen tüm askeri harekâtların baĢarısı için kültürel istihbaratın varlığına ihtiyaç duyulur” Ģeklindedir. ÇalıĢmada kültürel istihbara t konusunun seçilmesinin ana nedeni, Uluslararası ĠliĢkiler literatüründe bu kavramın eksikliğinin tespitidir. Bu eksikliği gidermek maksadıyla kültürel istihbarata uzanan güç unsurları (sert, yumuĢak ve akıllı güç), istihbarat ve kültür kavramları mevcut literatür içerisinde incelenmiĢtir. Elde edilen verilerden yola çıkılarak kültürel istihbarat kuramına ulaĢılmıĢtır. Bu kuramı desteklemek için NATO‟nun Afganistan harekâtı ve Afgan kültürünü inceleyen örnek bir uygulama çalıĢması gerçekleĢtirilmiĢtir. Ç alıĢmada neden NATO ve Afganistan harekâtı seçilmiĢtir? Örnek uygulama çalıĢması neden Afgan kültürü ile sınırlandırılmıĢtır? Birinci sorunun cevabı Ģu Ģekilde verilebilir. 1949 yılında kurulan NATO‟nun 1952 yılındaki Kore savaĢından yıllar sonra ilk kez A vrupa dıĢında (Birsel, 2012:115) icra ettiği ve tarihinde ilk kez Washington Ant laĢmasının 5‟ inci maddesini uygulamaya koy duğu harekât (Yalçınkaya ve Açar, 2009; Yaman, 2006) , Afganistan harekâtıdır. Bir baĢka ifadeyle Afganistan, NATO açısından ilklerin yaĢandığı bir harekât alanı olarak görülebilir. Bununla birlikte, yakın tarihte baĢlayan ve halen devam eden bir harekât olması, bilgiye kolaylıkla ulaĢılabilmesi ve Uluslararası ĠliĢkiler alanında birçok tartıĢmanın burada çıkması, çalıĢmayı gerekli kılan hususlar arasında gösterilebilir. Ġkinci sorunun cevabı ise , tarihi boyunca iĢgalcilerle yaĢamak zorunda kalan, birçok etnik kökenden oluĢan ve hala ortak bir kimlik oluĢturamamıĢ Afgan toplumunun sosyo-kültürel özelliklerinin incelenmesi ve analiz edilme sinin önemli olduğu düĢüncesinde yatmaktadır . 4. ARAġTIRMANIN ÖNEMĠ Günümüzde geleneksel savaĢların ötesinde radikal dini gruplar, ulus ötesi tehditler ve devlet dıĢı aktörlerin yarattığı tehdit ortamının , devletlerin ve NATO gibi çok uluslu güvenlik örgütlerinin istihbarata olan ihtiyacını bir kat 11 daha art tırdığı söylenebilir. Devletlerin bugün, geçmiĢtekinden çok daha geniĢ kapsamlı güvenlik sorunları ile karĢı karĢıya bulun duğunu ifade etmek mümkündür. Kitle imha silahlarının yayılması, balistik füze teknolojilerinin geliĢmesi, siber saldırılar ve terörizm , devletleri karmaĢık bir harekât ortamına sokmuĢtur ( Schnaubelt, 2010:5). Devletler açısından bu karmaĢık ortamda hayatta kalabilme Ģartlarından birisinin güce sahip lik olduğu söylenebilir. Buna pa ralel olarak gücün etkili kullanımı, doğru ve zamanında sağlanmıĢ istihbarat ile mümkündür. Bir baĢka ifadeyle, güç ve istihbarat kavramları arasında doğru orantının ve karĢılıklı bağımlığın olduğunu söylemek mümkündür. Askeri ve ekonomik güç olarak tanıml anan (Nye, 2011) sert gücün kullanımı için arka planda etkin bir istihbaratın olması önemli bir etkendir. Askeri istihbarat ın kullanıldığı sert gücün, özellikle yakın tarihte gerçekleĢen Afganistan ve Irak harekât larında kesin bir baĢarıyı getirebil diğini söylemek güçtür. Bununla birlikte baĢarısızlığın muhtemel nedenleri arasında , y umuĢak gücün yeterince kullanılamaması sayılabilir. Ancak kabul edilmesi gereken önemli bir nokta, silahlı kuvvetlerin özellikle barıĢı koruma harekâtları ile birlikte taktik seviyede halkın arasına karıĢmaya baĢladığı gerçeğidir. Bir baĢka ifade yle mücadele, halkın içinde ve halkın katılımıyla verilmeye baĢlanmıĢtır. Bu durum, sert gücün yok sayılabileceğini göstermemekle birlikte yumuĢak gücün önemini ortaya koyması açısından dikkat çekicidir. Silahlı kuvvetler, savaĢ dıĢı harekâtlarda, bir baĢka ifade yle, barıĢı koruma ve istikrarı sağlama harekâtlarında farklı kültürler ile karĢılaĢmıĢtır. Afganistan özelinde yapılan literatür taraması ve görüĢmelerden elde edilen veriler, askerlerin daha önce bilmedikleri bir kültür ile tanıĢtıkları nda bilgisizlik ve farkındalık eksikliği nedeniyle kültürel Ģoka maruz kaldıkları bulgularını ortaya koymuĢtur. Bununla birlikte h arekât öncesi veya harekât esnasında elde edilen askeri istihbarat ın, karĢılaĢılan bu kültürel Ģokun atlatılmasında kısmi bir fayda sağladığını söylemek mümkündür. Özellikle taktik seviyede kültürün göz ardı edilmesi, harekâta katılım sağlayan askerlerle birlikte yerel halkın da 12 tehdit altında kalmasına neden olduğu söylenebilir. Bu durum, olası bir harekât a katılım sağlayacak askerler açısından askeri istihbaratın yanı sıra kültürel istihbarat olarak tanımlana n bir baĢka istihbarat alan ına duyulan ihtiyacı açıkça ortaya koymuĢtur. Diğer taraftan , yumuĢak gücün sert güçten ayrı olarak tek baĢına etkili olma yacağı değerlendirmesi ıĢığında, sert ve yumuĢak gücün koordineli bir Ģekilde birlikte kullanımını öngören , güçlü bir askeri yap ı ya olan ihtiyac ı n önemini vurgulayan, ayn ı zamanda da kalpleri kazanmayı hedefleyen bir yakla Ģım olarak tanımlanan “akıllı güç” kavramı (Nye, 2009) uluslararas ı ili Ģ kilerde ön plana çı k mıĢtır. Buna paralel olarak, askeri ve kültürel istihbaratın birlikte kullanımını öne çıkaran “akıllı istihbarat” kavramının da akıllı güç uygulamalarının baĢarısında kilit bir rol oynayabileceği değerlendirilmektedir. Kültürel istihbarat kavramının konu olarak seçilmesinin nedeni , dünyada bu konuda tamamlanmıĢ bir tez çalıĢmasının olmamasıdır. Akademik olarak istihbarata iliĢkin birçok çalıĢma yapılmıĢ ve yapılmaya devam edilmektedir. Özelikle devletlerin istihbarat birimleri ile bireysel olarak Sherman Kent baĢta olmak üzere David Khan, Jeefrey Richelson ve Mark Lowenthal gibi istihbarat uzmanlarının yaptığı çalıĢmalar dikkat çekici bulunmuĢtur. Türkiye özelinde, Yüksekö ğretim Kurulu BaĢkanlığı Ġnternet sitesinde baĢlığında "istihbarat" kavramının geçtiği tezler tarandığında, ilk çalıĢmanın 1988 tarihli bir yüksek lisans tezi olduğu görülmektedir. Türkiye'de 19 88- 2014 yılları arasında yapılan toplam tez sayısı 342 . 806'dır. Toplam sayının sadece 75'i istihbarat ile ilgilidir. 75 tezin 7'si doktora geri kalan kısmı ise yüksek lisans tezlerinden oluĢmaktadır. 3 Belirtilen bu tezler içerisinde "kültürel istihbarat" baĢlığı altında bir çalıĢmanın olmadığı tespit edilmiĢtir. ÇalıĢma da araĢtırılan “ kültürel istihbarat ” kavramının , hem askeri hem de akademik alanda göz ardı edildiği değerlendirilmektedir. Yapılan literatür araĢtırmasında, bu kavram ile ilgili dünyada sınırlı sayıda çalıĢmanın var olduğu tespit edilmiĢ ve genel kabul görmüĢ bir literatüre ulaĢılamamıĢtır. 3 Ayrıntılı bilgi için bk z: eriĢim tarihi: 16.04.2014. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|