Tarbiya jarayoning mazmuni va mohiyati. Tarbiya tamoyillari va metodlari

IJOBIY XATTI-HARAKATGA UNDOVCHI METODLAR (Rag‘batlantirish va jazolash usullari)

• O'quvchilar atrofdagilarning o'zlariga nisbatan munosabatlarini hamisha his qiladilar. Kattalarning ularga ishonishi, hurmat qilishi, undagi qobilyat va fazilatlarni e'tirof etishi o'quvchining ko'nglini ko'taradi, unga quvonch keltiradi, yanada yaxshiroq bo'lishga intilishiga yordam beradi.
• Ijobiy xatti-harakatga undovchi metodlarga rag'batlantirish va jazolash metodlari kiradi.
• Rag'batlantirish turlari: -
• 1. Tashakkur bildirish.
• 2. Ishonch bildirish-boladagi o'ziga, o'z kuchiga bo'lgan ishonchni oshiradi, ijobiy jo'shqin kayfiyat uyg'otadi.
• 3. Maqtov yorlig'i berish-yaxshi xulqi va a'lo baholari iichun chorak yoki o'quv yili yakunida beriladi.
• 4. Hurmat taxtasiga suratini qo'yish-sinfda o'rtoqlariga o'rnak ko'rsata olgani uchun
• 5. Estalik sovg'a berish.
• 6. Safda birinchi o'ringa qo'yish.
• 7. Mukofotlash.
• 8. Stipendiya bilan taqdirlash.
• 9. Ota-onaga rahmatnoma bildirish.

Jazolash - bu tarbiyalanuvchining hatti-harakati va faoliyatiga salbiy baho berishdir.

• Jazolash - bu tarbiyalanuvchining hatti-harakati va faoliyatiga salbiy baho berishdir.
• Jazo turlari.
• Tanbeh berish - eng yengil jazo chorasidir. O'qituvchi bolaga yuzma-yuz turib tanbeh beradi, buni kundaligiga yozib qo'yish mumkin.
• 2. Uyaltirish - odamning eng nozik sezgilaridan biri uyat, or-nomus, sharm-hayodir. Odatda odamda izzat-nafs, odamiylik qancha kuchli bo'lsa, avvalo, o'zini hurmat qilsa, unda or-nomus, uyat shunchalik kuchli bo'ladi. Bolalarni tarbiyalashda shu hislarni ehtiyotkorlik bilan o'stirish lozim, lekin hadeb uyaltiraverish va qizartiraverish yaramaydi.
• 3. Jamoada muhokama qilish - o'quvchiga jamoa tomonidan qo'llab-quvvatlangan jazo berilsa uning ta'sir kuchi yana oshadi.
• 4. Ogohlantirish - noma'qul hatti-harakatlarning oldini olish uchun qo'Ilaniladi.
• 5. Xayfsan berish - agar tanbeh va ogohlantirish kutilgan natijani bermasa, o'quvchi belgilangan intizomni buzaversa o'quvchining aybi qay darajada va uning intizomini qanday sharoitda buzganini e'tboriga olib unga xayfsan e'lon qilish mumkin.