Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Perceptions
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 397 çıkmaktadır. Bu noktada Türkiye hem Türkmenlerin varlığı hem de Orta Doğu bölgesi için bir domino etkisi yaratması ihtimali karĢısında Irak‟ın toprak bütünlüğü açısından gizli ve açık diplomasinin bütün imkânları ile Kerkük‟ün Kürt bölgesine dâhil edilmemesi ve özel statülü bir vilayet haline gelmesi için yoğun faaliyette bulunmaktadır. 38
Türkmenlerin Irak siyasi yaĢamında varlık göstermeleri geçmiĢ dönemlere dayanmasına rağmen son derece parçalanmıĢ bir yapı arz etmektedir. ÇeĢitli isimler altında oluĢturulan kimi kuruluĢlar BAAS rejimi döneminde bir hayat Ģansı bulamamıĢken özellikle Körfez SavaĢı sonrasında Irak‟ın kuzeyinde Türkiye‟nin de desteği ile oluĢturulan „‟Güvenli Bölge‟‟ sayesinde Türkmenlerin siyasi hayatları hareketlenmeye baĢlamıĢtır. Söz konusu hareketlilik Türkmenlerin siyasi bir baĢarı elde etmelerinden ziyade daha parçalı bir siyaset yaĢantısına sahip olmalarına neden olmuĢtur. Irak‟ın iĢgali sonrasında gerçekleĢtirilen referandum, yerel ve genel seçim sonuçları dikkate alındığında ġii Araplar, Sünni Araplar ve Kürtlerin sahip oldukları nüfus çerçevesinde bir temsil hakkı elde edebilmiĢ olmalarına rağmen Türkmenlerin bu temsil oranına ulaĢamadığı gözlemlenmektedir. 39 Bu durum Türkiye‟nin yeni dönem itibariyle yoğun bir Ģekilde yürütmeye çalıĢtığı çok boyutlu aktif dıĢ politikasının baĢta Türkmenlerin varlığı ve bölge politikaları açısından gerçekleĢtirilmesi muhtemel yansımaları noktasında elini zayıflatmaktadır. Sonuç Tarih boyunca hâkim olan yönetimlerin kendi dönemleri itibariyle etkin bir güç olmasına olanak veren Anadolu topraklarının sahibi olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti zamanın getirmiĢ olduğu koĢullar çerçevesinde dıĢ politikasına yön vermektedir. Bir dünya gücü olan Osmanlı Devleti‟nin varisi olarak 20. yy. baĢlarında uluslararası arenada bağımsız bir ülke olarak boy gösteren Türkiye dönem itibariyle çatıĢmadan uzak bir dıĢ politika takip etmiĢtir. Söz konusu çatıĢmadan uzak durma hali sonraki dönemlerde pasif bir dıĢ politikaya doğru evrilmiĢtir. Sahip olduğu coğrafyanın etki derecesini iyi analiz edemeyen ve uluslararası konjonktürün yönlendirmesine maruz kalarak baĢkalarının politikalarına eklemlenmeye çalıĢan Türkiye‟nin bu politikadan uzaklaĢması ve özgün ve özgür politikalar takip etmesi 21.yy
38 Gökhan Çetinsaya, a.g.m., s.931. 39 Bilgay Duman, „‟2003 Sonrası Irak Siyasetinde Türkmenler ve 2010 Seçimleri‟‟, Orta Doğu Analiz Dergisi, Cilt:2, Sayı:16, Nisan 2010., Gökhan Çetinsaya, „‟Security, Politics and Constitution: Developments in The New Iraq, 2003-2006‟‟, Perceptions, Spring 2007. 398
baĢlangıcına denk gelmiĢtir. Söz konusu politika değiĢikliği Türkiye‟nin sabit bir verisi olan uluslararası konumunun zamanın getirmiĢ olduğu yeni koĢullar çerçevesinde tekrardan değerlendirmesi ve buna göre yeni politikalar belirlenmesi süreci olmuĢtur. Buna göre kendi içine kapanık, yakın bölgesinde dahi geliĢen olaylara müdahil olmayan bir Türkiye‟nin yerine baĢta sınır komĢuları olmak üzere önce kendi bölgesinde sorunlara yönelik çözüm odaklı politikalar üreten, bu politikalar çerçevesinde bölgede cereyan etmesi muhtemel geliĢmelerin dıĢ müdahale olmaksızın bölge ülkeleri tarafından geliĢtirilecek diyalog süreci ile Ģekillenmesine gayret eden, daha sonra da küresel ölçekte yaĢanacak geliĢmeleri yakından takip ederek öncelikle Türkiye- nin çıkarları ve küresel huzur ve barıĢ ekseninde ilerlemesini sağlamaya gayret gösteren bir dıĢ politika vizyonu sahibi Türkiye gelmiĢtir. Türkiye‟nin dıĢ politikasındaki en önemli gündem maddesi konumuna yükselen Orta Doğu coğrafyasında iĢgal sonrası yapılanma süreci devam eden Irak toprakları üzerinde mevcudiyetlerini sürdüren Türkmenler Türk dıĢ politikasının kazanmıĢ olduğu yeni kavramsallaĢtırma çerçevesinde bölgeye yönelik takip edilen dıĢ politikanın unsurlarından biri olarak karĢımıza çıkmaktadır. Hiçbir zaman göz ardı edilmemiĢ olsalar da Irak Türkmenleri Türk dıĢ politikasının ana gündem maddelerinden biri haline de dönüĢme- miĢtir. Türk dıĢ politika yapıcılarının yazmıĢ olduğu eserler, DıĢiĢleri Bakanlığı‟nın resmi internet sitesinde yer alan konu baĢlıkları dikkate alın- dığında Türkmenlere ayrılan bir konu baĢlığının olmaması Türk dıĢ politikasının baĢka ülkelerin içiĢlerine müdahaleden sakınmasının göstergesi olarak karĢımıza çıkmaktadır. Her ne kadar resmi düzeyde bu Ģekilde bir yaklaĢım söz konusu ise de fiili olarak Türkmenlerin Irak toprakları üzerindeki mevcudiyetlerini destekler mahiyette çok farklı alanlarda yardımlar söz konusu olmaktadır. Buna rağmen Türkiye‟nin yaĢanan her acı tablo karĢısında Türkmenlerin yanında yer alması, onların acılarına ortak olması, sorunlarına çözüm sağlama gayreti göstermesi Türkmenlerin Irak toprakları üzerinde yaĢadıkları acıların nihayete ermesini sağlamamıĢtır. Türk dıĢ politikası Orta Doğu‟ya yönelik izlediği politikalarda herkes için güvenlik, sorunların diyalogla çözümü, kültürel çoğulculuk, birlikte yaĢayabilme gibi politikaları takip etmesi dolayısıyla Türkmenlerin Irak‟taki konumlarına yönelik Irak‟ın toprak bütünlüğüne halel getirecek istikrar bozucu herhangi bir giriĢimde bulunmamıĢ, Türkmenlerin anayasal çerçevede haklarının takipçisi olmuĢtur. Bu minvalde Türkiye‟nin Orta Doğu‟ya yönelik takip ettiği tutarlı politikalarını Türkmenler üzerinde de uygulamakta olduğu anlaĢılmaktadır. Bu durum Irak toprakları üzerinde ġiilerin Ġran tarafından, Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|