Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalar universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3. Ma'lumotlar bazasini yaratish MS ACCESS dan foydalanish. 
Microsoft Office korporatsiyasi eng ommalashgan dastur vositalarini yaratmoqda. 
Shulardan biri Microsoft Access dasturi bo’lib Visual Basic Aplication dasturlash 
muhitida moslashgan mukammal bo’lgan hujjatlar tayyorlashga yordam beradi.
 
Microsoft Office tarkibidagi Microsoft Access piktogrammasi ustidagi
“sichqoncha” 2 marta bosilsa amaliy dastur ishga tushadi va ekranda Access
oynasi paydo bo’ladi. 
Oynaning birinchi sarlavha satrida amaliy dasturning nomi Microsoft
Access deb yoziladi. 2 satrda esa quyidagi tartibda menyu punktlari joylashgan:
Uchinchi, to’rtinchi… satrlarda asboblar paneli (ko’p hollarda Vid menyusining 
standart paneli) piktogrammalari joylashgan. Asboblar panelining pastki qismi 
ishchi maydoni hisoblanadi. Ishchi maydonda muloqat oynasi hosil bo’ladi. Bu oyna 
yordamida biz yangi MBni tashkil qilishimiz yoki mavjud MBni ochib ular ustida 
ishlashimiz mumkin. 
Access 9x (umumlashgan versiyasi) oynasi 6 ta ob'ektdan Tablica - jadval, Zapros – 
so’rov, Forma - ko’rinish, Otchyot - hisobot, Markos va Moduldan iborat bo’lib, 
asosan shular bilan ish yuritiladi.
Jadval - MB ning ma'lumotlar saqladigan asosiy ob'ekti.
So’rov - MB dagi ma'lumotlarni tartiblash, biror kerakli ma'lumotlarni qidirib topish 
kabi vazifalarni bajaradi.
Ko’rinish - MB ga yangi ma'lumotlarni kiritish yoki joriy MB dagi ma'lumotlar 
ustida foydalanuvchi uchun qulay bo’lgan turli-tuman shakldagi ko’rinish (forma)lar 
yaratadi. Demak ko’rinish (forma) ekran ob'ekti bo’lib, elektron blank tarzda 
ifodalanib, unda ma'lumotlar kiritiladigan maydon mavjud va shu maydonlarga 
kerakli ma'lumotlar joylashtiriladi va jadval shu tariqa hosil qilinadi.
Hisobot - MB tarkibidagi ma'lumotlardan kerakligini printerga chiqaruvchi 
qog’ozdagi asosiy hujjat.
Modul - Visual Basic dasturlash muhitida yozilgan dastur bo’lib, nostandart 
operaciyalarni foydalanuvchi tomonidan bajarilishiga imkon yaratadi.

---

Makros - bir kator buyruklar majmui asosida hosil bo’lgan makro buyruk bo’lib, 
foydalanuvchi tomonidan jadval tuzishda juda kiyin hal kilinadigan jarayonlarni 
echadi.
Sanab utilgan ob'ektlar ustida ishlash uchun ung tomondagi Otkrыt (ochish) tugmasi 
bosilsa joriy ob'ekt ko’z oldimizga namayon bo’ladi. Agar bu ob'ekt jadval bo’lsa, 
uni kurib yangi ma'lumotlar kiritish yoki avvalgisini o’zgartirish imkoniyati hosil 
bo’ladi.
Konstruktor tugmasi bosilsa, u holda ob'ektning tuzilmasi namayon bo’ladi. Agar 
ob'ekt jadval bo’lsa, unga yangi maydon kiritish yoki olib tashlash mumkin. Bordiyu 
ko’rinish bo’lsa, u holda boshqarish elementlarini tashqiil etadi. Ammo bu hol 
foydalanuvchilar uchun emas, balki MB ni tashqiil etuvchilar uchun kuprok foydali.
Sozdat tugmasi bosilsa u holda yangi ob'ektlar tuzish, uni boshqarish lozim bo’ladi.
Hullas ana shu sanab utilgan tartiblar asosida ob'ektlar ustida quyidagi turda ish 
bajariladi:
- mexanik usul bilan;
- avtomatlashtirilgan holatda;
- jadval ustida (master) yordamida;
Endi har bir ob'ektga kiskacha tushuncha berishga harakat qilamiz.

---