Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Iqtisodiy tartibga soluvchilar (soliqlar, meh-
nat haqi, moliya-kredit vositalari, investitsiyalar (sarmoyalar)ning 
jalb etilishi, bandlikka koʻmaklashish jamg‘armasi va boshqalar) 
ijtimoiy-iqtisodiy muhitni yaratishga qaratilgan, unda qishloq ishchi 
kuchining holati talab va taklifga muvofiq har bir mazkur davrda 
qoʻyilgan maqsadlar va vazifalarni amalga oshirishda sodir boʻladi. 
Tartibga soluvchilarning eng muhim yoʻnalishi shundan iboratki, 
ularning majmuasi orqali mehnat bozorida nisbiy muvozanatga erishish 
mumkin. 
1.3. Mehnat bozorining asosiy vazifalari va xususiyatlari 
 
Shuni ta’kidlash joizki, «Mehnat bozori» tushunchasining ijti-
moiy-iqtisodiy mazmuni va uning tarkibiy qismlarining tizimli tadqiqoti 
mazkur bozorning 
asosiy vazifalarini
ham aniqlashga imkon beradi:
– ishchi kuchiga talab va taklifning hajmi, tarkibi va nisbatini 
shakllantirish;

---

15 
– bozor uslubida xoʻjalik yuritishning iqtisodiy, ijtimoiy va 
huquqiy mexanizmlari yordamida ishchi kuchiga talab va taklifni 
tartibga solish;
– mehnat resurslarining oqilona bandligini ta’minlashga bevosita 
ta’sir koʻrsatish; 
– ishsizlarni ish topishga yoki bozor va ularning malakasi va 
raqobat qobiliyatini oshirishga koʻmaklashish;
– ishlab chiqarish xarajatlarini qisqartirish va mehnat taqsimotini 
oʻzgartirish;
– insonning ham ishlab chiqaruvchi, ham iste’molchi sifatidagi 
manfaatlari mos kelishini ta’minlovchi yuqori unumdor mehnatga 
qiziqishini tartibga solish; 
– taqsimot munosabatlariga bilvosita ta’sir qilish. 
Shunday qishb, mehnat bozorining asosiy vazifalari, hususiyatlari 
va tarkibiy qismlari mazmunini chuqur oʻrganish uning ratsional 
shakllanishi va rivojlanishi yo‘lini ravshanroq koʻrishga va ish kuchiga 
talab va taklif oʻrtasida nisbatning oʻziga xos xususiyatlarini topishga 
imkon beradi. 
Respublikamizda mehnat bozori