Uzatmaning normal ishlashi uchun zanjir ma’lum daraja salqi bo’lishi kerak.
Buning uchun a ning qiymati taxminan (0,002÷0,004) a
1 qadar kamaytiraladi. Uzatmada hosil bo’ladigan kuchlar.
Aylana kuch
F 2
T
t d
bu erda d-yulduzcha bo’lish aylananing diametri.
Zanjirning o’z og’irligidan uning tarmog’ida hosil bo’ladigan dastlabki taranglik kuchi quyidagicha topiladi.
F
0 = R
f qa
bu erda: Rf-salqilik koeffitsienti; q-bir metr zanjirning og’irligi;
a-zanjirning salqilik hosil qiladigan qismi uzunligi (uzunlik shartli ravishda o’qlararo masofaga teng qilib olinadi).
Markazdan qochirma kuch ta’sirida hosil bo’ladigan kuch quyidagicha aniqlanadi:
F
v =qv
2 / g
bu erda v –
aylana tezlik;
g- og’irlik kuchning tezlanishi.
Zanjirning etaklovchi tarmog’idagi taranglik kuchi quyidagicha hisoblanadi. F
1= F
t + F
0 + F
v
Yulduzcha validagi nagruzka quyidagicha topiladi.
F
n = R
vF
t +2F
0
bu erda R
v - valning nagruzka koeffitsenti. Zanjir sharniridagi
bosim quyidagicha
ц
P Ft K
Pц
S
bu
erda S- sharnir tayanch yuzasi;
rolikli va vtulka zanjirlarda S = d
0V; d
0 - o’q
diametri;
V -vtulka uzunligi; K-ekspluatatsiya koeffitsenti.
Rolikli va vtulka zanjirlarni quyidagi munosabatdan foydalanib tanlash mumkin. Zanjirning uzoq muddatini oshirish uchun iloji boricha kichik yulduzli tishlar qabul qilinadi. Tishlar soni kam boʻlgach, ulanishning silliqligini kamaytiradi va sharnirning burilish burchagi katta boʻlganligi sababli zanjirning eskirishini oshiradi. Yulduz zanjiri bilan zanjirning optimal sharoitlarini taʼminlash uchun katta yulduzli tishlarning maksimal soni tavsiya etiladi: z2 90, rolik z2 < 1200. Kichik yulduz tishlari soni jadvallarga qarab qabul qilinadi.
Yo‘ldoshlar tishlarining taniq sonlarini qabul qilish afzal bo‘ladi, bu dunyodagi bo‘g‘inlarning bir soni bilan birgalikda yaqqol tozalanishga xizmat qiladi.
Yulduzlarning materiallari eskiruvchan va zarba yuklariga yaxshi qarshilik koʻrsatishi kerak. Yulduzlar po‘lat bilan 45, va boshqalardan yasaladi. Plastmassadan yulduz yulduzlarining tishli venetsini tayyorlash istiqbolli hisoblanadi, bu esa uzatish va zanjirning eskirishi paytida shovqinni kamaytiradi.