Volfram konlari Molibden konlari

10-rasm. Molibdenning ishlatilishi.

1-turbina disklari, 2-radiolampalar, 3-avia-avtodvigatel qismlari,

4-shesternyalar, 5-o‘q otar qurol stvollari va snaryadlar.
Qalay konlari

Qalay – yengil eriydigan, cho‘ziluvchan, kimyoviy ta’sirga chidamli bo‘lgan va turli metallar bilan qotishmalar hosil qilish qobiliyatiga ega bo‘lgan oq kumushsimon rangdagi metalldir. Qalayning asosiy qismi oq tunuka tayyorlashda, tipografik qotishmalar olishda va turli emallar olishda qo‘llaniladi (11-rasm). Qalayning erish harorati 231°С, qaynash harorati 243 °С, solishtirma og‘irligi 7,3. Qalayning klarki 0,0025. Qalayning dunyo bo‘yicha tabiiy zaxirasi 2005 yil ma’lumoti bo‘yicha 11 mln t Bir yilda dunyo bo‘yicha 261,9 ming t qalay ma’dani qazib olinadi. Shundan 116,2 ming t Xitoy ishlab chiqaradi.

Qalay 20 ga yaqin mineral tarkibiga kiradi. Ularning asosiylarikassiterit, stanin (11-rasm). Qalayning asosiy konlari quyidagilarga mansubdir:

1. Pegmatit konlar – Zairda (Manono-Kitotolo).

2. Gidrotermal konlar- Rossiyada (Onon, Xrustal konlari), O‘zbekistonda (Qarnob, Lapas konlari).

3. Vulkanogen gidrotermal konlar – Rossiyada (Smirnov, Xapcherang). Boliviya, Meksika, Yaponiya, Xitoydagi konlar.

4. Greyzen konlari – Rossiyada (Chapayev koni), Qirg‘izistonda

(Aqtas koni).

5. Skarn konlari – Markaziy Osiyodagi Mayxura va Rossiyadagi

Smirnov koni.

6. Sochma konlar – bunday konlarining 70 foizi chet ellarda; 30

foizi Rossiyada. Rossiyada Pirkakat, Deputat, Malayziyada Perak.

Perak koni eng ulkan konlardan hisoblanadi.