Water problems: science and technology

Abdullayev Ş.N., Qasımov Z.Z., Əliyeva X.Ə., 
Nəsirov E.H. Qudyalçayın suyunun FL-2949 və...
SU PROBLEMLƏRİ: ELM VƏ TEXNOLOGİYALAR
İÇMƏLİ SU EMALI VƏ TULLANTI SULARIN 
TƏMİZLƏNMƏSİNDƏ İNNOVATİV TEXNOLOGIYALAR
3/2016
91
1
2
3
4
0,45
7,11
0,99
Xlor 1,5
qalıq xlor 0,58
1074
FL-2949
0,40
7,36
1,23
0,45
7,35
1,23
LT-31
0,40
7,37
1,23
0,45
7,11
0,99
Xlor 1,5
qalıq xlor 0,58
1302
FL-2949
0,45
14,2
1,32
0,50
11,1
1,23
LT-31
0,45
13,7
0,74
0,5
10,5
0,72
Xlor  1,5
qalıq xlor 0,61
1526
FL-2949
0,45
7,89
0,99
0,50
8,95
1,23
LT-31
0,45
7,62
0,74
0,5
7,90
0,75
Xlor 1,5
qalıq xlor 0,59
1736
FL-2949
0,45
8,42
1,23
0,50
8,36
1,23
LT-31
0,45
8,2
1,20
0,50
7,99
1,19
Xlor 1,5
qalıq xlor 0,42
2003
FL-2949
0,45
8,5
1,23
0,50
8,5
1,23
LT-31
0,45
8,3
1,1
0,50
8,0
1,0
Xlor 1,5
qalıq xlor 0,42
2300
FL-2949
0,55
14,7
0,99
0,60
15,0
1,0

---

Qudyalçay suyunun optiki sıxlığının onun bulanıqlığının qiymətindən asılılığı
təyin edilmiş və şəkil 2-də göstərilmişdir. Eyni zamanda bulanıqlıq vahidləri olan
mq/l və NTU-nun qarşılıqlı nisbəti təcrübi yolla müəyyənləşdirilmişdir (cədvəl 6).
Quba rayonu sutəmizləyici qurğuları üçün Qudyalçayın məcrasında yerləşən sug-
ötürücü qurğunun müxtəlif bulanıqlı sularının FL-2949 və LT-31 reagentləriylə
işlənməsi üçün tövsiyə olunan dozalar cədvəl 7-də göstərilmişdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, suyun təmizlənməsi və duruldulması prosesində sonuncu
mərhələ sayılan filtrdən keçirmə, laborator şəraitində kağız filtrlərlə (qırmızı lent,
məsamə – Ø=10mkm) yerinə yetirilmişdir. Laborator sınaqlarının istehsalata tətbiqi
üçün bu eksperimentlər istehsalatda mövcud olan qum filtrləri vasitəsilə həyata
keçirilir.
SU PROBLEMLƏRİ: ELM VƏ TEXNOLOGİYALAR
Abdullayev Ş.N., Qasımov Z.Z., Əliyeva X.Ə., 
Nəsirov E.H. Qudyalçayın suyunun FL-2949 və...
İÇMƏLİ SU EMALI VƏ TULLANTI SULARIN 
TƏMİZLƏNMƏSİNDƏ İNNOVATİV TEXNOLOGIYALAR
3/2016
92
1
2
3
4
LT-31
0,55
14,3
0,98
0,60
14,5
0,99
Xlor 2,0
qalıq xlor 0,60 
3157
FL-2949
6,0
14,2
1,23
6,5
14,0
1,23
LT-31
6,0
13,9
1,20
6,5
13,7
1,20
Xlor 2,0
qalıq xlor 0,57
3500
FL-2949
0,65
11,3
0,99
0.70
11,8
0,99
LT-31
0,65
11,0
0,74
0,70
11,4
0,99
Xlor 2,0
qalıq xlor 0,59
Cədvəl 6. 
Qudyalçay suyunun nümunəsində bulanıqlıq vahidləri mq/l və 
NTU-nun uyğunluğu
mq/l
17,69
35,38
59,97
88,45
176,90
252,7
353,8
589,6
NTU
30
50
80
131
262
368
520
855

---

Abdullayev Ş.N., Qasımov Z.Z., Əliyeva X.Ə., 
Nəsirov E.H. Qudyalçayın suyunun FL-2949 və...
SU PROBLEMLƏRİ: ELM VƏ TEXNOLOGİYALAR
İÇMƏLİ SU EMALI VƏ TULLANTI SULARIN 
TƏMİZLƏNMƏSİNDƏ İNNOVATİV TEXNOLOGIYALAR
3/2016
93
Cədvəl 7. Quba rayonu sutəmizləyici qurğuları üçün Qudyalçayın məcrasında
yerləşən sugötürücü qurğunun müxtəlif bulanıqlı sularının FL-2949 və LT-31
reagentləriylə işlənməsi üçün tövsiyə olunan dozalar
Bulanıqlıq
FL-2949 və LT-31 reagentlərinin dozaları
mq\l
NTU
mq\l
1
2
3
50
72,5
0,2
100
145
0,25
150
217,5
0,25
200
290
0,25
250
362,5
0,25
300
435
0,25
350
507,5
0,27
400
580
0,285
450
652,5
0,30
500
725
0,32
550
797,5
0,335
600
870
0,35
650
942,5
0,36
700
1015
0,37
750
1087,5
0,38
800
1160
0,39
850
1232,5
0,4
900
1305
0,4
950
1377,5
0,4
1000
1450
0,4
1050
1522,5
0,4
1100
1595
0,405
1150
1667,5
0,415
1200
1740
0,425
1250
1812,5
0,44
1300
1885
0,45
1350
1957,5
0,45
1400
2030
0,45
1450
2102,5
0,45
1500
2175
0,45
1550
2247,5
0,45
1600
2320
0,45
1650
2392,5
0,45
1700
2465
0,45
1750
2537,5
0,45
1800
2610
0,45
1850
2682,5
0,45

---

SU PROBLEMLƏRİ: ELM VƏ TEXNOLOGİYALAR
Abdullayev Ş.N., Qasımov Z.Z., Əliyeva X.Ə., 
Nəsirov E.H. Qudyalçayın suyunun FL-2949 və...
İÇMƏLİ SU EMALI VƏ TULLANTI SULARIN 
TƏMİZLƏNMƏSİNDƏ İNNOVATİV TEXNOLOGIYALAR
3/2016
94
1
2
3
1900
2755
0,45
1950
2827,5
0,45
2000
2900
0,45
2050
2972,5
0,465
2100
3045
0,48
2150
3117,5
0,50
2200
3190
0,515
2250
3262,5
0,53
2300
3335
0,55
2350
3407,5
0,55
2400
3480
0,56
2450
3552,5
0,56
2500
3625
0,56
2550
3697,5
0,565
2600
3770
0,57
2650
3842,5
0,575
2700
3915
0,575
2750
3987,5
0,58
2800
4060
0,585
2850
4132,5
0,585
2900
4205
0,59
2950
4277,5
0,59
3000
4350
0,595
3050
4422,5
0,595
3100
4495
0,60
3150
4567,5
0,605
3200
4640
0,61
3250
4712,5
0,62
3300
4785
0,625
3350
4857,5
0,625
3400
4930
0,635
3450
5002,5
0,64
3500
5075
0,65

---