Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
Yüklə 3,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 226 yeri müəyyənləşdirməyə, yaradıcılığının poetikasını, «İlyas Əfəndiyev teatrı»nın bədii-estetik xüsusiyyətlərini açmağa nail olmuşdür. Bizim təqdim etdiyimiz ―Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyev yaradıcılığının ədəbi tənqiddə‖ işimiz bu müqtədir yazıçının yaradıcılığını qoyulan problem ətrafında öyrənilməsinə həsr edilibdir. Tədqiqat nəzərdə tutulan istiqamətdə aparılmış, burada tarixi-xronoloji ardıcıllıqla yazıçının bütöv yaradıcılığının ədəbi tənqiddə dərkinə mühüm yer ayrılmışdır. Həmçinin işdə ―Ulu öndər Heydər Əliyev və İlyas Əfəndiyev şəxsiyyəti və yaradıcılığı‖ bölməsi də ayrıca təqdim edilmişdir. Beləliklə ―Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə‖ tədqiqat işi girişdən, iki fəsldən, nəticədən və istifadə edilmiş ədəbiyyatdan, ibarətdir. Birinci fəsl ―İlyas Əfəndiyevin həyat və yaradıcılığının ilkin mərhələsi ədəbi fikir və tənqiddə‖, ikinci fəsl isə ―İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığının 1960- 1990-cı və müstəqillik illəri ədəbi tənqidində dərki‖ adlanır. Həmçinin, kitabda rəsmi materiallar, yazıçının yaradıcılığının qısa biblioqrafiyası və s. müxtəlif tipli məlumatlar da oxuculara təqdim edilmişdir... Yığcam şəkildə xülasə etsək, ömrünün sonuncu ilinə (1996) qədər ardıcıl şəkildə yaradıcılıqla məşğul olan İlyas Əfəndiyevin ədəbi-bədii fəaliyyəti ümummilli ədəbi-mədəni hərəkat məcrasında araşdırılmış, onun bədii-estetik düşüncə orijinallığı, fərdi dil-üslub xüsusiyyətləri, dramaturgiya axtarışları ədəbi tənqid tərəfindən geniş bir şəkildə, müxtəlif problemlərə uyğun bir tərzdə necə şərh olunması aşkarlanmışdır. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 227 İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığının tənqiddə şərhi tarixinə nəzər salarkən, tanınmış xalq yazıçısı, ədibin oğlu, tənqidçi-ədəbiyyatşünas, filologiya elmlər doktoru, professor Elçin olduqca maraqlı faktları diqətə çatdırır: ―Cəfər Cəfərov və Məmməd Cəfər, Əli Vəliyev və Osman Sarıvəlli, Cəfər Xəndan və Əli Sultanlı, Mehdi Məmmədov və Əkbər Ağayev, Firudin Hüseynov və Əzizə Cəfərzadə, Abbas Zamanov və Orucəli Həsənov və bir çox başqaları kimi tamamilə müxtəlif, bir-birindən fərqli qələm sahibləri, sonrakı ədəbi nəsillərin Bəxtiyar Vahabzadə və İsmayıl Şıxlı, Bayram Bayramov və Bəkir Nəbiyev, Məsud Əlioğlu və Qulu Xəlilov, Cəlal Məmmədov və Əhəd Hüseynov kimi və bir çox başqa nümayəndələri, daha sonralar Xəlil Rza Ulutürk və Yaşar Qarayev, Seyfulla Əsədullayev və Təhsin Mütəllimov, Şamil Salmanov və Arif Səfiyev, Gülrux Əlibəyli və İnqilab Kərimov, Çingiz Hüseynov və İslam İbrahimov, Arif Hacıyev və Abbas Hacıyev, daha sonralar Aydın Məmmədov və Vilayət Quliyev, Kamil Vəliyev və İlham Rəhimli, Nizaməddin Şəmsizadə və Məryəm Əlizadə, Akif Hüseynov və Vaqif Yusifli, уеnə də bir çox başqaları dəfələrlə İlyas Əfəndiyev yaradıcılığına müraciət etmiş və bu yaradıcılıq Azərbaycan xalqının XX əsrdəki tarixi və taleyi kontekstində yüksək qiymətləndirilmişdir.‖ İlyas Əfəndiyevin sağlığında Yəhya Seyidov, Yaqub İsmayılov, Aida Salahova, Yaşar Qarayev onun haqqında beş elmi monografiya yazıb nəşr etdirmiş, XX əsr Azərbaycan nəsri və dramaturgiyasının, Azərbaycan ədəbi dilinin, Azərbaycan teatr sənətinin inkişafında İlyas Əfəndiyev yaradıcılığının rolunu və bədii-estetik xüsusiyyətlərini təhlil və tədqiq etmişlər. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 228 Həmçinin İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı haqqında maraqlı və dəyərli dissertasiyalar müdafiə olunmuşdur. Biz qüvvəmiz və imkanımız çatan dərəcədə çalışmışıq ki, tarixi-xronoloji ardıcıllıqla İlyas Əfəndiyev yaradıcılığını bu materiallar əsasında izləyək və ədəbi tənqidin, ədəbiyyatşünaslığın bu böyük sənətkara ədəbi-estetik, elmi-nəzəri münasibəti haqqında müəyyən təsəvvür yaradaq. Onu da bildiririk ki, müasir dövr (XX-XXI əsr) Azərbaycan klassiklərinin, ədəbiyyat və sənət adamlarının, ictimai xadimlərinin, tənqidçi və ədəbiyyatşünasların İlyas Əfəndiyev şəxsiyyətinə və yaradıcılığına münasibətlərini, fikir və mülahizələrini, ədəbi-estetik qənaətlərini, tədqiqatlarının nəticələrini, hiss və duyğularını tədqiqatımız boyu şərh etdiyimizdən, qiymətləndirdiyimizdən, onlara əsaslandığımızdan, tədqiqatın prinsiplərinə uyğun tərzdə onlardan iqtibaslar etdiyimizdən, biz haradasa onları da bu kitaba həmmüəllif hesab edir, dünyasını dəyişənlərin ruhları qarşısında baş əyir, yaşayanlara isə təşəkkür edirik. ―Nəticə‖də bir mühüm faktı da nəzərə çatdırmaq istərdik. Məlumdur ki, İlyas Əfəndiyevin sağlığında Azər- baycan dilində dörd dəfə «Seçilmiş əsərlər»i nəşr olunmuşdu: bir cildliyi (Bakı, «Azərnəşr», 1959), iki cildliyi (Bakı, «Azərnəşr», 1-ci cild – 1964, 2-ci cild – 1965), dörd cildliyi (Bakı, «Azərnəşr», 1-ci cild – 1969, 2-ci cild – 1970, 3-4-cü cildlər – 1973) və nəhayət, altı cildliyi (Bakı, «Yazıçı», 1984). Təxminən 250 çap vərəqi həcmində olan yeddi cildlikdə (Bakı, «Çinar-Çap», 2002) İlyas Əfəndiyevin Yüklə 3,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|