Xalqaro birliklar tizimi – si

4.1 SI tarkibiga kirmaydigan, lekin, SI bilan birgalikda qo‘llash mumkin bo‘lgan birliklar, hamda, fundamental fizik
doimiylarga asoslangan birliklar.
O‘TXQ (2004), mazkur risolaning avvalgi (yettinchi) nashrida SI tarkibiga kirmaydigan birliklarning tasniflanishini qayta ko‘rib chiqilgan edi. 6-jadvalda, SI tarkibiga kirmaydigan, lekin, kundalik turmushda keng foydalaniladigan ba’zi birliklarning, O‘TXQ tomonidan rasman qabul qilingan va tasdiqlangan ro‘yxati keltirilgan. Insoniyatning ushbu birliklardan foydalanishi jarayoni, hali
www.Orbita.Uz kutubxonasi

Xalqaro birliklar tizimi – SI
noma’lum muddatlargacha davom etishini e’tirof etish o‘rinli bo‘lib, ularning har birining SI birliklariga nisbatan olingan aniq ta’riflari mavjuddir. 7, 8 va 9- jadvallar, faqat ma’lum xususiy hollarda qo‘llaniladigan birliklarni o‘z ichiga oladi. 7-jadvaldagi birliklar fundamental fizik doimiylar bilan bog‘liq bo‘lib, ularning qiymatlari amaliy tajribalar orqali aniqlanishi zarur. 8- va 9- jadvallarda qiymatlari SI birliklariga nisbatan aniq ifodalangan va alohida holatlarda, tijoriy, yuridik, hamda, ilmiy maqsadlarning maxsus ehtiyojlari yuzasidan qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan birliklar keltirilgan. Shunisi aniqiki, ushbu birliklardan ancha yillardan beri foydalanib kelinmoqda. Ulardan ko‘pchiligi, tarixiy ilmiy manbalarni tushunib olish uchun muhimdir. 6, 7, 8, va 9-jadvallarning har bir haqida, quyiroqda batafsil to‘xtalib o‘tiladi. 6-jadval, vaqt va burchak o‘lchov birliklarini o‘z ichiga oladi. Unda shuningdek, butun dunyo bo‘yicha, kundalik hayotda keng qo‘llaniladigan va SI dagi muqobil birlikdan, muayyan o‘nli karrali qiymat bilan farqlanadigan, gektar, litr, hamda, tonna birliklari ham qayd etilgan.							37
							w w w . O r b i t a . U z : I l m i y – o m m a b o p a d a b i y o t l a r t u r k u m i d a n .