Xborot texnologiyalari va tizimlari. Axborot


SaaS Ishlab chiquvchilar jihatidan



Yüklə 352,2 Kb.
səhifə24/31
tarix24.06.2022
ölçüsü352,2 Kb.
#90051
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   31
Xborot texnologiyalari va tizimlari. Axborot

SaaS Ishlab chiquvchilar jihatidan:
• individual mijozlarga xizmat xarajatlarni kamaytirish;
• yangi bozorga kirish jarayonini soddalashtirish;
• noqonuniy tarqatish dan himoya qilish;
SaaS hususiyatlari:
• masofaviy foydalanish uchun mо‘ljallangan dasturiy mahsulot;
• bir vaqtning о‘zida bir necha dastur va dasturlardan foydalanish mumkin;
• tо‘lov yoki oylik tо‘lovi yoki dastur (masalan, hajmi va bitimlar murakkabligi) foydalanish darajasiga bog‘liq;
• texnik xizmat kо‘rsatuvchi tomonidan amalga oshiriladi va tо‘lov majmui kiritilgan;
• mahsulotni yangilash asta-sekin va oxirgi foydalanuvchi uchun “shaffof” amalga oshiriladi.
Shunday qilib, mijozlar dasturlar paketini va unga ijara xizmat kо‘rsatuvchi provayderga xaq tо‘lamaydi. Yuqoridagi barcha mahsulot oxirgi foydalanuvchi yo’qligi kabi, dasturiy ta’minot noqonuniy tarqatish qarshi kurashish uchun bir yo’li sifatida kо‘rib chiqilishi mumkin. Bu model infratuzilma, ilovaarat va dasturiy ta’minot ustidan kamroq nazorat bor. Holati ilovalar «bulut». Eng “yosh” model dastur hosting. Bu infratuzilmani ta’minlash ustidan nazorat amaliy yo’qligini xususiyatlari va mijoz tomonidan ijaraga. Xarajatlar ham mos sezilarli darajada kamayadi. Operatsion xarajatlar uchun infratuzilma investitsiyalar о‘tish.
Shunday qilib, bulutli hisoblash – tartibga keltirish, ilovalar va hisoblash resurslarini taqdim va iste’mol qilish yondashuv, unda amaliy va resurslar turli platformalarda va qurilmalarda iste’mol xizmatlar (xizmatlar) shaklida Internet orqali mavjud qilinadi. Aslida, qoida tariqasida, bunday xizmatlar uchun tо‘lash. Cloud texnologiyasi va grafik “Bulut” yondashuvga asoslangan qoidalarini, biri, mijoz-yon resurslar uchun sо‘rovlar notekis pozitsiyasi emas. Virtual serverlar qatlamini joylashtirilgan ilovalar va middleware resurslarni о‘rtasidagi tengsizlik silliq uchun. Middleware dasturiy ta’minot yoki yordan – dasturiy ta’minot qatlam, katta qо‘llash turli qismlariga о‘rtasida “vositachilar”dan iborat.
U odatda hisoblash resurslaridan ajralmagan holda ish olib borib, tizimda о‘z ijrosini berkitgan holda foydalanuvchiga taqdim etiladi. Shunday qilib, yuklama darajasi bir dasturiy vositalarni va real uchun virtual serverlar taqsimlash vositasi sifatida amalga oshiriladi. “Bulut” ma’lumotlar tushunchasi – barcha xizmat qilib (xizmat qilib har bir narsa) bir xizmat qilib Infrastructure (xizmat qilib infratuzilma, IaaS).
Odatda u bulut tushunchasiga kо‘ra xizmat qilib, grafik shaklida kompyuter infratuzilmasi bilan ta’minlashga hizmat qiladi. Boshqa sо‘zlar bilan aytganda – u infratuzilma resurslarini (tarmoq uskunalari, saqlash qurilmalar, serverlar) Ijara uchun imkoniyatdir.
Shunday qilib, IaaSni quyidagi kombinatsiya sifatida tasvlashi mumkin:
• Uskuna;
• tizimlari va tizim dasturiy operatsion;
• Aloqa dasturi.
Infratuzilma bevosita boshqarishga xizmat kо‘rsatuvchi shaxs tomonidan amalga oshiriladi. Mijoz, uning bir qismi, operatsion tizimi va о‘rnatilgan dasturiy ta’minot nazorat qiladi. Umuman olganda, mijozlar talabi, о‘zgarishlar va hajmi foydalanish infratuzilma qarab. IaaS yondashuv “murakkab” infratuzilma yechimlarini (ma’lumotlar markazlari, tarmoq infratuzilmasi) qо‘llab-quvvatlash uchun muhtoj bizni ozod, qо‘shimcha ravishda, mos keladigan xarajatlarni kamaytiradi. Cloud platforma virtual mashinalari, va saqlash xizmatlarini ishlatish uchun xizmat beradi. Shunday qilib, IaaS о‘ziga xos jihatlari о‘z ichiga oladi:
• grafik (aslida, ilovaarat obyektlarini boshqarish server, disk maydoni va tarmoq tarmoqli kengligi amalga oshiradi);
• integratsiyalashgan boshqaruv tizimi – uskunalar turli boshqarish uchun yagona platforma;
• isbotlangan tuzilmalar asosida mavjud infratuzilmani foydalanish.
Platforma (platforma xizmati, PaaS kabi) xizmati odatda operatsion tizimni va dastur xizmatlarni tartibga solish bilan bog‘liq bо‘ladi. Bu platforma, rivojlanayotgan sinov, tarqatish va ilovalarni saqlab uchun tо‘liq hal. PaaS ham IaaS о‘z ichiga oladi.
PaaS maxsus xususiyatlari quyidagicha:
• “Sizlar tо‘lov borish” tо‘lov model – xizmat faqat zarur tо‘lanadi;
• ajratilgan resurslardan miqdori foydalanuvchilar soni bog‘liq xizmat;
• mavjudligi va xavfsizlik – deb allaqachon PaaS amalga oshirilayotgan kompaniyasi, qо‘shimcha xarajatlarni talab qilmaydi;
• grafik;
• Integratsiyalashgan rivojlantirish platforma, sinov, tarqatish va ilovalar ta’minlash;
• mavjudligi – faqat Internetga ulanish kerak PaaS foydalanish.
Yuqorida aytilganidek, nazorat va infratuzilma, ilovaarat va dasturiy ta’minot individual elementlarni nazorat qilish qobiliyati ariza joylashtirish jarayonida bog‘liq. Mijoz tomonidan nazorat qilinuvchi “- -“ – xizmat kо‘rsatuvchi tomonidan nazorat qilinuvchi katta aniqlik uchun, biz “+” quyidagi, nazorat jadvalida berilgan.
2.Bulutli xisoblashga asoslangan xizmatlarning sinflanishi.
Quyidagi 3 tizim bulutli hisoblash xizmatlari asosiy turlari bayon qilish uchun bugungi kunda sanoatda ishlatiladi. Ehtimol, xuddi shu tarzda bu xizmatlarni tasvirlab berish kо‘p odamlar uchun ancha farqli kо‘rinadi. Bular:
(SaaS) servislari oliy darajadagi servis dasturiy ta’minoti hisoblanadi. SaaS veb-brauzer mijozi orqali iste’mol yoki ish foydalanuvchiga ariza taqdim etadi. Qо‘llash uchun ish mantiq va ma’lumotlar emas, balki foydalanuvchining kompyuterda ishlaydigan dastur orqali, tarmoq ustida bir joyga yashovchi serverda ishlatish. Bir vaqt, aniq litsenziya tо‘lovi farqli о‘laroq dasturiy ta’minot, odatda, bir obuna orqali end foydalanuvchiga sotiladi. SaaS dasturlar misollari 1000 mavjud. Birinchi biri va eng yaxshi ma’lum hali bir, bir korxona CRM havola etadi Salesforce.com hisoblanadi. SaaS dasturlariga boshqa mashhur misollar:
• Box.net
Google Docs
• Microsoft Office 365
• JIRA
• Basecamp
IaaS eng past darajada servis sifatida, dasturiy infratuzilma hisoblanadi. IaaS har bir foydalanuvchi olishi mumkin bо‘lgan “metall” tizimiga ga yaqin bо‘ladi. IaaS xizmat kо‘rsatuvchi provayderingiz, odatda, bir bо‘lib о‘tdi muhitida ishlaydigan tarmoq kompyuter beradi. Oddiy unga, IaaS odatda virtual ilovaarat va, OS beradi u erda har bir veb-hosting kompaniyasi deyarli bir IaaS provayder bо‘lishi mumkin. Ular о‘z xizmatlari uchun haq qanday veb-hosting provayder va IaaS provayder о‘rtasida asosiy farqlarga ega. Oy tizimi tomonidan veb-hosting kompaniyasi ayblovlar. An IaaS provayder faqat (odatda oyning tomonidan ishlatiladigan CPU soatga) qо‘llaniladi hisoblash hokimiyat uchun zaryad qiladi.
Bu ta’rifga kо‘ra, kо‘proq ma’lum bо‘lgan IaaS provayderlardan ba’zilari:
• Amazon EC2 (elastik bulut hisoblash)
• Rackspace
• Google Compute Engine
(PaaS) services boshqa xizmatlar jabi dasturiy ta’minot platformasi hisoblanadi. IaaS va PaaS o’rtasidagi eng katta farq PaaS rivojlantirish muhiti (ishlab chiqish tili va dastur-server texnologiyasi) uchun yordam qo’shimchalar deb hisoblanadi. Bu muhitda sizning ariza yozib juda osonlik bilan о‘ziga xos, buning uchun kod muhtoj holda dinamik birlik, avtomatlashtirilgan bazasi zaxira va boshqa platforma xizmatlar foyda olish mumkin. Shuning uchun, PaaS qurbonliklar odatda dasturlash tillarida yoki ishlab muhitlar muayyan majmuini qo’llab-quvvatlaydi. PaaS xizmatlar odatda IaaS oylik to’lovlari ustiga artışlı qiymati sifatida taqdim etgan qilinadi.
Misol uchun, bir yuk dengeleyici yoki ma’lumotlar bazasi zaxira xizmati foydalanish uchun kichik oylik to’lovi ham bo’lishi mumkin. Ko’proq mashhur PaaS provayderlari Ba’zi bir misollar: Amazon AWS Elastik, PaaS Amazon IaaS infratuzilmasini ustiga qurilgan. (Tomcat bо‘yicha) Java, PHP, Python, .net va Node.js qо‘llab-quvvatlaydi Google App Engine – umumiy Java muhitlar kichik majmuini, shuningdek, Python va о‘tish qо‘llab-quvvatlaydi. Cloud Foundry – Vmware. Java, Ruby, Node.js va Scala qо‘llab-quvvatlaydi. Dvigatel Yard – Rails Ruby, PHP va yaqinda Node.js, albatta, foydalanish uchun platforma ustida qaror ta’sir qiladi platformasi tomonidan qо‘llab-quvvatlanadi.
Kо‘plab IaaS provayderlari operatsion tizimdan tashqari, baza serverlari va ariza serverlar taklif boshladi sifatida IaaS va PaaS о‘rtasidagi chiziq hosil etiladi. Bu siz uchun bulut oydinlik yordam beradi deb umid qilamiz. Sizning eng yaxshi bulut savol nima? Quyida Fikr va, ehtimol, siz savol о‘tadigan post aylanadi.
Davlat bulutlar, xususiy bulutlar va gibrid bulutlar: Bulutli hisoblash uch shakllar keladi. Siz bilan ishlayotgan ma’lumotlar turiga qarab, zarur xavfsizlik va boshqarish turli darajadagi nuqtai nazaridan, davlat xususiy va gibrid bulutlarni solishtirish uchun kerakli olaman. Umumiy bulutlar Jamoat bulut asosan internet hisoblanadi. Xizmat kо‘rsatuvchi provayderlar, yoki “jamoat bulut ustida keng jamoatchilikka mavjud, masalan, ilovalar sifatida resurslarini va saqlash (shuningdek, dastur-xizmati sifatida tanilgan), qilish Internet foydalanish.
Davlat bulutlar misollar Amazon Elastic COMPUTE Cloud (EC2), IBMning Blue Cloud, Sun Cloud, Google App engine va Windows Azure hizmatlar tashkilotini о‘z ichiga oladi.
Foydalanuvchilar uchun, keng miqyosdagi eng yaxshi iqtisodiy foyda beradi bulutlar turlari, sozlash uchun ilovaarat, dastur va tarmoqli kengligi xarajatlarini provayder bilan qoplangan bulutlar hisoblanadi. Bu haqi-boshiga-foydalanish model ekan va etkazilgan faqat xarajatlar ishlatiladi quvvatiga asoslangan.
Ba’zi cheklashlar borki, jamoat bulutlarni har bir tashkil etish uchun eng muvofiq bо‘lishi mumkin bо‘lganlarigina olinadi. Model hosil qilish, konfiguratsiyani, xavfsizlik va CLA о‘ziga xos xususiyatini cheklaydi mumkin kamroq-dan-ideal yo’qligi qoidalarga bо‘ysunadi nozik ma’lumotlarni yordamida xizmatlar uchun.
Xususiy Cloud xususiy bulutlar moslashuvchan, tayyorgarligini, avtomatlashtirish va monitoringini beradi bitta kompaniya qarashli ma’lumotlar markazi mimarileri bо‘ladi. Sotish tashqi mijozlarga “as-a-xizmat” qurbonliklar, lekin uning о‘rniga о‘z ma’lumotlar markazini saqlab nazoratini tashkil bermasdan bulut me’moriy foyda olish emas, balki bir xususiy bulut maqsadi. Xususiy bulutlar kо‘lamini odatda kamtarona iqtisodiyoti qimmat bо‘lishi mumkin. Bu, odatda, о‘rtacha kichik-о‘rta biznesni uchun bir variant emas va eng odatda yirik korxonalar tomonidan foydalanish uchun qо‘yiladi. Xususiy bulutlar xavfsizlik devorining ichida xavfsizlik va rioya atrofida xavotirlar va tutib aktivlar tomonidan surtiladi.
Gibrid Clouds kerak bо‘lsa, davlat bulut tayanib esa bir gibrid yondashuv yordamida, kompaniyalar bir ichki muvaffaq xususiy bulut nazorat qilish mumkin. CHо‘qqisi davrida Masalan ilovalar individual dasturlar, yoki bо‘limlari ommaviy virtual kо‘chib kelishi mumkin. Bо‘ron ogohlantirish, rejalashtirilgan texnik panjaralar, rolling jigarrang uzilishlar: Bu, shuningdek, oldindan uzilishlar paytida foydali bо‘ladi. Katta tashkilotlar uchun off-yetakchi falokat qutqaruv sayt saqlab qolish uchun qobiliyati tufayli xarajat qilish mumkin emas. Arzon narxlardagi echimlar va muqobil tashkilot oladi spektridan pastga pastki bor bо‘lsa-da, qobiliyati tez qisqartiradi ma’lumotlarni saqlab qolish uchun. Cloud asoslangan Disaster Resovery (DR) / Ish bir umrlik (BC) xizmatlar tashkilotlar DR / eramizdan avvalgi uchun multi-ijarachi infratuzilmasini saqlab, va tez onlayn qaytarib biznes olish ixtisoslashgan boshqariladigan Xizmatlar provayderi chiqib yuk uzatish shartnomasi tuzishga imkonini beradi.
3.Xizmatlar
Bulutli hisoblash servicesdan foydalanish asosida, talabga mos yetkazib berilgan internet yoki maxsus tarmoq orqali xizmat va tо‘lov sifatida axborot texnologiyalari (AT) bilan ta’minlash yotadi. Bulutli hisoblash xizmatlari serverlar, saqlash, va virtual ish stoli tо‘liq ilovalar va rivojlanish platformalarida, farq qiladi. Kim bulutli hisoblash xizmatlar va nima maqsadlarda foydalanadi.
Korporativ va yuridik shaxslar CRM, ma’lumotlar bazasi, ma’lumotlarni saqlash kabi ishlarni bajaradigan dastur va infratuzilmalar ehtiyojlarini turli murojaat uchun bulutli hisoblash xizmatlari orqali foydalanishadi. Dasturiy va ilovaarat bо‘limi tomonidan old moliyalashtiriladigan va oy davomida amalga oshiriladi an’anaviy IT atrof-muhit, farqli о‘laroq, bulutli hisoblash xizmatlar soat daqiqada IT resurslarini yetkazib va dolzarb foydalanish uchun xarajatlarni tekislang. Natijada, tashkilotlar katta çeviklik bor va yanada samarali xarajatlarni boshqarishingiz mumkin. Xuddi shunday, iste’molchilar ariza foydalanish, dо‘kon, ulushini soddalashtirish va kontentni himoya, va har qanday veb-ulangan qurilmadan kirish yoqish uchun bulutli hisoblash xizmatlar foydalanish. Qanday bulutli hisoblash xizmatlar Ish Bulutli hisoblash xizmatlar bir necha umumiy xususiyatlarga ega:virtualization- bulutli hisoblash ajratish tez resurslarini nomini bо‘luvchi uchun keng server va saqlash grafik foydalanadi Bir nechta ijara –resources tо‘plandi va rang iqtisodiyotiga qozonish uchun bir necha foydalanuvchilar о‘rtasida birgalikda tarmoq-kirish – resurslari tarmoq qurilmalar (kompyuter, planshet, smartfon) turli xil yordamida veb-brauzerida yoki nozik mijoz orqali kirish talab – resurslari о‘z-о‘zini ta’minlamagan oldindan belgilangan konfiguratsiyalar onlayn katalogidagi bо‘lgan Elastik –resources avtomatik ravishda, pastga tadbig yoki mumkin.
Xizmat tartibga asoslangan taqdim etiladigan ichki yoki uchinchi shaxs tomonidan xizmat kо‘rsatuvchi provayderlar bulutli hisoblash xizmatlari kо‘rsatishning kо‘plab turlari orasida, eng keng tarqalgan: dasturiy ta’minot, kompyuter egasi bо‘lgan va SaaS provayder tomonidan boshqariladi, versus о‘rnatilgan va foydalanuvchi kompyuterlarda muvaffaq ustida ishlaydi – Xizmat (SaaS) sifatida Software. Dasturiy ta’minot jamoat internet orqali murojaat va odatda bir oylik yoki yillik obuna bо‘yicha taklif etiladi.
(IaaS) – hisoblash, saqlash, tarmoq va boshqa elementlar (xavfsizlik, vositalari) internet, VPN, yoki maxsus tarmoq ulanishi orqali IaaS provayder tomonidan taqdim etiladi. Foydalanuvchilar egalik va infratuzilma bilan ishlayotgan operatsion tizimi, amaliy va ma’lumotlarni boshqarish va foydalanish bilan tо‘lash.
Xizmat (PaaS) platformasi – bulutga asoslangan ilovalar yaratish va faoliyat uchun zarur bо‘lgan barcha dasturiy ta’minot va ilovaarat internet, VPN, yoki maxsus tarmoq ulanishi orqali PaaS provayder tomonidan taqdim etiladi. Foydalanuvchilar platformasiga foydalanuvchi tomonidan sо‘ralgan ilovalar о‘z faoliyati davomida о‘zlashtirilgan ma’lumotlarni qayta ishlaydi. Bulutli hisoblash xizmatlari foydalari. Bulutli hisoblash xizmatlar, jumladan, kо‘p foydalari taklif: tezroq amalga oshirish va vaqtini qadrlash, har bir joyda dasturlar va mundarijaga kirish talabni qondirish uchun tez infratuzilma investitsiyalar oliy foydalanish quyi infratuzilmasini takomillashtirish, energetika, va ta’sis xarajatlarni IT xodimlari unumdorligi va tashkilot bо‘ylab.
Kengaytirilgan xavfsizlik va axborot aktivlari himoya Bulutli hisoblash xizmatlar korxonalar va jamoat muassasalari axborot texnologiyalaridan foydalanish qanday о‘zgarmoqda. Bugun bulut xizmatlar eng biron IT ehtiyojlarini qondirish uchun mavjud. Bulutli hisoblash xizmatlar о‘rtasida turli bor bо‘lsa-da, bu kabi barcha xizmatlar umumiy muayyan asosiy xususiyatlari va foydalari bor va barcha bir necha asosiy bulut xizmat turlarini ajratsa bо‘ladi. Bulutli hisoblash xususiyatlari va foydasi endi kо‘pchilik odamlar bulutli hisoblash xizmatlari haqida eshitgan, ammo bulut nimani anglatadi? Bulut xizmatlar, ularning xususiy bо‘lishi mumkin bо‘lsa-da, bir bulutli hisoblash ta’rifi asosiy xususiyatlarini va barcha bulutlar bо‘ylab umumiy bо‘lgan foyda belgilaydi.
Foydalanuvchilar nuqtai nazaridan, bulutli hisoblash xizmatlarining asosiy xususiyatlari quyidagilarga ega bо‘lishi kerak: hosting va provayder tomonidan saqlangan bulut hosting provayderi о‘z muassasasida zarur ilovaarat va dasturiy ta’minot bilan taminlash. Xizmat foydalanuvchilar on-binosida xizmat о‘zlari ishlab agar ular bor edi kapital xarajatlarni va texnik bosh og‘rig‘i oldini olish. Veb-interfeys orqali о‘z-о‘ziga xizmat. Xizmat foydalanuvchilar muayyan xizmat vazifalarini qо‘zg‘atish va oshirish yoki ularning xizmati foydalanish darajasini kamaytirish mumkin xizmat kо‘rsatuvchi provayderingiz bilan kam yoki hech hamkorlikni veb-interfeys da foydalanish uchun tо‘lov. Xizmat foydalanuvchilar faqat ular foydalanish xizmati miqdorida tо‘lov. Bu IT maksimal foydalanish ssenariylar qaratilgan salohiyatini on-sayt ishlab chiqish, keyin vaqt kо‘p о‘zlashtirildi ostida, ya’ni imkoniyatlar bо‘lishi ega an’anaviy yondashuv nisbatan sezilarli iqtisodiy tejash olib kelishi mumkin. Bulutli hisoblash xizmatlar provayderlari, odatda katta miqyosda о‘z xizmat qilish uchun infratuzilmani bor. Bulut xizmati foydalanuvchilari uchun, bu bulut osonlik xizmati foydalanish biznes о‘sishini yoki davriy о‘tkir sig‘dira mumkin, degan ma’noni anglatadi.
Bulutli hisoblash services turlari, bulutli hisoblash kompaniyalar tomonidan taqdim etilgan xizmatlarini uch asosiy turga bо‘lish mumkin:
Xizmat (IaaS) sifatida Infrastructure. IaaS foydalanuvchilar xavfsiz ma’lumotlar markazi kontekstida, xom hisoblash resurslariga bunday ishlash kuchi, ma’lumotlar saqlash imkoniyatlarini va tarmoq kirish beradi. Xizmat (PaaS) sifatida platformasi. Dasturiy ta’minot ishlanmasi jamoalari qaratilgan, PaaS qurbonliklar bunday turli dasturlash tillari uchun veb-serverlar, ma’lumotlar bazasi boshqarish tizimlari va dasturiy ta’minot ishlab chiqish tо‘plamlari (SDK) kabi qismlarga bilan hisoblash va saqlash infratuzilmasi va, shuningdek, bir rivojlantirish platforma qatlami, beradi.
SaaS provayderlari mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish (CRM), marketingni avtomatlashtirish, yoki ish analytics biznes ehtiyojlari, turli soxalariga arziydigan darajadagi xizmatlarini taklif etishi mumkin.
Bulutli hisoblash servici qanday bо‘lishidan qat’iy nazar, siz foydalanadigan bulutli hisoblash xizmatlar turi, bir narsa bog‘liq: ma’lumotlarni katta miqdorda internet orqali, oldinga va orqaga oxirgi foydalanuvchilar va bulut provayderingiz ma’lumotlar markazlari о‘rtasida harakat qiladi. Shuning uchun nima, Akamai tashkilotingiz yordam yaxshiroq bulut tajribaga ega va bulut xizmatlar investitsiya katta foyda mumkin foydalanish bulut xizmatlar turi. 120 dan ortiq mamlakatda ortiq 216.000 dastur tezlashtirish serverlar iborat о‘z global bulut tarmog‘ini foydalangan, Akamai ular ila qabul qilinishi sur’atlarini va foydalanuvchi samaradorligini yanada yuksaltirish, foydalanish IaaS, PaaS, va SaaS xizmatlari izchil yuqori ish faoliyatini boshdan mijozlarimizni beradi. Mobil bulut qо‘llab-quvvatlash, shuningdek, avtomatlashtirilgan kontent о‘zgartirish va optimallashtirish uchun xizmatlarni taklif, shuning uchun oxirgi foydalanuvchilar har qanday vaqtda, istalgan joydan, har qanday qurilmadan bulut ichiga bosing.



Yüklə 352,2 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə