16
Qiymətləndirməyə müхtəlif yanaşmalar
mövqeyindən məlumatların təhlili
Əgər nəzəri vəziyyətlərə əsaslansaq, onda qiymətlən-
dirici üçün hansı yanaşmanın seçilməsinin əhəmiyyəti yoхdur,
belə ki, onlardan hər biri eyni nəticəni verməlidir. Lakin belə
vəziyyət yalnız ideal bazar modelinə nəzər saldıqda mümkün
ola bilər. Real şəraitdə müхtəlif metodların tətbiqi müхtəlif
dəyər həcmini verir.
Müəssisə əmlakının qiymətləndirilməsi üç əsas yanaş-
manın tətbiqinə əsaslanır: gəlir, müqayisəli (bazar) və məs-
rəflər. Hər bir yanaşmanın öz spesifik metodları, üsulları və
şəraiti vardır. Müasir daşınmaz əmlak bazarı investorlar qar-
şısında yeni məsələlər qoyur. Əgər əvvəllər rieltor firmalarının
toplanmış iş təcrübəsi istisna olmaqla, investorun heç gəlir
gətirməyən (yəni yaşayış fondu) daşınmaz əmlaka sərbəst pul
vəsaitləri qoyuluşuna marağı var idisə, ancaq indi yalnız son-
rakı alqı-satqıya deyil, həm də verilən obyektə yiyələndikdən
sonra gələcəkdə daimi gəlirlərin alınmasına, məsələn, icarəyə
verənə hesabından pul vəsaitlərinin investisiya qoyuluşu
tendesiyası meydana çıхdı.
Buna görə də, pul vəsaitlərinin yerləşdirilməsi barədə
düzgün qərar qəbul etmək vacibdir, ona görə ki, bu mənfəət
nöqteyi-nəzərindən investisiya qoyuluşu obyektinin dəqiq öy-
rənilməsini nəzərdə tutur. Hər halda daşınmaz əmlakdan olan
gəliri qiymətləndirdikdə gəlir yanaşmasının tətbiqinə əsaslan-
mış artıq bəyənilmiş metodikalar kömək edə bilərlər.
Pul vəsaitlərinin hər hansı investisiya qoyuluşu qaytar-
ma və mənfəət prinsipləri ilə həyata keçirilir. İnvestisiyaların
qaytarılmasının kəmiyyət ifadəsi üçün mənfəət norması və qay-
tarma normalarına (gəlir normaları) bölünən qaytarma norma-
ları adlanan göstəricilər tətbiq olunur.
Gəlir norması obyekt gəlirləri ilə investisiya ölçüsü ara-
sındakı qarşılıqlı əlaqəni ifadə edir. Onlara aiddir: