Yolcu-roman verstka indd
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 gəmiyləmi, yoxsa kebləmi getməyi qərarlaşdırmağımız bəlkə də Violettanın evinə yetişəcəyi, sonra bu nağılın bitəcəyi qorxusuyla bağlıydı, bunu mən etiraf eləyirdim, qadınımın nə fikirləşdiyinisə soruşmadım. Axır ki, yönümüzü günbatana çevirməyi Tulondan, Nissadan, Turindən, Milandan, Veronadan keçib Veneziaya varid olmağı qərarlaşdırdıq. 51. Yəqin ki, hər şəhərdə gördüklərimizi, yaşadıqlarımızı, ta- nıdıqlarımızı (ən azı, yadımda qalanları) danışsam, bu hekayət əndazədən çıxar, ona görə də təkcə Veronada qarşılaşdıqlarımı xatırlatsam, bəsdi. Rəhmətlik madam Qrenyödən qalan kitablar arasında əlimə üstündə ingilis tamaşa yazarı Uilyam Şekspirin adı olan əlyazma tapdım. Madam Qrenyö narın xəttilə adamların mükaliməsindən, hərəkətindən ibarət olan əhvalatları firəngcəyə çevirmişdi. O əhvalatlardan bir neçəsinin adı yadımdadı: «İki ve- ronalı əsilzadə», «Venesyia taciri», «Romeo və Cülyetta»… Bun- ları həmin əhvalatlar Veronada baş verdiyinə görə xatırladım. İki aşiqin əhvalatını burda hamı bilirmiş, hətta biri, guya hadisələrin baş verdiyi evi, meydanı göstərdi. O vaxt Leyliylə Məcnunun, Fərhadla Şirinin əhvalatlarını rəvayət kimi eşitmişdim, amma hələ Şeyx Nizaminin neçə yüz il qabaq o eşq macəralarını qələmə aldığını bilmirdim. Verona vaqiələrini qələmə alansa zənnim al- datmırdısa, yaxın zamanlarda yaşanmışları yazmışdı. Hər halda, ayrıca sənət növü yaratmışdılar: o vaqiələri mükalimə şəklində yazır, sonra bir binanın içində, ya meydanda qurulmuş hündür, böyük taxt üzərində təqlid eləyirdilər. Tiflisdə Novruz bayra- mı günlərində məhəllə cavanlarının cürbəcür paltarlar geyinib oyun çıxarmalarına, bir qədər də meydan tamaşalarına oxşayırdı. Xülasə, Veronadan Veneziaya yola çıxanda Violetta şəhərin son tərifinə başladı, duruxa-duruxa suların içində tikilmiş röya kimi bənzərsiz şəhər təsvir elədi. Əlbəttə, min dəfə eşitməkdənsə, bir kərə görmək yaxşıdı, amma doğulub-böyüdüyü şəhərə yaxın- laşdıqca Violettanın sevinclə yanaşı narahatlığı da artırdı. Bunu açıq-aşkar sezsəm də, hələ səbəbini bilmirdim. 52. Veneziaya – qədim venez qövmünün adını daşıyan şəhərə
51 laşdıqca məni harda yerləşəcəyimiz əndişəsi bürüyürdü. Hələ ki, cibimdə üç yüz frankacan pulum qalmışdı, bu vəsaitlə bir neçə ay çulumu sudan çıxara bilərdim. Violetta ailəsinə qayıda- caqdımı, sular şəhərində nə qədər duruş gətirəcəkdim, bundan sonra necə yaşayacaqdım – bütün bunlar dumanlı fikirlər içində çıxılmazlıq divarıyla rastlaşırdı. Görünür, bu barədə Violetta da çox düşünmüşdü, quzey səmtdən şəhərə girəndə dedi, yəqin, ailəsinə qayıtmayacaq, çünki fransız dənizçisinə qoşulub qaçma- sını nə atası, nə də qardaşları bağışlayar, ona görə də münasib yerdə ev kirayələyib bundan sonra neyləyəcəklərini fikirləşmək daha düzgün olar. Sonuncu kebin sahibilə haqq-hesabı üzəndən sonra Violettayla qıraqları hörülmüş böyük arxın içində qayna- şan qondola adlı qayıqlardan birinə mindik. Qayıqların hamı- sı qara rəngdəydi, Vilolettanın dediyinə görə, neçə illər əvvəl şəhərdə taun xəstəliyi peyda olub adamları çəyirtkə kimi qır- mışdı, bir neçə il ərzində əlli min nəfərəcən adam tələf ol- muşdu, bu səbəbdən qayıqların matəm rəngində boyanmasına qərar verilmişdi, həmin vaxtacansa qayıqlar al-əlvan rəngdəydi, sahiblərinin zövqünə uyğun bəzədilirdi. Sol yanı sağ yanından daha geniş olan, bir avarçının asanlıqla hərəkətə gətirdiyi o qayıqda möhtəşəm saraylara, gözəl evlərə tamaşa eləyə-eləyə gedirdik, bütün bunlar tozlu yollardan, tutqun karvansaralardan, miskin daxmalardan sonra mənə nağıl kimi gəlirdi. 53. Cəmi-cümlətanı mənim bir sandığımdan, bir də Violet- tanın bağlamasından ibarət olan yükümüzü Rialto körpüsü ya- xınlığında sahilə çıxardıq. Violetta qayıqçıyla italyanca bir qədər söhbət eləmişdi, güman ki, harda münasib otaq kirayələyə biləcəyimizi soruşurdu. Sahildə də yükçülərlə danışdı, axır ki, iki nəfər yükümüzü götürüb bir neçə yüz addımlıqdakı ikiqatlı bi- nalara doğru apardı. Daha iki nəfərlə uzun-uzadı söhbətdən son- ra məlum oldu ki, ayda on iki dukata (frankla dukatın məzənnəsini bilmədiyimdən qiymətin ucuz olub-olmadığını ayırd eləyəmmədim) otaq kirayələmək mümkündü. Gözdən-könüldən iraq yerdi, Vio- letta nəyisə izah eləməyə çalışırdı, dəyib-toxunan olmaz. Əslində, harda yerləşəcəyimizin məndən ötrü fərqi yoxudu, fikrim-zikrim taleyimin bu şəhərini doya-doya gəzməyin, gələcəyimlə bağlı dolaşıq duyğular burulğanından çıxmağın yanındaydı. Axır ki, 52 Violettanın sinyora Kapuççi çağırdığı yaşlı və kədərli qadının evinin birinci qatındakı balaca otağı tutub yerləşməli olduq. Vio- letta sonra dedi ki, ev sahibəsi ər-arvad olub-olmadığımızla ma- raqlanıb, o da nikaha girməyə hazırlaşdığımızı söyləyib. Firəng olmağım (hələ də Jozef Qrenyö idim, Violetta da məni belə tanıyırdı) sinyoranın heç xoşuna gəlməmişdi, italyanca danışa bilməməyim də ürəyincə deyildi, amma görünür, ayda on iki dukat ona çox lazım idi, bu səbəbdən yarıkönül razı oldu. Parisdən bu sular şəhərinəcən olan iyirmi altı günlük yolçuluğumuzun sonunda bizi nə gözlədiyini unutmağa çalışıb umuda sığınmaqdan başqa əlacımız yox idi. Sinyora Kapuççinin köməyilə aclığımıza əlac qılandan sonra sevgi dənizinə çıxıb ehtiras yelkənlərini açdıq… 54. Sular şəhərindəki üç illik həyatımın ilk ayları yarıbay- ğınlıq içində keçdi. Bir vaxtlar dünyanın sayılıb-seçilən, qüdrətli məmləkətlərindən olan Veneziaya şöhrətinin qürub çağında gəlsəm də, o əzəmətin izlərini görməkdən zövq alırdım. Bir vaxtlar, bütün xristian aləminin qızılına sahib olan, Məğriblə Məşriq arasında ticarəti əlində cəmləşdirən möhtəşəm şəhəri dolaşmaq məndən ötrü Allahın bəxş elədiyi xoşbəxtlikdi. San- Marko məbədinin və Doclar sarayının yanından axıb Pyasale Romanı San Marko sututarıyla birləşdirən, latın hürufatındakı «S» hərfini xatırladan Böyük arxla qondolada üzmək, Kalerci, Qrimani, Korner-Spinelli, Moçeniqo, Kontarini, Bernardo, Ros- kari saraylarının möhtəşəm mənzərəsinə tamaşa eləmək mənə yuxu kimi gəlirdi. «Türk anbarı» (görünür, Veneziayla uzun illər döyüşmüş Qanuni Sultan Süleymanın vaxtından qalmışdı) mənasını verən Fondako Dey Turkinin Bizans və Venezia üslubunda ti- kilmiş binası qarşısında heyrətlənmək, şəhərin rəmzi sayılan Ri- alto körpüsündə gəzmək, Qızıl Ev adlanan tikilinin gözəlliyi müqabilində susmaq… izaholunmaz duyğuydu. Bunlar barədə Sorbonndakı memarlıq üslublarından dərs deyən müsyö Dümon- dan öyrənmişdim, indi gözlərimlə görür, bütün bunların mənə tanış olduğu izzəti-nəfsimi oxşayırdı. Belə gəzintilərə tək çıxan- da Violettadan öyrəndiyim italyan sözlərilə, firəng kəlmələrilə, əl-qol hərəkətlərilə vəziyyətdən çıxırdım. Violettasa alışdığı bu şəhərdə məni heyrətləndirən nəyinsə tapıldığına sevinir, rahatla- nırdı. Gördüklərimi, duyduqlarımı söyləsəm, mətləb çox uzanar, Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|