daha çox "yükləmək”;
•
tədarükçülərlə elə davranmalı ki, sanki onlar da
təşkilatın bir hissəsidir;
•
mürəkkəb proseslərin bir-neçə variantını işləmək;
•
proseslərə müdaxilələrin sayını azaltmaq;
•
informasiya mübadiləsini mərkəzləşdirərək, bölmələri
qeyrimərkəzləşdirmək.
Biznes-proseslərin reinjinirinqi sayəsində aşağıdakı
nəticələr mümkündür.
1.
Funksional bölmələrdən proseslərin komandasına
keçid.
2.
İcraçı işinin sadədən çoxplanhya dəyişməsi.
3.
Heyətə qarşı olan tələblərin dəyişməsi.
4.
Təhsil səvi)iyəsinə tələbin artırılması.
5.
Cari fəaliyyətin qiymətləndirilməsindən nəticənin
qiymətləndirilməsinə keçid.
6.
"Səmərəliliyə görə ödəmə” , "qabiliyyətə görə
yüksəliş” prinsipi üzrə motivləşdirmə;
7.
Rəis təlabatının ödənilməsindən müştəri təlabatının
ödənilməsinə keçid;
8.
Üfiqi istiqamətli təşkilat strukturlarına keçid. Bölməyə
başçılıq edən "oynayan məşqçi” rolunu yerinə yetirən
lider olmalıdır.
1.2.7.
Evristik üsullar metodu
Evristik üsulla "əldə olan prototipi necə dəyişməyə” və ya
"hansı istiqamətdə axtarmaq lazımdır ?” suallarına cavab
verən qısa təlimat və ya göstəriş daxildir. Əsas evristik üsullar
qrup şəklində sistemləşdirilmişdir və 1.2-də verilmişdir.
18
Cədvəl 1.2.
Evristik üsulların qrup formasında
sistemləşdirilməsi
Qrup
№
Qrupun adı
Evristik üsulların
sa}n
1
Strukturun dəyişməsi
19
2
Zamana görə dəyişmə
8
3
Differensiasiya üsulları
12
4
Kəmiyyət dəyişmələri
12
5
Ehtİ3^atların tətbiqi
13
6
Analogiyaya görə dəyişmə
9
1.2.8.
Qərarların morfoloji təhlili
və sintezi
Layihə həllərinin morfoloji təhlili və sintezi metidu İsveçrə
astronomu F.Tsvike tərəfindən 1930-cu illərdə işlənilmişdir.
Metod kombinatorikaya əsaslanır və aşağıda göstərilənlərdən
ibarətdir: nəzərdən keçerilən obyekt və ya sistemin əsas əlamət
qrupu seçilir; hər bir əlamət üçün çox saylı alternativ variantlar
seçilir; variantları kombinələşdirərək çox saylı həllər alırlar.
Metodun istifadəsinə misal olaraq yeni biznes növünün
la
3^1hələndirilməsi, fərdi tikintinin layihələndirilməsi və s.
göstərmək olar. Metodun tətbiqinin səmərəliliyi kompüter
texnologiyalarından istifadə edərkən artır.
19
1.2.9.
Problem strukturunun
tədqiqi metodları
Problem strukturunun 5 tədqiq üsulu fərqlənir: qarşılıqlı
təsirlər matrisi, qarşılıqlı təsirlər şəbəkəsi, sistemin
transformasiyası, sərhədlərin dəyişməsi yolu ilə yeniliklərin
layiləndirilməsi və yeni funksiyaların layihələndirilməsi.
Qarşüıqlı təsirlər matrisi verilmiş problem çərçivəsində
elementlərin əlaqəli bağlılığının mütəmadi axtarışını təmin
edir. Qarşılıqlı təsir matrisinə misal olaraq müəssisənin
bölmələri və ya a3nrı-ayrı əməkdaşları tərəfindən yerinə
yetirilən əsas funksiyaların təsvirini göstərmək olar. Qarşılıqlı
təsir matrisinin təhlili potensial ehtiyyatları üzə çıxarmağa
imkan yaradır.
Qarşılıqlı təsirlər şəbəkəsi - qraf, blok - sxem və ya axın
sxemi şəklində təsviredilmiş qarşılıqlı təsir matrisidir.
Qarşılıqlı təsirlər şəbəkəsinə misal olaraq müəssisənin
idarəedilməsinin təşkili strukturunu göstərmək olar. Biznes-
proseslərin və qarşılıqlı təsir şəbəkələrinin qurulması üçün
xüsusi aiqoritmiər proqramlaşdırma dilləri yaradılmışdır,
məsələn ARİS.
Sistemin transformasiyası - çatışmamazlıqları ləğv
etməyə malik olan yeni tip komponent sistemlərinin təyinidir.
Buna misal olaraq, müəssisənin avtomatlaşdırılmış idarəetmə
sisteminin tətbiq edilməsini göstərmək olar.
Sərhədlərin dəyişdirilməsi yolu ilə yeniliklərin la-
yihələndirilməsinə misal olaraq sualtı qanadları olan tep-
loxodu nəzərdən keçirək: uçmaq üçün olan ənənəvi qanadları
suda hərəkət etmək üçün tətbiq ediblər. Ən mürəkkəb məsələ
yeni funksiyaların layiləndirilməsidir.
Metodun tətbiqinin məqsədi - yeni davranış modellərinə
və təlabata gətirməyə malik olan yeni radikal qurğunun
(konstruksiyanın) və ya sistemin yaradılamsıdır. Buna misal
20
olaraq şəxsi komp3aıteri və ya mobil telefonları , kosmosa
xüsusi uçuşları və s. göstərmək olar.
1.2.10.
Strategiyanın dəyişdirilməsi üsulu
Üsulun reallaşmasında aşağıdakı ardıcıllıq tətbiq edilir.
1.
İşə qoyulmuş tələblərə müvafiq olan strategiya ilə
başlamaq.
2.
Strategiyaya müvafiq hərəkət edərək spontan ideyaları
hazırlamaq.
3.
Hər bir spontan ideyanı onun layihədə qəbul edilməsi
məqsədi ilə təhlil etmək.
4.
Planlı strategiya və spontan ideyanın tutduğu
istiqamətləri müqayisə etmək.
Gücləndirmə
məqsədilə
onların
qarşılıqlı
əlaqələndirilməsinin mümkünlüyünü təyin etmək üçün
qiymətləndiiTnək.
Strategiyanın dəyişdirilməsi üsulu skaner və kompyuter
vasitəsilə görmə qabiliyyətindən məhrum olan insanların
oxuması üçün səsə çevirən prinsipial yeni qurğunun yaradrl-
masmda uğurla tətbiq edilmişdir.
1.2.11.
La}ihələndirməyə sistem -
texniki yanaşma
Sistem - texniki yanaşma, sistemin elementləri arasında
daxili uyğunluq, sistemin xarici mühiti isə xarici uyğuniuğc’
nail olmağa imkan yaradır. Sistem -texniki yanaşmanın
real
laşması zamanı layihələndirmə vəzifələri ierarxiyası tətbiq
edilir. Məsələn:
• ictimai qrup səviyyəsi (məsələn, bütövlüklə şəhər
təsərrüfatının layihələşdirilməsi);
21
-----
Dostları ilə paylaş: |