Germaniyadagi tarixiy maktab
Reja:
1.
Germaniyadagi tarixiy maktab
2.
Tarixiy maktab (V.Rosher, K.Knis va B.Gildebrand)
3.
Yangi tarixiy maktab va «ijtimoiy yo‘naIish»
Taniqli ingliz iqtisodchi olim Mark Blaug XIX asming 60-yillarida
Yevropa
qit’asida klassik iqtisodiy maktabga muqobil nazariy maktablarning shakllanishini
ta’minlaydigan haqiqiy intellektual inqiroz sezilmasdan turib,
yagona tarixiy
maktabgina o‘zining muqobil modelini taklif qilganini alohida ta’kidlaydi (Блауг
М. Экономическая мысл в ретроспективе. Дело ЛТД, 1994, стр, 275). Haqiqatan
ham, tarixiy maktab nazariyotchilari XIX asr Germaniyasi taraqqiyotiga va ilm-fan
rivojiga salmoqli hissa qo‘shdilar. «Tarixiy usul»
jozibasi keyingi avlod
iqtisodchilari tomonidan Yangi tarixiy maktabning yaratilishiga sabab bo‘ldi.
Barcha tarixiy maktablarning mualliflari klassiklami tanqid qilishda bir fikrda
edilar. Ular klassiklar abstraksiya
va umumiy xulosalarga berihb, kerakli fakt va
kuzatishlarga e’tiborsiz qarashayotganliklarini,
shuningdek, iqtisodiy liberalizm
negizlarini mutlaq holda ko‘rsa- tayotganliklarini tanqid qilib, voqelikni haqqoniy
tadqiq qilish maqsadga muvofiq deb hisoblaydilar.
Yangi davr talablarini F.List va keyinchalik tarixiy maktab vakillari hal etishga
harakat qildilar. F.List o‘z qarashlari bilan nafaqat
iqtisodiy nazariyani
rivojlantirishga intildi, balki endi rivojlanayotgan davlatning iqtisodiiy siyosatini
tubdan o‘zgartirishga harakat qildi. Uning milliy xo'jalik tizimi ilg'or
nemis
buijuaziyasi manfaatlarini ifoda etib, industrial rivojlanish yo'llaiini izladi.
Tarixiy maktab vakillari tarixdan bo‘lak yana nima milliy bo'lishi mumkin, degan
fikrlarga asoslanib, siyosiy iqtisodda tarixiy usul o‘mini ko‘rsatishga
harakat
qildilar. Ular milliy fan sifatida siyosiy iqtisod orqali tabiiy xususiyatlarga va xalq
harakatlariga bog'liq holda rivojlanadigan milliy xo‘jalikni o'rganishni o‘z oldilariga
maqsad qilib qo‘ydilar.
Fridrix List
(1789-1846)
Janubiy
Germaniyaning Reydlingen shahrida boy hunarmand oilasida tug'iidi. List 1819-
yilda Germaniya iqtisodiy birligini ta’minlash maqsadida