Gimnastika va uni



Yüklə 7,93 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/14
tarix11.03.2023
ölçüsü7,93 Mb.
#102311
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
1-МАВЗУ (2)



0 ‘Z B E K IS T 0 N R E SPU B L IK A SI O L IY VA 0 ‘RTA 
M A X SU S TA’L IM V A Z IR L IG I 
Q ‘RTA M A X SU S, KA SB-HUNAR TA ’L IM I MARKAZI
I.I. MORGUNOVA
GIMNASTIKA VA UNI
0 ‘QITISH METODIKASI
K a sb -h u n a r kollejlari uchun o (q u v qo ‘llanm a
To‘idirilgan va qayta ishlangan 2-nashri
Toshkent — «ILM ZIYO» — 2 0 1 1


jarayonini ochib beradi. Gimnastika vosita va uslubiyatlami takomil- 
lashtirish bilan aloqador masalalarni yoritadi. U ndan ta ’lim berish 
uslubi boMimida esa ta ’lim va tarbiyaning um um iy asoslari (uning 
alo h id a tu r la r i h am d a m ashq gu ruh lariga q o ila s h m u m k in ) 
tayyorgarligi tu rli tabaqali shug‘ullanuvchilar bilan m ashg'ulot 
tashkillashtirish uslublari qarab chiqiladi. Amaliy m ashg‘ulotlar 
har to m o n lam a jism oniy rivojlanish va maxsus jism oniy sifatlarni 
tak o m illash tirish g a, m ashqlar texnikasini o ‘rganishga, kasbiy- 
pedagogik k o ‘nikm a va malakalarni orttirishga qaratilgan.
Jism oniy m adaniyat tizimi insonning jism oniy va m a ’naviy 
qobiliyatini garm onik rivojlantirishdan iborat oiiyjanob m aqsad- 
larga xizm at qiladi. Ilmiy-texnika rivojlanishi davrida moddiy ishlab 
chiqarishga ketgan vaqt kamaya borgan sari, inson bo‘sh vaqtini 
ijtimoiy faoliyatga, madaniy hordiq chiqarishga, aqliy va jism oniy 
o ‘sishga, ilm iy-texnika va badiiy ijodiyotga ko‘proq bag‘ishlaydigan 
bo‘ladi. Jism oniy madaniyat va sport insonning kundalik turmushiga 
m ustahkam singib ketmoqda.
S hak -shu bh a yo‘qki, vaqt o ‘tishi bilan jism oniy m adaniyat va 
sport y anada kengroq taraqqiy etib, jam iyat hayotining ajralmas 
qism i b o ‘lib q o lad i. Inso nn in g bun d ay jism on iy yangilanish 
jarayonida kam ol topishida sportning bu turi bundan keyin ham 
oldingi o ‘rin lard an birida bo‘ladi.
2-bob.
T A R IX IY T A H L IL
2.1. Gimnastikaning vujudga kelishi
Jism oniy tarbiya fanining vositasi sifatida gimnastika uzoq vaqt 
m obaynida rivojlanib kelgan. U ning qaror topishi ijtimoiy tuzum
o ‘z g arish i b ila n , in so n h a q id ag i fan n in g riv o jlan ishi b ilan , 
shuningdek, urush olib borish usullarining o ‘zgarishi bilan bog‘liq 
b o ‘lgan. B u la r gim nastikaning m azm unan o ‘zgarishiga, uning 
o‘qitish uslubiyati va hatto, mashqlami bajarish texnikasining tubdan 
o ‘zgarishiga h a m bevosita ta ’sir k o ‘rsatgan.
X V III—X IX asrdagi gimnastika tizimiga kirgan ayrim mashqlar 
Qadimgi R im da ham da bir qancha G 'arbiy Yevropa mamlakatlarida 
esa o ‘rta asrlar davridayoq harbiy-jismoniy tayyorgarlik ko'rishda 
qo‘llanilgan edi. Yog‘och otda, narvon va raqib qal’alariga hujum 
qilishni o ‘rgatishda q o ‘llanadigan boshqa jihozlardagi m ashqlar 
shular ju m lasig a kiradi. A krobatik m ashqlar va arqon ustidagi 
m ashqlarni sayyor yurgan dorbozlar nam oyish qilishgan.


Uyg‘onish davri gumanistlari yoshlarni har tom onlam a tarbiya-
lashga katta ahamiyat bera boshlashdi. G im nastika m ashg‘ulotlarini 
ular inson sog‘lig‘ini m ustahkam lash va jism oniy kuchini rivoj- 
lantirishda eng yaxshi vositasi, deb bilishardi. XVI asrda jismoniy 
tarbiyaga oid bir qancha asarlar paydo b o 'lad i. Bulardan eng 
mashhuri I. Merkurialisning gimnastika san’ati haqidagi asari. Muallif 
gimnastikani: harbiy gim nastika, davolash gim nastikasi va atletik 
gimnastikadan iborat uch turga ajratdi. Sog‘lom Jashtirish gimnas- 
tikasini, ya’ni raqibdan ustun chiqish hissi bilan b o g ‘liq bo‘lmagan 
gimnastikani, u asosiy jism oniy tarbiya vositasi, deb hisoblagan.
Ayni vaqtda gim nastikada boshqa yo‘nalish h am rivojlangan 
boMib, uning asosini shug‘ullanuvchilarning chaqqonligi tashkil 
etgan. Fransuz gumanist-yozuvchisi Fransua R ablening (1494— 
1553-yillar atrofida) «G argantyua va Pantagryuel» asarida tarbiya- 
lanuvchilar turli m ashqlar bilan, shu ju m lad an , yakkacho‘pda, 
yog‘och otda mashq qilishgani, arqonga tirm ashib chiqqanligi, 
akrobatik mashqlar bajarishgani haqida m a’lu m o t berilgan. Shu 
sab ab li, XV asrdayoq z o d a g o n y o sh lar m a k ta b la rd a ayrim
gimnastika jihozlari va mashqlaridan foydalanilgan. U lar keyinchalik 
sport gimnastikasiga asos b o ‘lgan, deb hisoblash o ‘rinli.

Yüklə 7,93 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə