Giz 10PrinciplesPoster-Aserbaidschan

---

DAYANIQLI ŞƏHƏR NƏQLİYYATININ 10 PRİNSİPİ

“Avtomagistralları olan şəhəri sivil adlandırmaq düzgün  deyil, lakin əgər şəhərdə uşaq 

üçtəkərli velosipedlə hər yerdə hərəkət edə bilirsə belə şəhəri sivil adlandırmaq 

olar”.(Enrike Penyalosa)

Effektiv şəhər nəqliyyatı sistemi şəhərlərin rəqabət qabiliyyətini artıran faktorlardan 

biridir. Nəqliyyat sistemi iş yerlərini, təhsil və səhiyyə müəssisisələrini əlçatan edir. Bir çox 

şəhərlərdə insanlar nəqliyyat vasitələrinin buraxdığı zəhərli qazlar səbəbindən sağlamlıq 

problemləri ilə üzləşirlər.  Nəqliyyat sıxlığı və tıxaclar əhəmiyyətli vaxt itkisinə səbəb olub, 

iqtisadiyyata ciddi zərər yetirirlər. Karbohidrogen yanacağı istifadə edən şəxsi avtomobilə 

arxalanan şəhər nəqliyyat sistemi atmosferə atılan istixana qazların miqdarını artırır. 

Yol-nəqliyyat hadisələri insan tələfatına gətirib çıxarır, bu xüsusən həssas qruplara, yəni 

piyada və velosipedçilərə aiddir. Ən əsası, şəhərlərin yoxsul təbəqəsinin şəxsi avtomaşın 

almağa imkanı çatmadığına görə, bu cür insanlar  təhlükəsiz və effektiv ictimai nəqliyyat-

dan məhrum olurlar. Bu təbəqə qeyri-adekvat, keyfiyyətsiz ictimai nəqliyyata və təhlükəli 

piyada və velosiped infrastrukturuna istifadə etməyə məcbur olur.

Bizim şəhər mobilliyinə olan yanaşmamızı bir neçə qısa sözlərlə təsvir etmək olar: Maşın-

ları deyil, insanları daşıyaq. Əsas məqsəd ekoloji, ictimai və iqtisadi cəhətdən dayanıqlı 

mobillik növlərinə dəstək verməkdir, yəni ictimai nəqliyyat, piyada və velosiped hərəkəti. 

Məhz buna görə biz şəhərlərdə qabaqcıl nəqliyyat siyasətini tətbiq edən, məsələn Bus 

Rapid Transit (sürəli avtobus sistemi) sistemlərini və nəqliyyat tələbinin idarə edilməsi 

kimi layihələri icra edən tərəfdaş ölkə və şəhərlərə dəstək veririk. Dayanıqlı Şəhər 

Nəqliyyatı Layihəsini (SUTP) Almaniyanın İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Nazirliyi adından 

həyata keçirən GIZ təşkilatı tərəfdaş ölkələrdə yerli layihələrə dəstək olaraq, dayanıqlı 

şəhər nəqliyyatı sahəsində ən yaxşı təcrübələri və həlləri özündə birləşdirir. 

Sənədlər www.sutp.org saytında mövcuddur.

Bu poster şəhərləri yaşayış üçün daha yaxşı yerə çevirən dayanıqlı şəhər nəqliyyatı sahə-

sində olan siyasətləri və tədbirləri birləşdirir.

Əlaqə: [e-mail]

Qarışıq funksiyalı kvartalların inşası

Şəhərin mərkəzi hissələrində əlçatan 

yaşayış sahələrinin inşası

Yeni tikinti sahələri üçün 

nəqliyyat təsirinin 

qiymətləndirilməsi

Şəhərin kiçik formaları

Şəhərin və nəqliyyatın əlaqəli birgə inkişafı

İnsan miqyasına uyğun 

nəqliyyat növləri

Sub-mərkəzlərin 

yaradılması

Avtomobillər üçün ayrılmış sahələrin artmasının məhdudlaşdırılması 

Maşından azad 

yaşayış sahələri

Nəqliyyat axınının 

sakitləşdirilməsi

Şəhərdə 

meydanların 

yaradılması

Sıx və insan miqyasına uyğun şəhərsalma  

Əsas nəqliyyat stansiyalarında 

ticarət obyektlərinin yaradılması

Az sıxlıqlı yaşayış ərazilərini velosiped 

əlaqələri ilə təmin etmək

Nəqliyyat stansiyalarının yaxınlığında 

velosiped dayanacaqlarının yaradılması

İctimai nəqliyyatın inkişafından 

yaranan torpaq qiymətlərinin 

dəyişməsinin izlənməsi

Sıx yaşayış zonaların nəqliyyat 

stansiyalarının yanında inşası

İş mərkəzlərinin nəqliyyat 

stansiyalarının yanında 

yerləşdirilməsi

Yol hərəkəti 

qaydalarının 

riayətinə 

nəzarət 

Nəqliyyat məlumatının təmin edilməsi 

(aktual vəziyyət, sixlıq və tıxaclar, parklanma)

Vacib yol kəsişmələrin 

piyada, velosipedçilər və 

ictimai nəqliyyat üçün 

yaxşılaşdırılması

Şəhərdə birləşmələrin artırılması 

və dolayı yolların azaldılması

Yaşayış zonalarında sürət məhdudiyyətini 

30 km/s və ya daha aşağı təyin etmək

Yol şəbəkəsinin və onun istifadəsinin

optimallaşdırılması

İctimai nəqliyyatda fəaliyyət göstəricilərinə 

əsaslanan yüksək xidmət keyfiyyətinin təmin 

edilməsi

İstifadəçi yönümlü 

taksi xidməti

Vaxt cədvəllərinin, gediş haqqı sisteminin 

inteqrasiyalı şəkildə qurulması

Asan və ədalətli gediş 

haqqı sistemi

Maşınların 

vaxtlı-vaxtında 

təmiri

BRT

İctimai nəqliyyatın yaxşılaşdırılması

Yüksək tutumlu BRT və tramvay ictimai 

nəqliyyat növlərinin təşviqi

Taxi

Taxi

Taxi

BRT

Piyada səkiləri, velosiped yolları və tamamlanmış küçələr üçün 

yüksək keyfiyyətli layihələndirmə standartlarının tətbiqi

İctimai 

velosiped 

kirayəsi 

sistemi

Piyada zonaları

Piyadalar üçün 

baryerlərin aradan 

qaldırılması

Velosipedlər üçün yaşıl dalğa

Velosiped trasları 

Piyada hərəkətinin və velosiped 

istifadəsinin konsepsiyasının 

tətbiqi

Tam velosiped yolları şəbəkəsinin yaradılması

Yol ayrıclarında piyada və velosipedçilər üçün təhlükəsizliyin təmin edilməsi

Piyada hərəkətinin və velosiped istifadəsinin təşviqi

İctimai nəqliyyat yönümlü şəhərsalma

Nəqliyyat tənzimlənməsi ilə məşğul olan 

şəxslərə piyada  və velosiped hərəkəti 

üzrə müşavir təyin edilməsi

Congestion 

Charging 

ZONE

Korporativ parklanma siyasəti

Uzaqdan iş və çevik iş qrafiki

İş yerində verilən 

avtomobil imtiyazını 

tədricən aradan 

qaldırması

Məsafəyə arxalanan yol 

haqları/qiymətləri (çox 

sürdükcə daha çox ödə)

İşə gəliş gedişi 

ictimai nəqliyyat 

və ya velosipedlə 

həyata keçirilmə-

sinin stimul-

laşdırılması

Qısamüddətli maşın kirayəsinin 

ictimai nəqliyyatla inteqrasiyası

Rahat nəqliyyatın mübadilə mərkəzləri

Şəhərdə logistik  paylama 

mərkəzlərinin yaradılması

8pm–5am

ZONE

Avtomobil istifadəsinə məhdudiyyət

İş yerində qarşılanan 

gediş haqqı

Share

Share

Parklanma müddətinin 

məhdudlaşdırılması

Parklanma yerlərinə dair 

təklifin balanslaşdırılması 

Küçələrdə parklanma yerlərinin açıq-aydın işarənməsi

Dayanma-durma 

qaydalarının riayətinə 

nəzarət

Parklanmanın ödənişli edilməsi

Parklanmaya dair 

məlumat sistemi 

35

20

Parklanma tənzimlənməsi

məs. maksimal parklanma yerlərinə dair tələblər

P

Avtomobillərin 

təmiri

Nəqliyyat vasitələri 

üçün “Yaşıl” satınalma

Texniki qulluq və təmir

Avtomobillərin 

utilizasiya sxemləri

Aşağı emissiya 

zonaları

Ekoloji təmiz yanacaq 

növləri üçün infrastruktur

Ekoloji təmiz 

yanacaq növlərinin 

təşviqi

Environment

ZONE

Yanacaq stansiyaları

Enerji effektiv 

maşınlara imtiyaz

Parklanmanın idarə edilməsi

Ekoloji təmiz avtomaşınların təşviqi

Yanacaq vergilərinin 

düzgün təyin edilməsi

Avtomobil istifadəsinə nəzarət

“Raydşear” (insanların eyni maşını/avtobusu paylaşması) proqramları  

Daha yaxşı ictimai nəqliyyat üçün marketinq

“Velosipedin dostu” olan 

şirkətlərin mükafatlandırılması

İctimai nəqliyyat operatorları üçün 

istifadəçi yönümlü vebsaytlar

Yerli (lokal) məhsulların təşviqi

Velosiped üçün 

marketinq kompa-

niyaları

faster

healthier

sustainable

Smartfonlar üçün proqram təminatı 

istehsal edənlər üçün nəqliyyat 

məlumatlarının təqdim edilməsi

ictimai nəqliyyat uyğundur

İctimai nəqliyyat gözəldir

Local 

Products

Yerli (lokal) asudə fəaliyyətin təşviqi

Dayanıqlı mobillik planları kompleks şəkildə 

inkişaf, tətbiq və kommunikasiya edilməsi

Tətbiq və fəaliyyət  tədbirlərinin 

monitorinqi

Nəqliyyatın iqlim dəyişiklikləri ilə 

bağlı fəaliyyət planına inteqrasiyası

Emissiya miqdarlarının hesablanması

Əlaqəli tərəflərin prosesin 

qiymətləndirilməsinə  və 

müzakirəsinə başlaması

Dayanıqlı şəhər nəqliyyatına məsul 

təşkilatların yaradılması

- İnteqrasiya olunmuş şəhərsalma və nəqliyyat 

agentlikləri

- İctimai nəqliyyat alyansları 

- Vətəndaşları QHT yaratmağa təşviq edilməsi 

- Müştəri assosiasiyaları

CLIMATE 

PLAN

TRANSPORT

Çağırışlara kompleks yanaşma

Həll yollarının kommunikasiyası

SUMP