Göç Dinamikleri ve Kadın HÜksam



Yüklə 1,59 Mb.
tarix26.08.2018
ölçüsü1,59 Mb.
#64489


Göç Dinamikleri ve Kadın


Göç tanımı

  • Yer değişikliği ve kalış süresi

  • İdari (il, ilçe, köy, gibi) bir sınırın geçilmesi: İÇGÖÇ

  • Bir ulusal sınırın geçmesi: uluslararası / ulusötesi göç – DIŞGÖÇ

  • Legal – illegal (kaçak) göç

  • Düzensiz (irregular) göç



Göç ve süreklilik

  • Gündelik

  • Mevsimsel

  • Mekik

  • Göçebe

  • Kalıcı

  • Aşamalı göç



Göç Tipleri

  • “Özgür” Göç/men

  • Emek göçü (vasıflı ve vasıfsız – beyin göçü)

  • “Bavul turizmi”

  • Emekli göçü

  • Geri göçü

  • “Zorunlu” Göç/men

  • Savaş, siyasi ortam (mülteci, sığınmacı, insan ticareti, kölelik....)

  • mübadele

  • Ekolojik Göç/men (dünya’da 80 milyon kişi).



Göçmen

  • Göçmen aktör mü? (Göç kararını kim veriyor?)

  • Birey – hanehalkı, aile (zincirleme göçü)

  • Kitle

  • Göçmenler homojen bir kitle mi?

  • Toplumsal cinsiyet, yaş, vasıf,eğitim, sınıfsal farklar

  • Nesiller arasındaki farklar ne kadar önemli?



Göç Nedenleri

  • İten Faktörler ------ Çeken Faktörler

  • (Model mi? Teori mi?)

  • işsizlik, yoksulluk, toprak bölünmesi

  • Kan davası

  • Deprem, kuraklık– çevre felaketleri

  • Terör

  • İnsan hakları intihalleri,

  • Din veya etnik ayrımcılık, yabancı düşmanlığı

  • Tarımda mekanizasyon

  • Aile birleşmesi, evlilik etc.

  • istihdam olanakları (formel – ve enformel sektörde)

  • Kentin sunduğu hizmetleri (eğitim, sağlık gibi)



Göçün sonuçları: Göç ve Gelişme

  • 1. Göçmeni nasıl etkiliyor?

  • 2. Alan ülke/yere/topluma etkileri nelerdir?

  • 3. Gönderen ülke/yerin/toplumun üzerindeki etkileri nelerdir?

  • 4. Küresel/uluslararası etkileri nelerdir?



Küresel Göç



Human Development Report 2009 and UNFPA Report 2006

  • Dünya’daki göçmen sayısı 200 milyon

  • Yaklaşık dünyadaki göçmenlerin yarısı kadın (%48). Bu oranı son 50 yıl için sabit.

  • Göçün kadınlaşmasından söz edebilir miyiz?





“Göçün Kadınlaşması”

  • Evet: önemli bölgesel farklılıklar var. Örneğin: AB’ye giden kadın oranı %51, Asya’ya giden kadın oranı %43.

  • Göç sebepleri ve seçenekleri konsunda farklılıklar: Dünyadaki “yerinden edinmiş kişiler”’in % 80 kadın ve çocuklardan oluşmaktadır.

  • Yılda 800.000 kişi insan ticareti mağduru oluyor: Bunlardan % 80’i kadın ve kız çocuklar.



UN Office on Drugs and Crime, Trafficking in Persons, 2006



Kadınlar ve göç kararları

  • Kadınlar göç karar verme süreçlerinde önemli bir yer tutuyor: Sadece pasif bir rol (evlilik göçü) üstlenmiyorlar. Emek göçünde de önemli bir yer tutuyorlar.

  • Kadınlar, birey olarak ama aynı zamanda var olan sosyal ağlar içersinde değerlendirilmeli

  • Göç geleneksel toplumsal cinsiyet rollerini değiştirebilir, ancak destekleyebilir de:ev kadınlaşması

  • ??? Göç bağımsız bir değişken olarak değerlendirilmeli mi?

  • yada: göç ekonomik gelişme/modernleşme/kentleşme gibi sosyal değişimin bir parçası mıdır?



Türkiye ve Göç

  • Türkiye uluslararası düzeyde göç alan ve veren bir ülke

  • Ayrıca, önemli bir transit ülkesi (sığınmacı/mülteci)

  • Yabancı göçmen kadınların enformel sektördeki istihdamı

  • Ulusal düzeyde halen cok hızlı bir içgöç yaşanıyor!



Türkiye’de (İÇ-)göç çalışmaları

  • 1950’li yıllardan beri sosyal, ekonomik ve politik olgulardan biri olan iç göç “kentleşme, gecekondulaşma ve enformel sektör” konuları çerçevesinde araştırılmıştır.

  • 1990’larda zorunlu göç olgusu irdelenmeye başlanmıştır.



Türkiye’de (İÇ-)göç çalışmaları

  • Toplumsal cinsiyet bakışı sadece Türkiye’de değil uluslararası göç literatüründe de ancak 1990lardan sonra önemsenmeye başlanmıştır.

  • Türkiye’deki iç göç literatüründe, kadınların göç deneyimleri daha çok “aile”, “işgücü” ve “sağlık” çerçevesinde ele alınmıştır.



Kadın ve erkek farklılıkları var mı?

  • Göç nedenleri

  • Göç süreçleri

  • Göç deneyimleri

  • Göçün etkileri

  • Göç edenlerin tutumları ve tepkileri

  • açısından... kadın ve erkekler arasında farklılıklar var mı? Sosyo-ekonomik sınıf, kültür, etnik ya da ulusal kimliğin yanısıra cinsiyetin rolü nedir?



Göçmen kadınlar homojen bir grup değildir!

  • Kadınların deneyimleri, göçün tipi, göç edenin sosyoekonomik statüsü ve aile yapısı, geride bırakılan mekân ile yeni mekânlardaki kültür, sosyal ve ekonomik yapı gibi pek çok etkene bağlı olarak farklılaşıyor.

  • Aynı tip göç içerisindeki kadınlar arasında, örneğin kırdan kente göç eden kadınlar arasında, belirli bir homojenlik varsayımından yola çıkmak sağlıklı sonuçlara varılmasını engeller.



Kadın ve erkek farklılıkları var mı?

  • Kadınlara özgün göç nedenleri:

  • “bağlantılı” göç (iş bulmak, iş tayini, vb.)...ailenin erkek üyelerini takip eden kadınların göçü (İlkkaracan; İlkkaracan, 1998)

  • Evlilik göçü

  • iş olanakları nedeniyle ekonomik göç /emek göçü (örneğin: yaşlı – hasta- çocuk bakımı)



Kadın ve Göçün Etkileri

  • Çalışma yaşamına geçiş – ancak – enformel sektörde

  • Kent ortamı – özgürleştiriyor mu? Kırsal alandaki yükü ve geniş aile çevresinin baskısından dolayı kadınlar şehirdeki yaşam tercih edebilir (Erman, 1997) ama tersi de olabilir: Ev kadınlaşması.

  • Zorunlu göç - kadın/çocuk ve özellikle yoksulluk ilişkisi kurularak 90lardan sonra vurgulanmaktadır.



Kadın ve Göçün Etkileri

  • Ev kadınlaşması

  • “...köyden kente göçü yoğun olarak yaşayan ülkemizde, köyde isgücü içinde görülen kadın kente geldiğinde yeterli eğitim ve mesleki bilgi-beceriye sahip olmaması nedeniyle kent işgücü piyasasına girememekte, işgücü dışında kalarak genellikle ev kadını olmaktadır” (2007–2013 yıllarını kapsayan 9 uncu Kalkınma Planı).



Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması, HÜNEE, 2006



Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması, HÜNEE, 2006



Göç Süreçleri İçinde Oluşan Yoksulluğun Dinamikleri

  • Farklı göç tiplerinin yoksulluk ve kırılganlığı iki farklı açıdan tartışılacak:

    • (1) sosyal ilişki ağlarından desteklenen “klasik”
    • köyden kente zincirleme göç ve
  • (2) sosyal ilişki ağlarından yoksun zorunlu göç

  • Bu çerçevede “sosyal ilişki ağlarındaki kadınların rolü” özellikle vurgulanacaktır.



Aile ve Sosyal ilişki ağları

  • Göçmenler geldikleri ve gittikleri yerlerin arasında bir sosyal ilişki ve dayanışma ağı içerisinde yaşamaktadır. Bu ilişki ağı kısmen kendileri tarafından oluşturulmakta kısmen de sosyal-ekonomik konumları tarafından belirlenmektedir.

  • Sosyal ilişki ve dayanışma ağları çok boyutludur: ailevi, iktisadi, kültürel, sosyal, ideolojik, kurumsal, dini ve siyasal gibi.

  • Sosyal ilişki ve dayanışma ağlarını sadece gittikleri yerleri ve toplumları analiz ederek anlamak zor, gidiş (geliş) sebepleri de bu ağların oluşumunu anlamak için büyük önem taşımaktadır.

  • Sosyal ilişki ve dayanışma ağları homojen değildir: toplumsal cinsiyet, etnisite ve sosyal sınıf belirleyicidir.





Sonuçlar

  • Bilimsel bir göç analizi öncelikli olarak göçü bir süreç olarak ele almalıdır.

  • Bunun yanı sıra bu sürece toplumsal, tarihsel bir perspektiften de bakabilmelidir.

  • Göç olgusu bağımsız bir değişken değildir. Özellikle yoksulluk tartışmalarıyla iç içedir.

  • Sürecin aktörü olan insanı göz ardı etmemelidir.

  • VE

  • Kadınlar göç analizlerinde önemli bir yer tutmalı.



Sonuçlar

  • Klasik kırdan kente ve zorunlu göç tiplerinin yol açtığı yoksulluk ve kırılganlıklar farklı açılardan tartışılabilir: İlki şehir içinde yoksullukla daha iyi baş edebilirken, ikincisi yoksullukla baş etmek için “hiçbir” baş etme mekanizmasına sahip değildir. Dayanışmacı aile bağlarının işlemez olması yoksulluğu artırmaktadır.

  • Ailelerde çocuk bakımı, beslenmesi, çocukların giydirilmesi, yaşlı bakımı ve sosyal yardımlara erişim çabaları çoğunlukla kadınlar tarafından yerine getirilmektedir.

  • Ancak: Yoksulluğa karşı aileyi ve kadınların “sorumlulukları”nı öne çıkartarak, zayıflamış dayanışma ağlarına dayanmak yerine kurumsal düzeyde kamu kaynaklarını harekete geçirecek politikalar oluşturulmalıdır.

  • Kırılganlık, yoksulluk ve GÖÇ birbiriyle ilişkilidir: yeni göçmen olmak (daha çok zorunlu göçmenler), toplumsal cinsiyet ve yaş bu anlamda mağduriyet oluşumunda belirleyici olur.



Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə