ÀÇÐÁÀJ†ÀÍ ÌÈËËÈ ÅËÌËÐ ÀÊÀÄÅÌÈJÀÑÛ
ÔÎËÊËÎÐ ÈÍÑÒÈÒÓÒÓ
___________________________________________________
_______________________________________
ÙÖÑÅÉÍ ÈÑÌÀÉÛËÎÂ
ÝÞÉ×ß ÀØÛÃËÀÐÛ
Âß ÅË ØÀÈÐËßÐÈ
I úèëä
ÁÀÊÛ –
“ÑÄÀ” –
2006
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
ÀÌÅÀ Ôîëêëîð Èíñòèòóòó
Åëìè Øóðàñûíûí ãÿðàðû èëÿ ÷àï îëóíóð
ÐÅÄÀÊÒÎÐ:
Òåéìóð ÁÖÍÉÀÄÎÂ
àêàäåìèê
ÐßÉ×ÈËßÐ:
Íèçàìè ÚßÔßÐÎÂ
ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó, ïðîôåññîð,
ÀÌÅÀ-íûí ìöõáèð öçâö
Ãàðà ÍÀÌÀÇÎÂ
ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó, ïðîôåññîð,
ÍßØÐÈÍß ÌßÑÓË:
ßçèç ßËßÊÁßÐËÈ
ôèëîëîýèéà åëìëÿðè íàìèçÿäè
Ùöñåéí Èñìàéûëîâ. Ýþé÷ÿ àøûãëàðû âÿ åë øàèðëÿðè, I úèëä,
Áàêû, “Ñÿäà” íÿøðèééàòû, 2006, 492 ñÿù.
ISBN 5-8066-1504-6
Êèòàáäà Ýþé÷ÿ àøûã ìóùèòèíèí èëê ìÿëóì ñèìàëàðûíäàí (Îçàí
Èáðàùèì, Îçàí Ùåéäÿð) áàøëàìàãëà Ìèñêèí Àáäàë âÿ äèýÿð ýþð êÿìëè
íöìàéÿíäÿëÿðèíèí (Ãóë Ìàùìóä, Øûìïûðëû Ñåâýè ëè, Äÿðäëè Íÿñèá, Àü
Àøûã, Àøûã Ìóñà, Àøûã Àëû âÿ Øàèð Ìÿ ììÿä ùö ñåéí) ÿäÿáè èðñè
òîïëàíìûøäûð.
© Ôîëêëîð Èíñòèòóòó, 2006
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
3
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
4
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
5
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
6
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
7
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
8
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
9
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
10
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
11
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
12
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
13
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ù.Èñìàéûëîâ. Ýþé÷ÿäÿ îçàí ñÿíÿòèíèí ñîí íöìàéÿíäÿëÿðè. –
“Äÿäÿ Ãîðãóä” æóð., 2002, ¹ 4.
2. É.Ãàðàéåâ. Ýþé÷ÿéÿ ãàéûäàí éîë ôîëêëîðäàí êå÷èð. ÀÔÀ, III
êèòàá, Ýþé÷ÿ ôîëêëîðó. Á., 2000, ñ. 13.
14
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. É.Ãàðàéåâ. Ýþé÷ÿéÿ ãàéûäàí éîë ôîëêëîðäàí êå÷èð. ÀÔÀ, III
êèòàá, Ýþé÷ÿ ôîëêëîðó. Á., 2000.
15
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. À.Úàôåðîüëó. Àçåðáàéúàí Åäåáèééàòû. Òöðê Äöíéàñû Åäå -
áèééàòû. I, ÒÄÀÂ, 1991, ñ. 140.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 153.
16
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. À.Úàôåðîüëó. Àçåðáàéúàí Åäåáèééàòû. Òöðê Äöíéàñû Åäå -
áèééàòû. I, ÒÄÀÂ, 1991, ñ. 153.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 150.
17
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Êèòàáè-Äÿäÿ Ãîðãóä. Á., 1988, ñ. 31.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 31.
18
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
19
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Êèòàáè Äÿäÿ Ãîðãóä. Á., 1988.
20
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Áàõ: À.Úàôåðîüëó. Áàòèë Ùèêàòëàð. “Òöðêëöê”, ñàéû 3, Èñòàí -
áóë, 1939.
21
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ì.Êàøãàðëû. Äèâàíö ëöüàò-èò òöðê. Àíêàðà, 1992.
22
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ãÿäèì äþâðëÿðäÿí áó ýöíÿ ãÿäÿð Òöðêèéÿ Òöðê ÿäÿáèééàòû.
Òàðèõ-Àäëàð-Ìÿòíëÿð. Àíêàðà, 1999, ñ. 77.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 77.
23
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ãÿäèì äþâðëÿðäÿí áó ýöíÿ ãÿäÿð Òöðêèéÿ Òöðê ÿäÿáèééàòû.
Òàðèõ-Àäëàð-Ìÿòíëÿð. Àíêàðà, 1999, ñ. 77-78.
2. Øàù Èñìàéûë Õÿòàè. ßñÿðëÿðè, II ú.. Á., 1976, ñ. 20.
24
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ã.Íàìàçîâ. Àçÿðáàéúàí àøûã ñÿíÿòè. Á., 1984. ñ. 3.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 15.
25
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
26
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
27
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ç.Ìÿùÿððÿìîâ. ÕÕ ÿñð Ýþé÷ÿ àøûã ìöùèòè. Á., 1997, ñ.
50-52.
28
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
29
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ç. Ìÿùÿððÿìîâ. ÕÕ ÿñð Ýþé÷ÿ àøûã ìöùèòè. Á., 1997, ñ. 54-55.
30
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
31
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
32
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
33
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
34
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
35
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
36
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
37
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ù.Õÿëèëáÿéëè. Àçÿðáàéúàí Òÿäãèã âÿ Òÿòÿááþ Úÿìèé éÿòè íèí
ôÿàëèééÿòèíäÿ ôèëîëîýèéà ìÿñÿëÿëÿðè (1923-1929). Á., 1999. ñ. 8.
38
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ù.Õÿëèëáÿéëè. Àçÿðáàéúàí Òÿäãèã âÿ Òÿòÿááþ Úÿìèé éÿòè -
íèí ôÿàëèééÿëèíäÿ ôèëîëîýèéà ìÿñÿëÿëÿðè. Á., 1999. ñ. 105.
2. Ù.Çåéíàëëû. Ñå÷èëìèø ÿñÿðëÿðè. Á., 1983, ñ. 224-225.
39
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
2
1. À.Øàèã. Áèð íå÷ÿ ñþç. Àçÿðáàéúàí àøûãëàðû, I ú, Á., 1929, ñ. 6-9.
2. Ã.Óìóäîâ. Ôîëêëîðøöíàñëûüûìûçûí òàðèõèíäÿí (1920-41-úè
èëëÿð). Á., 1995.
3. Ù.Õÿëèëáÿéëè. Ýþñòÿðèëÿí ÿñÿðè, ñ. 33.
40
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ù.Õÿëèëáÿéëè. Ýþñòÿðèëÿí ÿñÿðè. ñ. 34.
41
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûãëàð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). II íÿøð, I ú., Á., 1937, ñ. 194.
2. Àøûãëàð. Òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ, II íÿøð, I ú., Á., 1937, ñ. 152.
42
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûãëàð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). II íÿøð, ú., Á., 1937.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 402.
43
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûãëàð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). II íÿøð, II ú. Á., 1938, ñ. 63-64.
2. Àøûãëàð. Òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ. II íÿøð, II ú. Á., 1938, ñ. 108.
44
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
2
1. Éåíÿ îðàäà, ñ. 330-334.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 214-233.
3. Àøûãëàð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). II íÿøð, II ú. Á., 1938, ñ. 115.
45
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûãëàð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). II íÿøð, II ú. Á. 1938, ñ. 340.
46
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûã ßëÿñýÿð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). Á., 1935, ñ.7.
47
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûã ßëÿñýÿð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). Á., 1935, ñ. 7-8.
2. Éåíÿ îðàäà, ñ. 14.
48
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àçÿðáàéúàí åë ÿäÿáèééàòû. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). I ù., Á., 1929.
2. Àøûã ßëÿñýÿð. (òîïëàéàíû Ù.ßëèçàäÿ). Á., 1937.
49
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
50
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Àøûãëàð. (òÿðòèá åäÿíè Ñ.Àõóíäîâ). II íÿøð. Á., 1960. ñ. 171.
2. Àçÿðáàéúàí àøûãëàðû âÿ åë øàèðëÿðè. (òÿðòèá åäÿíè ß.Àõóí -
äîâ.) I ú. Á., 1983., II ú., Á., 1984.
51
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
52
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
1. Ñàçëû-ñþçëö Ýþé÷ÿ. (òîïëàéàíû âÿ òÿðòèá åäÿíè: È.ßëÿñýÿð).
Á., 2000, ñ. 14-15.
2. Å.Ìÿììÿäëè. Òÿúíèñ ñÿíÿòêàðëûüû. Á., 1998.
53
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
54
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
ÎÇÀÍ ÙÅÉÄßÐ
Ñàç-ñþç õèðèäàðëàðûíûí äåäèêëÿðèíäÿí ìÿëóì îëóð êè, Îçàí
Ùåéäÿð ÕV ÿñðäÿ Äÿðÿ÷è÷ÿê ìàùàëûíûí Îçàíëàð êÿíäèíäÿ äöí -
éà éà ýÿëèá. Êàìèë ñàç-ñþç óñòàñû êèìè øþùðÿò ãàçàíìûøäûð. Äå -
éèëÿíëÿðÿ ýþðÿ, áèð ñûðà ñàç ùàâàëàðû (“Ùåéäÿðè”, “Ñàðûòåë”, “Áàø
Ñàðûòåë” âÿ á.) îíóí àäû èëÿ áàüëûäûð. Áó ùàâàëàðûí Îçàí Ùåé äÿð
òÿðÿôèíäÿí éàðàäûëìàñû ùàããûíäà åë àðàñûíäà ìàðàãëû ðÿâà éÿòëÿð
äîëàøìàãäàäûð.
Îçàí Ùåéäÿðèí àäûíäàêû îçàí àä-òèòóëó äàùà ÷îõ øÿðòè
õàðàêòåð äàøûéûð. ßñëèíäÿ áó “îçàí” äà ñóôè àøèãäèð âÿ áóðàäà
îçàí àä-òèòóëó èêè ìÿíàíû èôàäÿ åäèð:
1. Ñÿíÿò òèïè êèìè êëàññèê àøûã ñÿíÿòèíè;
2. Àøûã ñÿíÿòèíèí ÿñêè äåéèëèø ôîðìàñûíû;
Áóðà ö÷öíúö áèð åùòèìàë äà ÿëàâÿ îëóíóð;
3. Îçàíëûãäàí ñóôèëèéÿ, òÿðèãÿòÿ äàõèë îëàí ñÿíÿò÷èëÿð.
Áó, òàìàìèëÿ, ìöìêöíäöð. ×öíêè òÿðèãÿòäÿ îëàí ñóôè
äÿð âèø ëÿðèí ìöõòÿëèô ñîñèàë ñòàòóñ äàøûìàñû øöáùÿ äîüóðìóð.
ßëáÿòòÿ, àøûãëûã þç áàøëàíüûúûíäà ñÿíÿò ùàäèñÿñè äåéèë, äèíè-
ìèñ òèê ìàùèééÿòëè áèð ùàäèñÿ òÿðèãÿò ùàäèñÿñèäèð.
Áó ìÿíàäà ùàãã àøèãëèéèíÿ ìåéë åäÿí ÿñêè îçàíëàðûí ñÿ -
íÿò÷è àäûíûí îçàí àäûíûí éàøàòìàñû òàìàìèëÿ ìöìêöí âÿ òÿáèè
èäè.
Îçàí Ùåéäÿðèí äöçöá-ãîøäóãëàðû çàìàíûíäà òîïëàíûá éà -
çû éà àëûíìàäûüûíäàí áó áþéöê ñÿíÿòêàðûí ÿäÿáè èðñè òàì þé -
ðÿíèë ìÿìèø, øåèðëÿðèíèí ÷îõó èòèá-áàòìûøäûð. Îçàí Ùåéäÿðèí
ýöíö ìöçÿ àíúàã èêè ýÿðàéëûñû ýÿëèá ÷àòìûøäûð. Àíúàã áó øåèðëÿð
äÿ îíóí ãåéðè-àäè èñòåäàäûíäàí, áþéöê öðôàí àäàìû îëìàñûíäàí
ñî ðàãëàð âåðìÿêäÿäèð. Îíëàðäà “ëñòäí ðóhó øàä îëìàãëà”
Òàíðûjà jåòìjèí, “ì‰â ëà íû ìäh åòììêë” øåjòàíà jåò -
ìjèí, “Ìhììä áèò ë Ãóðàíà jåòìjèí” äðèí áèð ñó ôè
ñèìâîëèêàñû â ñå ìàí òèêàñû âàðäûð. Ðóhóí èëêèí ìêà íûí äàí
(áç ìè ëñò äí) ñîíàäê (ìhøðäê) …åäí jîëóí ñóôè ôë -
ñôñè â èðôàíè ïîåòèê èôàäñè ÷îõ ìöêììë øêèëä òãäèì
55
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Dostları ilə paylaş: |