Guliston davlat universiteti

Nazorat savollari.

1. 
   Nutqni kuchaytiruvchi omillarning muhim jihatlari
   
2. 
   Nutq ta’sirchanligining asosiy xususiyatlari
   
3. 
   Nutq tozaligi.
   
4. 
   Nutq tozaligiga ta’sir etuvchi va tinglovchini zeriktiradigan salbiy holatlar
   
5. 
   Hodisani bayon etish qoidalari
   
6. 
   Nutqda ifodaviylikning muhimligi
   
7. 
   Intonatsiyaning ahamiyati va uni qo‘llash uslublari.
   
8. 
   Xalqona “ilmoqli” iboralar, maqol va hikmatli so‘zlarni o‘rinli qo‘llash.
   
9. 
   Notiqlikda qo‘l, gavda harakatlarining zaruriyati
   
10. 
    Harakatlardan o‘rinli foydalanishning nutqqa ta’siri
    

5-mavzu:Nutqda hikmatlar va xalq og’zaki ijodi namunalaridan foydalanish.
Reja:

1. 
   Hikmatlar va ularning paydo bo’lishi. Hikmat turlari.
   
2. 
   Xalq og’zaki ijodi va ularning turlari.
   
3. 
   Nutqda xalq hikmatlaridan foydalanish.
   
4. 
   Nutqda xalq og’zaki ijodi namunalaridan foydalanish.
   

Tayanch so`z va iboralar. Xalq og`zaki ijodi, hikmat, maqol, matal,hikoya, hikoyat, masal,ibora
Notiqlik hammaning ham qo`lidan kelaveradigan oson kasb emas. Notiqlik har bir aqlli, bilimli insondan katta salohiyat, qobiliyat talab qiladi. Inson - oliy mavjudot. Insonda eshitish qobiliyati bor, yoqimli ovozni, yoqimli gaplarni, yoqimli musiqani eshitib, maza qiladi, lazzatlanadi. Insonda ko`rish qobiliyati bor. Go`zalliklarni ko`rib xuzurlanadi. Tabiatda ko`plab tog`lar, sharsharalar, lolazorlar kabi manzaralarni ko`rgan inson hayratlanadi, quvonadi. Tasviriy san’at, xaykaltaroshlik san’ati kabi ko`plab san’at turlarini inson ko`rib, dunyoqarashi, aql-idroki o`sadi, so`z boyligi kengayadi, tasavvuri yanada ravonlashadi. Notiq nutqining ifoda ko`lami kengayishida barcha ijodkorlar atori yozuvchilar, shoirlarning alohida o`z o`rni bor. Masalan: Abdulla Qodiriy, Cho`lpon, Oybek, G`afur G`ulom, Abdulla Qaxxor, Tohir Malik, Erkin Vohidov, Abdulla Oripov, To`ra Sulaymon, Rauf Parfi, Tog`ay Murod, Muxammad Yusuf, Iqsbol Mirzo, Isajon Sulton, Botir Ergashev kabi so`z san’atkorlarining har biri alohida olam. Ularning yangi suz, iboralar yaratishi, so`z qo`llashi, ifodalashi, yaratgan obrazlarining xususiyatlari - hamma-hammasi har xil. Ulardan ko`p narsa o`rgansa bo`ladi.
Qozoqboy Yo`ldoshev kabi ko`plab notiqlarimiz borki, ular nutqida qo`llaydigan so`zlar, iboralar, maqollar, hikmatlar, rivoyatlarni o`z o`rnidaligi diqqatga sazovordir. Bu notiqlarning gaplarini, ma’ruzalarini eshitgan inson katta ma’naviy ozuqa oladi, nutqdarida birorta ortiqcha jumla, so`z, ibora bo`lmaydi. havas qilgulik darajada nafis, maqsadli, g`oyali, mazmunli. Ba’zi insonlarda yozma nutqni nihoyatda rivojlangan bo`ladi. Buni ham esdan chiqarmaslik kerak.