GüLÜstan prospekti Şəhid komandir Əli Çitsazianın həyat yoldaşı Zəhra Pənahinin xatirələri

Üçüncü fəsil: Aşiqanə məktub

Əli ağa gedəndən bir həftə sonra Mehdi əmi nikah mərasiminin şəkillərini gətirdi. Mən bir dəfə tələsik bütün şəkillərə baxdım. Şəkillərin keyfiyyətinə əmin olandan sonra yavaş-yavaş və diqqətlə baxmağa başladım. Şəkillər bir neçə saat anamın, atamın və bacılarımın əlində fırlandı. Onlar doyunca baxandan sonra şəkilləri götürüb otağa girdim. Bəzən bir şəklə yarım saat tamaşa edirdim. Şəkilləri görüb daha çox darıxdım və gecə yarısı qələmi götürüb Əli ağaya ilk məktubumu yazdım.

Ertəsi gündən etibarən günləri saymağa başladım. Məhbuslar kimi təqvimimə əlamət vurur və günləri sayırdım.

Əli ağa aprelin 1-də getmişdi, 26-da axşamüstü qapının zəngi çalındı. Daxilimdə bir səs dedi ki, Əli ağadır.

Çadramı başıma atıb qaçdım. Əmir ağa idi. Tez-tez salamlaşıb ata-anamdan tutmuş dayıma və nənəmə qədər bir-bir hamının halını soruşdu. Axırda da cibindən bir zərf çıxarıb dedi: "Firiştə bacı, bu məktubu Əli sənə göndərib".

O qədər sevindim ki, necə təşəkkür etdiyimi və necə sağollaşdığımı bilmədim. Qapını bağlayandan otağa çatana qədər məktubu bir neçə dəfə oxudum.

Məktub çox sadə və qısa idi. Salamdan və halımı soruşmaqdan başqa bir şey yox idi, lakin bu da mənə qüvvə verdi. Sanki Əli ağa yanımda idi və sevgi möhrünü qəlbimə vurmuşdu. O, məktubda yazmışdı: "Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim. Şəhidlərin qanının hörmətini qoruyan Allahın adı ilə. Batil əleyhinə haqq cəbhəsindən, şəhidlərin al qanına boyanmış cəbhədən səmimi salamlar! Bu qanlı torpaq İmam Hüseynin (ə) Kərbəlasını xatırladır və onun gözəl ətri insanı Allah görüşünə aşiq edir.

Düz-dərələr arasından, fərsənglərlə uzaq yoldan və İranın Kərbəlasından səmimi salamlar!

Əbu Abdullah Hüseynin (ə) həqiqi həbib ibn məzahirlərindən və malik əjdərlərindən sizə səmimi salamlar!

Əgər mənim halımı soruşsanız, Allaha şükür, yaxşıyam və Allah qəbul etsə, Ona bəndəlik edirəm. Ümidvaram, bir gün İslamın qlobal küfrə qələbəsindən və dövrün imamının mübarək əli ilə zülmün kökünün kəsilməsindən sonra Zəhra xanımı, onun hörmətli, hizbullahçı və inqilabçı ailəsini yenidən yaxından görəcəyəm. Sizdən istəyirəm ki, ibadət və dua zamanı Böyük Allahdan mənim günahlarımın bağışlanmasını diləyəsən. Həmçinin Allahdan istə ki, mənim iştirak etdiyim və sənin də şərik olduğun bu cihadı hər ikimizdən qəbul etsin. Daha sizə əziyyət vermirəm. Mahmud ağa da yaxşıdır. Mənim adımdan hörmətli ata-anana və bacılarına salam yetir. Başqa bir sözüm yoxdur. Sizi Allaha tapşırıram.

İslam xidmətçisi Əli Çitsazian".

Yatanda məktubu balışımın altına qoydum və ertəsi gündən hara getdimsə, çantamda özümlə apardım. Elə bilirdim ki, o məktub elə Əli ağanın özüdür.

Əli ağanın məktubunun həmişə üstümdə olmasına çalışırdım, çantamı açıb məktubun zərfini görəndə yaxşı hisslər keçirirdim.

Mayın 16-da Əli ağa Həmədana dönmüş və birbaş bizə gəlibmiş. Ertəsi gün və axşam da gəlmiş, yarım saat da qapının arxasında qalıbmış. Biz isə hər şeydən xəbərsiz halda nənəmgildə idik.

Hər həftənin bazar ertəsi və cümə axşamı günləri ailəvi şəkildə Cənnət bağı məzarlığına şəhidlərin dəfninə gedirdik. Həmin gün də cümə axşamı idi, hamılıqla bir şəhidin tabutunun arxasınca yola düşdük. Şəhidlər gülzarı məzarlığında birdən Əli ağanı gördüm. Əvvəl fikirləşdim ki, yəqin oxşadıram. Onu atama göstərdim. Atam yaxınlaşıb onu övladı kimi qucaqladı, üzündən və alnından öpdü. Atam Əli ağanın əlindən möhkəm tutub onu başdan-ayağa süzür və həzz alırdı. Əli ağa xəcalətindən qızarıb başını aşağı salmışdı və dayanmadan təşəkkür edirdi. Bir neçə dostu da yanında idi. Atam Əli ağanı gördüyünə o qədər sevinmişdi ki, israrla şam yeməyinə dəvət etdi.

Şam azanından sonra Əli ağa bizə gəldi. Səkkizcibli şalvarla sürməyi bir köynək geyinmişdi. Sarı saçı alnına tökülüb görkəmini dəyişdirmişdi. Atam Əli ağa ilə görüşüb onu yenidən qucaqladı, bir neçə dəfə üz və alnından öpdü. Əlindən tutub onu yanında oturtdu və söhbətə başladı. Cəbhənin və müharibənin vəziyyətindən soruşdu. Bir qədər sonra anam bir bəhanə ilə atamı çağırdı. Anam atamın başını qarışdırdı və işarə ilə məni Əli ağanın yanına yolladı. Şəkilləri götürüb ona göstərməyə apardım.

Nikah mərasimindəki şəkillərdən çox xoşu gəldi, süfrənin başında ikimizin çəkdirdiyimiz şəklə bir neçə dəfə baxıb dedi: "Bu, hamısından yaxşıdır".

Fürsətdən istifadə edib təklikdə dedi: "Zəhra xanım, sabah cümədir, evdə heç kim olmayacaq. Günorta saat üçdə bizə gəl".

Qəbul etdim. Lakin ertəsi gün bunu anama deyəndə gözlədiyimin əksinə olaraq, qəbul etmədi və dedi: "Evdə heç kim yoxdursa, getməsən, yaxşıdır. Əgər Əli ağa özü ardınca gəlsə, eybi yoxdur, amma cümə günü günortadan sonra bir qızın təkbaşına qalxıb camaatın evinə getməsi yaxşı deyil".

Çarəm yox idi. Gərək icazə verməyəcəyini təxmin edəydim. Anam bizim üzərimizdə çox həssas idi, dost-aşnanın evinə də getməyə icazə vermirdi. Etirazsız qəbul etdim. Anamızın sözünün üstə söz deməməyi öyrənmişdik. Bilirdik ki, o, bizim xeyrimizi istəyir.

Saat üçə yaxınlaşdıqca həyəcanım artırdı. Ona xəbər verməyə telefonumuz yox idi. Qorxurdum ki, mənə acığı tutar. Həm də ona ürəyim yanırdı, bilirdim ki, gözü yoldadır.

Onu xəbərdar etməyə heç bir yol tapmadım. Yalnız dua edirdim ki, öz ürəyinə düşsün və mənim ardımca gəlsin. Nəhayət, saat üç oldu; sonra isə dörd, beşin yarısı, beş...

Çox narahat idim. Düşünürdüm ki, indi Əli ağa nə fikirləşir; heç şübhəsiz, hirslənib. İlk dəfə qərara gəlib vaxt təyin etmişdik və mən əməl etməmişdim. Atam və bacılarım televizora baxırdılar, mənsə sanki bu dünyada deyildim; nə səs eşidirdim, nə də bir şey görürdüm. Gözümü televizora dikmişdim, kino gedirdi, amma fikrim Əli ağada idi. Heç nəyə hövsələm yox idi. Fikirləşirdim ki, sabah Əli ağa necə reaksiya verəcək? Küsəcək, yoxsa sağollaşmadan cəbhəyə gedəcək? Əsəbiləşib mənimlə dalaşacaq, yoxsa gəlib gileylənəcək? Qəribə həyəcanım vardı.

Həmin gün o qədər uzandı ki, sanki heç vaxt axşam olmayacaqdı. Bu səbəbdən günbatan çağı başımın ağrıdığını bəhanə edib yataq otağına girdim və şam yemədən yatdım.

Ertəsi gün məktəbdən qayıdanda arxamda motosiklet səsi eşitdim. Kiminsə ardımca gəldiyini hiss etdim. Adət üzrə, ətrafıma baxmadan sürətimi artırdım. Evə bir neçə addım qalmış arxadan tanış səs eşitdim.

– Salam. Necə tez-tez gedirsən!

Əli ağanın səsi idi. Dönüb baxdım. Üzündə təbəssüm vardı. Rahat nəfəs aldım.

Soruşdu ki, necəsən?

Baxışında və səsində heç bir narahatlıq yox idi. Cavab verdim ki, sağ ol, yaxşıyam.

Soruşdu ki, bəs dünən nə üçün gəlmədin?

Utandım və narahatlıqla dedim: "Bağışlayın, öz təqsirim deyildi. Anam icazə vermədi. Dedi ki, cümə günü təkbaşına getməyin yaxşı deyil".

Əli ağa sakit qalıb təsdiq əlaməti olaraq, başını yellədi.

– Səndən nigaran qaldım. Qorxdum ki, Allah eləməmiş, nəsə bir hadisə baş verib. Allaha şükür ki, yaxşısan.

Gülümsəyib açarı çantamdan çıxardım.

– Hər halda, çox üzr istəyirəm. Anam dedi ki, Əli ağa özü gəlib aparsaydı, eybi olmazdı.

Əli ağa yenidən təsdiq əlaməti olaraq başını yellədi və dedi: "Hacı xanım haqlıdır, yaxşı edib ona qulaq asdın. Onda bu gün günortadan sonra özüm gələrəm ardınca".

Rahat nəfəs alıb qapını açdım və dedim: "Buyurun içəri".

Əli ağanın işi vardı, sağollaşıb getdi. Sevincək həyətə girdim və mətbəxə qaçdım. Anam evdə yox idi. Bir neçə saatdan sonra sexdən qayıdanda hadisəni danışdım. Anam razılıq verdi və mən paltarlarımı hazırlamağa başladım.

Saat üçə on beş dəqiqə qalmış Əli ağa gəldi. Dostunun maşınını almışdı. Mən ikinci dəfə idi onlara gedirdim. Evlərində heç kim yox idi. Bir neçə gün idi ailəsi Hacı Sadiqgildə qonaq idi. Ev boş olduğuna görə bu dəfə daha yaxşı görə bildim. Evdə kiçik bir giriş hissəsi vardı. Tualet sol tərəfdə idi. Yanında yarım metr eni, bir metr yarım uzunu olan çox kiçik bir yer vardı, yorğan-döşəyi oraya yığmışdılar. Sağ tərəfdə ensiz uzun bir mətbəx var idi. Mətbəxin divarlarından sarmaşan güllər uzanmışdı. Günəş düşən pəncərənin arxası müxtəlif ev gülləri ilə dolu idi.

Ağ mətbəx mebelinin bütün qapılarının üstü təbiət mənzərələri və ya gözəl uşaq şəkilləri ilə dolu idi. Mətbəxə girəndə adam həvəslənib bir-bir hamısına baxmaq istəyirdi. Mətbəxin sonunda pəncərənin yanındakı dəmir qapı kiçik bir balkona açılırdı. Balkon turşu, kartof və soğan kimi şeylər saxlamağa yaxşı yer idi. Mənsurə xanımın mətbəx bəzəmək zövqünü bəyəndim.

Evdə bir yemək, bir də qonaq otağı var idi. Qonaq otağı iri sarı gülləri olan qəşəng boz pərdə ilə yemək otağından ayrılırdı.

Evin harasına ayağını qoysaydın, qarşında böyük bir pəncərə görürdün. Onlar evi işıqlandırırdı və günəş şüasını evə salırdı.

Mətbəxdəki güllərdən bir neçəsi də dəhlizdə radiatorun üstündə idi. Divara dırmaşmışdı, budaqları və ürək şəklində olan yaşıl yarpaqları tavandan asıla qalmışdı. Güllər evin gözəlliyini qat-qat artırırdı.

Evin sonunda, yəni giriş qapısı ilə üzbəüz başqa bir taxta qapı kiçik bir dəhlizə açılırdı. Orada hamam və üz-üzə iki yataq otağı yerləşirdi. Əli ağa sağ tərəfdəki yataq otağının qapısını açdı. Səhv etməsəm, onunla Əmir ağanın yataq otağı idi.

Otağın bütün divarlarına şəhidlərin və İmam Xomeyninin şəkilləri vurulmuşdu. Şəkillərin arasından döyüşçülərin alın lentləri və kimlik nişanları asılmışdı. Otaqda kitab şkafı da vardı.

Əli ağa yerdə oturub divara söykəndi və işarə ilə mənə də yer göstərdi. Oturdum və vurduğu qızılgül ətrini duydum. Ayağa qalxıb kitabxanaya yaxınlaşdı və kitablarının arasından bir albom çıxarıb dedi: "Gəl birgə alboma baxaq".

Albomu yavaş-yavaş vərəqləməyə başladı. Bəzi adamların başları qırmızı dairəyə alınmışdı. Bir şəklin üzərinə barmağını qoyub dedi: "Bu, dostum Şəhid Əmirhüseyn Fəzlullahidir. O, Məcnun adasında şəhid oldu. Bu biri Şəhid Məhəmmədəli Cirbanədir".

Bədəninin, nəfəsinin və ətrinin qoxusu bir-birinə qarışmışdı. Səsi qəhərli olsa da, yaxşı hisslər keçirirdim. Ürəyim istəyirdi ki, zaman dayansın, o halda illərlə bir-birimizin yanında qalaq. O qədər şəhid şəkli olduğuna görə oranın ab-havasının digər yerlərdən fərqli olduğunu hiss edirdim. Albomu vərəqləyir və hər səhifəsində barmağını bir neçə şəkil üzərinə qoyurdu. Çox narahat olub kövrələndə meyvə və ya çay gətirmək bəhanəsi ilə otaqdan çıxırdı.

Bir neçə dəfə də kitab şkafından nəsə gətirmək bəhanəsi ilə məni yerimdən qaldırdı. Güman ki bu bəhanə ilə mənə yaxşı baxmaq istəyirdi.

Soruşdum: "Əli ağa, eşitmişəm Ənsar diviziyasının uşaqları səni çox sevirlər. Deyirlər sən ağır cinayət törədib edama məhkum olunmuş məhbusları cəbhəyə aparır və üzərlərində o qədər işləyirsən ki, başqa bir adam olurlar".

Əli ağa gülümsünüb soruşdu: "Kimdən eşitmisən?"

Qürurla cavab verdim: "Eşitmişəm də".

Sonra reportyorlar kimi çox nəzakətlə soruşdum: "Bu adamlar təhlükəli deyillər? İndiyə qədər sizə problem yaratmayıblar?"

Əminliklə cavab verdi ki, əsla, mən adamlarıma həmişə deyirəm... Təbəssüm edib sözünə davam etdi: "Sənə də deyirəm, Zəhra xanım, sən də öz adamımız oldun: Cəmiyyətdə gözəl əxlaq birinci sözü deyir. Əgər biz gözəl əxlaq üzərində yaxşı işləsək, cəmiyyətimiz ideal olar. Əgər bir İslam cəmiyyətində insanların əxlaqı yaxşı olsa, ideal cəmiyyət qurular. Ölkənin ilahi yöndə olması üçün biz xalqın qəlbinə girməliyik. Mən öz adamlarımla belə olmağa çalışıram. Həyatda məni ən çox sevindirən iş yanlış yolda olan bir adamı düzgün ilahi yola gətirməkdir. İmam Xomeyni buyurub ki, cəbhə insanı islah edən universitetdir. Biz imamın yolunun ardıcılıyıqsa, onun fərmanlarına əməl etməliyik".

Bu vaxt qapının zəngi çalındı. Əli ağa şkafın qapısını açıb tapançasını götürdü, belinə qoyub qapıya getdi. O vaxta qədər Əli ağada silah olduğunu bilmirdim.

Az sonra narahat halda qayıtdı. Nigaranlıqdan bağrım yarıldı. Soruşdum ki, nə olub?

Başını yelləyib dedi: "Albomdakı şəkillərdən biri də bir neçə gün öncə uçub: Hüseyn Şərifi. Yaralanmışdı. İndicə xəstəxanadakı şəklini sənə göstərdim. O, şəhid olub, Həmədana gətiriblər. Getməliyəm".

Qalxıb meyvə boşqablarını və çay sinisini mətbəxə apardım. Əli ağa hazırlaşınca meyvələri soyuducuya qoyub stəkanları yudum.

Dostları qapının önündə gözləyirdilər. Əli ağa dostundan alıb sürdüyü maşınla məni evimizə qoydu və getdi. Anam məni görən kimi təəccüblə soruşdu: "Gedirsən, yoxsa gəldin?"

Dedim ki, gəldim.

Təəccüblə soruşdu: "Nə oldu? Axı sən indi getmişdin!"

Əli ağanın tapançası haqda fikirləşirdim. Məsələni anama danışdım. Anam başını yelləyib dedi: "Vəziyyət yaxşı deyil. Bir tərəfdən müharibə gedir və Səddam kimi düşmən var, bir tərəfdən də beşinci kolon və münafiqlər uşaqlardan əl çəkmirlər. Allaha şükür ki, bizim gənclərimiz ağıllıdırlar. Gərək ehtiyatlı olsunlar".

Ertəsi gün səhər anam Nəfisəni özü ilə dərzi sexinə apardı. Mən imtahana hazırlaşmalı idim. Dərs oxumaq istəyirdim ki, Əli ağa zəngi çaldı və içəri girdi. Oturub söhbət etdik. Bu dəfə mənim növbəm idi; şəkil albomunu gətirdim və birgə baxmağa başladıq. Getməyə tələsirdi.

Ertəsi gün bazar ertəsi idi. Onu çox gözlədim, amma gəlmədi. Həmədanda olduğu müddətdə onunla hər gün görüşmək istəyirdim. Darıxırdım. Sanki onu görməyə vərdiş etmişdim. Anamla Cənnət bağına getdik. Fikirləşdim ki, bəlkə Hüseyn Şərifinin dəfni olar və onu görərəm.

Cənnət bağında çox adam vardı. Nə qədər göz gəzdirsəm də, onu görmədim. Orada olduğum müddətdə və hətta evə dönərkən yolda ətrafıma baxır, onu görməyə ümid bəsləyirdim.

Çərşənbə axşamı da imtahanlararası möhlət günüm idi. Yenicə dərs oxumağa başlamışdım ki, qapı döyüldü. Əli ağa idi. Nə qədər israr etsəm də, içəri girmədi. Sağollaşmağa gəlmişdi. Cəbhəyə gedirdi.

Arxasınca su atdım. Qapının ağzında dayanıb ona tamaşa etdim. Bir qədər aralanandan sonra ətrafına baxdı, küçədə heç kimin olmadığını görüb ucadan dedi: "Özündən muğayat ol, haqqını halal et".

Yalnız özüm eşidəcəyim tərzdə yavaşdan dedim: "Allah eləməsin! Şəfaət yadından çıxmasın!"

Uzaqdan mənə əl yellədi. Ağ çadramı qolumun üstünə atıb mən də ona əl yellədim. Küçənin sonuna qədər dayanıb ona baxdım.

O gedəndən sonra yenidən təqvimdə nişanlamalara başladım. Hər bitən günə həsrətlə bir əlamət vurub karandaşla yazırdım: "İki gün ötdü... On gün... On iki gün..."

Əli ağa on üç gün idi getmişdi. Mayın 28-i idi. Məktəb paltarlarımı geyinirdim. Saat səkkizə on beş dəqiqə qalırdı. Qapı döyüldü. Qapının zəngini gözləməyə vərdiş etmişdim. Özümü ildırım kimi qapıya çatdırdım. Əli ağa idi. Yorğun və üst-başı bulaşıq idi. Onu görəndə sanki dünyanı mənə verdilər. İçəri dəvət etdim. Anam da qapıya qaçdı. Sanki oğlu gəlmişdi. Sevincək əlindən tutub həyətə çəkdi, soruşdu ki, nə vaxt çatdınız?

– Elə indicə. Uşaqlarımızdan biri şəhid olub, sabah qayıdacağam.

Anam dedi: "Onda şam yeməyinə bizə gəlin".

Həmin gün mənim doğum günüm idi. Anam hamımızın doğum günlərini əzbər bilirdi. Əli ağa gedəndən sonra dedi ki, sənə ad günü keçirmək istəyirəm.

Dedim: "Yox, ana, bəs eşitmədin ki, Əli ağanın dostu şəhid olub?!"

Anamın çoxlu planları vardı, Əli ağanın ailəsindən əlavə başqa qonaqlar da çağırmaq istəyirdi. Lakin planını dəyişdirdi. Axşamüstü ad günümü təbrik edib, aldığı hədiyyəni verdi və dedi: "Eybi yoxdur, inşallah tezliklə müharibə bitəcək, bu günlər arxada qalacaq; inşallah gələn il öz evinizdə özünə və oğluna birgə ad günü keçirərik".

Axşam Əli ağa və ailəsi bizə qonaq gəldilər. Əli ağanın idman klubunda ayağının çıxdığı və ağrıdan qızardığı, amma heç kimə bildirmədiyi axşam idi.

Mən bunu qonaqlığın sonunda bildim. Çox israr etdim ki, xəstəxanaya gedək, amma qəbul etmədi. Deyirdi ki, bir şey deyil, keçəcək.

Axırda dedim ki, sən necə də möhkəmsən, necə də dözürsən?! Mən əsla dözməzdim.

Gülərək dedi: "Sən də idmanla məşğul ol. İstəyirəm həyat yoldaşım dözümlü və möhkəm olsun".

Yadımdadır, həmin axşam Mənsurə xanımın böyrəkləri yenə ağrıdı və şam yeməyindən sonra Hacı Sadiq onu xəstəxanaya apardı. Əli ağa ilə otağımıza keçdik. Soruşdum ki, nə olub, halın yaxşı deyil? Dedi ki, axşamüstü idman zalında ayağım çıxıb.

Şalvarını güclə yuxarı çəkdim. Utanır və ayağını geri çəkirdi. Corabını çıxardım. Topuğu şişib göyərmişdi. Həyəcanlanıb qorxdum və dedim ki, qalx, gedək xəstəxanaya.

Gülüb dedi: "Yox əşi, bir şey deyil, keçəcək".

Anamı çağırmaq istədim, amma qoymadı, tez corabını geyindi. Nə etdimsə, razılaşmadı. Dostu gəlib Əli ağanı apardı. Sonra öyrəndim ki, Sepaha getmişdilər. Orada uşaqlar isti su və duzla ayağını masaj edib çıxığı salmışdılar.

Əli ağa cümə axşamı günü səhər tezdən bizə gəldi. Nə etdimsə, içəri girmədi. Cəbhəyə gedirdi.

İlk dəfə yanında kövrəldim. Məni ağlamaq tutdu. Əlimi tutub dedi: "Nə tez danışığımız yadından çıxdı?! Axşam demədim ki, ürəyim istəyir möhkəm və dözümlü olasan?! Mən bəlkə bu dəfə qayıtmadım, özünü zəif göstərməni istəmirəm. Ürəyim istəyir ki, həzrət Zeynəb kimi dözümlü və möhkəm olasan".

Bu sözlərdən sonra göz yaşımı saxlaya bilmədim. Ağlamaq aman vermirdi. Bilirdim ki, o, duyğularını asanlıqla bildirmir. Bu müddətdə heç vaxt duyğulanmamış və darıxmasından şikayətlənməmişdi. Mənsə onun tam əksi idim: kövrək, həssas və duyğusal. Hıçqıra-hıçqıra onunla sağollaşdım. Qapını bağlayıb ona söykəndim. Ağlamağımı saxlaya bilmirdim. Fikirləşirdim ki, indi yenidən qapını döyəcək və içəri girib məni sakitləşdirəcək. Bir neçə dəqiqə ötdü. O tərəfdən heç bir səs gəlmirdi. Beş dəqiqədən sonra qapını yavaş-yavaş açıb küçəyə baş çəkdim. Heç kəs yox idi. İnanmırdım ki, məni bu halda tək qoymağa ürəyi gəlib. Dəhlizə çatanda ucadan ağlamağa başladım. Demişdi ki, gərək dözümlü olum. Möhkəm olmalı idim. Özüm istəmişdim, özüm seçmişdim, özüm qərara gəlmişdim ki, müharibənin çətinliklərinə şərik olum. Özüm həyat yoldaşımın pasdar (Sepah üzvü) olmasını istəmişdim. Pasdarları möhkəm və əxlaqlı adamlar bilirdim. Öz-özümə dedim: "Yaxşı, qəbulumdur, dözərəm. Amma İlahi, ondan muğayat ol! İlahi, yaralanması qəbuldur, amma əsirlik və şəhidlik olmasın! İlahi, onu qoru!"