Günah: Allah'ın buyruklarına aykırı düşen, dinen suç sayılan davranışlar İslâm şerîatının ve temiz insan fıtratının yapılmamasını emrettiği hususlar. Arapça'da günâh'ın karşılığında; İsm, zenb, isyan, cürm kelimeleri kullanılır
Yüklə 139,5 Kb.
|
|
GÜNAHLA KARARAN KALPLERİMİZİ TÖVBE CİLASIYLA CİLALAMAK Günah: Allah'ın buyruklarına aykırı düşen, dinen suç sayılan davranışlar İslâm şerîatının ve temiz insan fıtratının yapılmamasını emrettiği hususlar. Arapça'da günâh'ın karşılığında; İsm, zenb, isyan, cürm kelimeleri kullanılır. İsm, günâhın tam karşılık anlamıdır. Zenb (cürm), insanın Allah'ın rızasını kazanmasını engelleyen; isyan, Allah'a itaat etmemek-demektir (Cürcânî, et-Ta'rifât, s. 9, 107, I51). İslâm, insanın günâh işlemesiyle sonuna kadar kötü kalacağını kabul etmez. İnsanın günâhının affedilmesini başkalarının tasarrufuna bırakmaz. Günahlar sahibine zarar verdiği gibi topluma da zarar veren; yasaklanan ya da sorumluluklarını yerine getirmemesinden dolayı işlenen söz ve eylemlerdir. Günahlar kişiyi Allah'tan uzaklaştırır, cehenneme yaklaştırır. Günahlar, Gönül Dünyamızı Kirleten Davranış ve Eylemlerdir. “Günah” olan söz, fiil ve davranışlar Kur'ân-ı Kerim’de “zenb” (kasıtlı ve kasıtsız işlenen günah), “ism”, (kasıtlı ve bilerek işlenen günah),”hatîe” (kasten ve bilerek işlenen günah), “fısk” (itaatsizlik), “fuhş-fahşa” (çok çirkin olan günah), “seyyie” (kötülük, günah), “isyan-ma’sıyet” (itaatsizlik) ,”vizr” (günah, ağır yük), “kebîre” (büyük günah) ...vb. kelimelerle ifade edilmiştir. (Karagöz, s. 47-48) Günah, temiz fıtratın üzerine çalınmış bir kara leke.. Günah, bir bozulma, bozguna uğrama.. günah, insanın kalbiyle zıtlaşması ve onu ölüme sürüklemesi.. günah, altın tepside bir leş ziyafeti.. günah, yalancı cazibesiyle bizi kendine çağıran bir şeytan kılıklı.. günah aldanmanın diğer adı.. günah insanın batışı, düşüşü.. fakat düşülen yerden kalkılırsa yükselişe vesile.. günah, iç burkan bir durum fakat aynı zamanda teyakkuza sebep.. günah insanlardan gizlemeye çalıştığımız bir fiil.. günah, rahatsızlığını içimizde duya duya yaşadığımız hal.. rahatsızlığı böyleyse, cezası nasıl olur acaba? “Her bir günah içinden, küfre giden bir yol vardır.”
GÜNAH ÇEŞİTLERİ
وَذَرُوا ظَاهِرَ الْاِثْمِ وَبَاطِنَهُ اِنَّ الَّذٖينَ يَكْسِبُونَ الْاِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ “Günahın açığını da (kamuya açık yerde,herkesin gözü önünde işlenen günahlar) bırakın, gizlisini de (riya, nifak, kibir, haset gibi kalpte/zihinde olup biten veya zina gibi insanların görmediği yerlerde işlenen günahlar). Çünkü günah kazananlar yaptıkları karşılığında cezalandırılacaklardır”. (EN'ÂM 120)
اِنَّ الَّذٖينَ يُؤْذُونَ اللّٰهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللّٰهُ فِى الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِ وَاَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهٖينًا وَالَّذٖينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنٖينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَاِثْمًا مُبٖينًا “Şüphesiz Allah ve Resûlünü incitenlere, Allah dünya ve ahirette lânet etmiş ve onlara aşağılayıcı bir azap hazırlamıştır. Mü’min erkekleri ve mü’min kadınları işlemedikleri şeyler yüzünden incitenler, bir iftira ve apaçık bir günah yüklenmişlerdir”. (AHZÂB 57, 58)
Allaha ortak koşmak, peygamberleri, dini ve ayetlerdeki hükümleri yalan saymak ve münafıklık gibi bir kısım günahlar insanın dinden çıkmasına, kafir olmasına sebep olur. وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْاٖيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِى الْاٰخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرٖينَ “Her kim de inanılması gerekenleri inkâr ederse, bütün işlediği boşa gider. Ahirette de o, ziyana uğrayanlardandır”. (MÂİDE 5)
اِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّپَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرٖيمًا “Eğer size yasaklanan (günah)ların büyüklerinden kaçınırsanız, sizin küçük günahlarınızı örteriz ve sizi güzel bir yere koyarız.” (NİSA 31) وَالَّذٖينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْاِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَاِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ “Onlar, büyük günahlardan ve hayasızlıktan kaçınırlar; kızdıkları zaman da kusurları bağışlarlar”. (ŞÛRÂ 37) وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمٖينَ مُشْفِقٖينَ مِمَّا فٖيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هٰـذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغٖيرَةً وَلَا كَبٖيرَةً اِلَّا اَحْصٰیهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ اَحَدًا “Kitap ortaya konmuştur: Suçluların, onda yazılı olanlardan korkmuş olduklarını görürsün. «Vay halimize! derler, bu nasıl kitapmış! Küçük büyük hiçbir şey bırakmaksızın (yaptıklarımızın) hepsini sayıp dökmüş!» Böylece yaptıklarını karşılarında bulmuşlardır. Senin Rabbin hiç kimseye zulmetmez.” (KEHF 49) Küçük günahlar: Umumi belva kabilinden, kaçınılması mümkün olmayan, dünyada ceza (had) ve ahrette azap gerektirmeyen günahlardır. “Adem oğluna zinadan nasibi yazılmıştır. Bu şüphesiz her insana ulaşacaktır. Gözlerin zinası, (şehvetle) bakmak, kulakların zinası zina sözlerini dinlemek, dilin zinası zina konularını konuşmak, elin zinası tutmak, ayakların zinası zina için adım atmaktır. Kalp zinayı arzu ve temenni eder, cinsel organ da bunu doğrular veya yalanlar.” (Müslim, kader, 5) İbadetler küçük günahlar için tövbe makamındadır اَلصَّلَواَتُ الْخَمْسُ والْجُمعةُ الى الجمعةِ مُكَفِّراَتٌ لِماَ بَيْنَهُنَّ اذا اجْتَنَبَتِ الْكَباَئِرَ “Beş vakit namaz ve Cuma namazı diğer Cuma namazına kadar büyük günahlardan kaçınıldığı takdirde, aralarında işlenen küçük günahlara keffarettir.” (Müslim, Taharet, 14) “Biriniz güzelce abdest alır sırf namaz kılmak için camiye gelirse camiye varıncaya kadar attığı her adım için bir sevap verilir ve bir günahı silinir.” (Ebu Davud, Salât, 49) İbadetler ve özellikle namaz, insanda gerçek manada bir tövbe şuuru meydana getirir. Her ne kadar insan, günde beş defa kavlî olarak tövbe etmese bile, onun kılmış olduğu namazlar, fiilî bir tövbe yerine geçmektedir. Evet, namaz, hal diliyle yapılmış bir tövbedir. Küçük günah, büyük günah işlenmediği takdirde, beş vakit namaz, Cuma namazı ve ramazan orucu gibi ibadetlerle bağışlanan, lanet, gazap ve cehennem ile tehdit edilmeyen günahlar şeklinde tanımlanmıştır. Küçük günahları önemsememek, bunlarda ısrar etmek, insanı büyük günahları işlemeye sevk eder ve günah işleme alışkanlığına neden olur. يُهْلِكَنَّهُ حَتّى الرَّجُلِ عَلَى يَجْتَمِعْنَ فَإِنّهُنَّ الذُّنُوبِ وَمُحَقِّرَاتِ إِيَّاكُمْ “Küçük diye önemsenmeyen günahlardan sakının. Çünkü küçük günahlar bir insanda toplanırda sonunda onu helak eder” (Ahmed b. Hanbel)
İslam âlimleri "Günâhın küçüklüğüne büyüklüğüne bakma, kime karşı suç işlediğine bak" demişlerdir. Allah'ı tanımaya ve kulluğa engel olan, Allah ile kulun arasına perde olan her şey günâhtır. فَصَبْرٌ على المُصِيبَةِ والصَّبْرُ على الطّاَعَةِ والصَّبْرُ على المَعْصِيَّةِ اَلصَّبْرُ ثَلاَثَةٌ Günah işlememeye karşı sabırlı olmalı. Peygamberimiz (s.a.v) buyuruyor: Sabır üç çeşittir: Musibetlere sabır, İbadetlere devamda sabır, Günahlardan kaçınmada sabır.
BÜYÜK GÜNAH İŞLEYEN KİMSELERİN DURUMU İnsan günah işleyebilecek nitelikte yaratılmıştır. Bu sebeple peygamberler hariç bütün insanların az-çok günahı vardır. Günah işlemeseydik allah başka bir kavim getirir لَوْ لَمْ تُذْنِبُوا لَذَهَبَ اللهُ بِكُمْ وَلَجاَءَ بِقَوْمٍ يُذْنِبُونَ فَيَسْتَغْفِرُونَ اللهَ فَيَغْفِرُ لَهُمْ “Eğer siz günah işlememiş olsaydınız Allah sizi yok eder, başka bir kavim getirir, onlar günah işlerler, günahlarının bağışlanmasını Allah’tan isterler.” (Müslim, Tevbe, 11) Bir mümin inkar etmeden, helal ve mubah saymadan, küçümseyip hafife almadan büyük günah işlerse dinden çıkmaz, yine mümindir ancak isyankar ve fasık olur. أُمَّتِي مِنْ الْكَبَائِرِ لِاَهْلِ شَفَاعَتِي “Şefaatim, ümmetimden büyük günah işleyenleriçindir” (Ebu Davud, sünnet, 23) Mümine düşen görev; imanını korumak, farzları, sünnetleri, haramları, helalleri, küçük ve büyük bütün günahları öğrenmek, haram ve günahlardan kaçınmak, günahlarda ısrar etmemek ve bir günah işlediği vakit hemen tövbe etmektir. Çünkü işlenen günahlar insanı olumsuz yönde etkilemektedir. Günahlarına tövbe etmeden ölen müminin hali Allah’a kalır. Allah ahrette müşrik, kafir ve münafıkları affetmez. Ancak müminlerin günahlarını affedebilir.
Sözlükte “pişmanlık, dönme, nedâmet” anlamına gelen tevbe, İslâmî bir kavram olarak, kulun işlediği kötülük ve günahlara pişman olup, onları terkederek Allah’a yönelmesi, emirlerine uymak ve yasaklarından kaçınmak suretiyle Allah’a sığınarak bağışlanmasını dilemesi demektir. Tevbe, kişinin o zamana kadar yapmış olduğu kötülüklerden vazgeçmesi, onlara son vermesi, onları işlediğine üzülmesi ve bir daha işlememeye kesin karar vermesidir. Tevbe, insanın nefis ve şeytanın şerrinden ve aldatmasından kaçıp, Yüce Allah'ın himayesine girmesidir. Tevbe, insanın maddi-manevi kirlerden, yani günahlardan tiksinip rahatsız olması ve onlardan temizlenme çarelerini araştırması demektir. Tevbe, bir dönüş.. fıtrata, doğruya, aslına, Rabbimize dönüş.. tevbe, bir tamir ve onarma.. tevbe bir ıslah.. günahla bozulan kalp sarayını ıslah.. tevbe, bir arınma, temizlik yapma.. gözyaşlarıyla gönül yurdunu yıkama.. Tevbe, bir pişmanlık.. günahın ızdırabını içte duyarak pişmanlığını ortaya koyma.. Tevbe, günahın bizi kendisinden uzaklaştırdığı Biricik Sahibimize olan uzaklığımızı aşma, mesafeleri kapatma cehdi, gayreti.. Tevbe, huzura kabul edilme dilekçesi.. Tevbe, insanın kendisiyle hesaplaşması, nefsiyle yaka paça olması.. Tevbe, nefse ve günahlara isyan.. Tevbe, insanın sürekli kötülüklere açık olan kabiliyetlerini, hayra yöneltmektir.
Yaratan yarattığı varlığı en iyi tanıyandır. Nasıl ki bir fabrika bir mamul ürettiği zaman kullanma kılavuzunu da çıkarıyor, ürün arızalanınca teknik destek veriyorsa, Allah’ta insan için kullanma kılavuzu göndermiştir. Ve bu kılavuz kuran-ı kerim ve peygamber efendimizdir. Zaman zaman insan bilerek yada bilmeyerek hata, kusur, ve günah işleyebilir. Günah işlemek, hata etmek, belki de insanı meleklerden ayıran özelliklerin başında gelir. Zira peygamberler dışında hiç kimse masum değildir. وَمَنْ تَابَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَاِنَّهُ يَتُوبُ اِلَى اللّٰهِ مَتَابًا “Kim de tövbe eder ve salih amel işlerse işte o, Allah’a, tövbesi kabul edilmiş olarak döner.” (FURKÂN 71)
“Şüphe yok ki ben, tövbe edip inanan ve salih ameller işleyen, sonra da doğru yol üzere devam eden kimse için son derece affediciyim.” (TÂHÂ 82) وَالَّذٖينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّپَاتِهِمْ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ اَحْسَنَ الَّذٖى كَانُوا يَعْمَلُونَ “İman edip salih amel işleyenlerin kötülüklerini elbette örteceğiz. Onları işlediklerinin daha güzeliyle mükâfatlandıracağız.” (ANKEBÛT 7) قَبْلَهُ مَا تَجُبُّ اَلتَّوْبَةُ “Tövbe, kendinden evvelki günahları kesip atar.” Ayet ve Hadis-i Şeriflerde Günahkarlar İçin Umutsuzluk Yoktur قُلْ يَا عِبَادِىَ الَّذٖينَ اَسْرَفُوا عَلٰى اَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّٰهِ اِنَّ اللّٰهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمٖيعًا اِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحٖيمُ De ki: “Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz Allah, bütün günahları affeder. Çünkü O, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.” (ZÜMER 53)
“…Ey mü’minler, hep birlikte tövbe ediniz ki kurtuluşa eresiniz!” (NÛR 31) وَاسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَيْهِ اِنَّ رَبّٖى رَحٖيمٌ وَدُودٌ “Rabbinizden bağışlanma dileyin; sonra O'na tevbe edin. Muhakkak ki Rabbim çok merhametlidir, (müminleri) çok sever”. (HÛD 90) Peygamberde Allaha tövbe etmekle emr olunmuştur فَاصْبِرْ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِىِّ وَالْاِبْكَارِ “(Resûlüm!) Şimdi sen sabret. Çünkü Allah'ın vâdi gerçektir. Günahının bağışlanmasını iste. Akşam sabah Rabbini hamd ile tesbîh et”. (MÜ'MİN 55) " يَا أَيُّهَا النَّاسُ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ فَإِنِّي أَتُوبُ فِي الْيَوْمِ إِلَيْهِ مِائَةَ مَرَّةٍ " . "Ey insanlar Allah'a tevbe (ve O'na istiğfar) edin. Ben günde yüz defa tevbe ediyorum." (Müslim, Zikir, 12/7034) اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ التَّوَّابٖينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرٖينَ “Şüphesiz Allah çok tövbe edenleri sever, çok temizlenenleri sever.” (BAKARA 222) وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَاُولٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ “…Kim de tövbe etmezse, işte onlar zâlimlerin ta kendileridir.” (HUCURÂT 11) كُلُّ بَنِى آدَمَ خَطَّاءٌ وَخَيْرُ الخَطَّائِينَ التَّوَّابُونَ. Hz.Enes (r.a) anlatıyor: Resûlullah (a.s) buyurdular ki: "Bütün insanlar hatalıdır; hatalı insanların Allah katında en makbul olanları tövbe edenleridir". (Tirmizî, Kıyâmet 50, (2501); İbnu Mâce, Zühd 30, (4251)). لَهُ التَّائِبُ مِنَ الذَّ نْبِ كَمَنْ لا ذَنْبَ “ Günahlarından tevbe eden (derece bakımından değil de, günahtan kurtuluş bakımından) günahı olmayan kimse gibidir. Günaha devam ettiği halde mağfiret dileyen de sanki Rabbi ile alay eden kimse gibidir.” ( İbn-i Mace, Zühd, 30; Beyhaki ve İbn-i Asâkir İbn-i Abbas’tan tahric etmişler.) عَلَيْهِ يَقَعَ أَنْ يَخَافُ جَبَلٍ تَحْتَ قَاعِدٌ كَأَنّهُ ذُنُوبَهُ يَرَى الْمُؤْمِنَ إِنَّ أَنْفِهِ عَلَى مَرَّ كَذُبَابٍ ذُنُوبَهُ يَرَى الْفَاجِرَ وَإِنَ “Mümin, günahlarını sanki dağın altında duruyor gibi görür ve üzerine düşüvermesinden korkar. Yoldan çıkmış insan ise günahlarını burnunun önünden geçen sivri sinek gibi görür.” (Buhari, Deavat, 1) " لَلَّهُ أَفْرَحُ بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ رَجُلٍ نَزَلَ مَنْزِلاً، وَبِهِ مَهْلَكَةٌ، وَمَعَهُ رَاحِلَتُهُ عَلَيْهَا فَاسْتَيْقَظَ وَقَدْ ذَهَبَتْ رَاحِلَتُهُ، وَشَرَابُهُ ، فَوَضَعَ رَأْسَهُ فَنَامَ نَوْمَةً، طَعَامُهُ الْحَرُّ وَالْعَطَشُ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ قَالَ أَرْجِعُ إِلَى مَكَانِي حَتَّى اشْتَدَّ عَلَيْهِ فَنَامَ نَوْمَةً، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ، فَإِذَا رَاحِلَتُهُ عِنْدَهُ " فَرَجَعَ Hâris İbnu Süveyd anlatıyor: "Abdullah İbnu Mes'ud (r.a) bize iki hadis rivayet etti. "Ben Rasulullah (a.s)'ın şöyle söylediğini duydum: "Allah, mü'min kulunun tevbesinden, tıpkı şu kimse gibi sevinir: "Bir adam hiç bitki bulunmayan, ıssız, tehlikeli bir çölde, beraberinde yiyeceğini ve içeceğini üzerine yüklemiş olduğu bineği ile birlikte seyahat etmektedir. Bir ara (yorgunluktan) başını yere koyup uyur. Uyandığı zaman görür ki, hayvanı başını alıp gitmiştir. Her tarafta arar ve fakat bulamaz. Sonunda aç, susuz, yorgun ve bitap düşüp: "Hayvanımın kaybolduğu yere dönüp orada ölünceye kadar uyuyayım" der. Gelip ölüm uykusuna yatmak üzere kolunun üzerine başını koyup uzanır. Derken bir ara uyanır. Bir de ne görsün! Başı ucunda hayvanı durmaktadır, üzerinde de yiyecek ve içecekleri. İşte Allah'ın, mü'min kulunun tövbesinden duyduğu sevinç, kaybolan bineğine azığıyla birlikte kavuşan bu adamın sevincinden fazladır. " (Buharî, Daavât 4/6381; Müslim, Tevbe, 1 (7131);). Tevbenin Vakti: اِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّٰهِ لِلَّذٖينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرٖيبٍ فَاُولٰئِكَ يَتُوبُ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَكَانَ اللّٰهُ عَلٖيمًا حَكٖيمًا وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذٖينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّپَاتِ حَتّٰى اِذَا حَضَرَ اَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ اِنّٖى تُبْتُ الْپٰنَ وَلَا الَّذٖينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ اُولٰـئِكَ اَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا اَلٖيمًا “Allah katında (makbul) tövbe, ancak bilmeyerek günah işleyip sonra çok geçmeden tövbe edenlerin tövbesidir. İşte Allah, bunların tövbelerini kabul buyurur. Allah, hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir. Yoksa (makbul) tövbe, kötülükleri (günahları) yapıp yapıp da kendisine ölüm gelip çatınca, “İşte ben şimdi tövbe ettim” diyen kimseler ile kâfir olarak ölenlerinki değildir. Bunlar için ahirette elem dolu bir azap hazırlamışızdır.” (NİSA 18) Buna göre, bilerek günah işleyen, çok geçmeden tevbe etmeyip günahları alışkanlık haline getiren ve bununla birlikte ölüm sekerâtına gelip hayattan ümit kesmeden evvel tevbe edenlerin tevbelerinin kabulü kat’î değildir. Allah’ın dilemesine kalmıştır. Ölüm sekerâtından önce, henüz hayattan ümid kesmeden evvel küfürden tevbe ederek imana dönmek, makbuldür. İmandan sonra hayır amel yapabilecek bir zaman bulunmalıdır. إنَّ اللّهَ يَقْبَلُ تَوبَةَ الْعَبْدِ مَا لَمْ يُغَرْغِرْ. İbnu Ömer (r. anhümâ) anlatıyor: "Resûlullah (a.s) buyurdular ki: "Son nefesini vermedikçe Allah, kulun tevbesini kabul eder." (Tirmizî, Daavât 103, (3531); İbnu Mâce, Zühd 30, (4253)) أنَّ النَّبىَّ (صعلم) قالَ: مَنْ تَابَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا تَاب اللّهُ عَلَيْهِ Ebû Hüreyre (r.a) anlatıyor: "Resûlullah (a.s) buyurdular ki: "Kim güneş batıdan doğmazdan evvel tevbe ederse Allah tevbesini kabul eder." (Müslim, Zikr 43, (2703))
Genelde insan günahtan hâli olmayacağı ve zaman zaman günah işleyen bir varlık olmasından dolayı, tevbeyi geciktirmemeli ve çokça tevbe-i istiğfarda bulunmalıdır. Abdullah b. Büsr, peygamberimizin şöyle buyurduğu rivayet etmiştir: “ ٌكَثِير اِسْتِغْفَارٌ صَحِيفَتِهِ فِي وَجَدَ لمَنْ طُوبَي ” “Cennet nimetlerinin en güzel olanları, amel defterinde çokça tevbe-i istiğfar bulunan kimseler içindir.” ( İbn-i Mace, Edeb, 57 (sahih isnadla)) İnsan günah işleye işleye öyle bir hale gelir ki, artık tamamen kalbi kararır, bundan sonra günahları dahi günah olarak görmez. Kalbi iyice paslandığı için, Allah korusun küfre kadar gidebilir. Ebû Hüreyre’den rivayet edilen hadis-i şerifte peygamberimiz bu konuyu veciz bir şekilde şöyle ifade etmiştir: عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صعلم) قَالَ " إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَخْطَأَ خَطِيئَةً نُكِتَتْ فِي قَلْبِهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ فَإِذَا هُوَ نَزَعَ وَاسْتَغْفَرَ وَتَابَ سُقِلَ قَلْبُهُ وَإِنْ عَادَ زِيدَ فِيهَا حَتَّى تَعْلُوَ قَلْبَهُ وَهُوَ الرَّانُ الَّذِي ذَكَرَ اللَّهُ : ( كلاَّ بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ ) " . Hz. Peygamber (a.s.): "Kul, bir hata işlediği zaman kalbine siyah bir nokta vurulur. Şayet el çeker, mağfiret diler ve tevbe ederse kalbi cilalanır. Eğer (bunu yapmayarak) dönerse siyah nokta artırılır ve neticede bütün kalbini istila eder. İşte Allah (c.c) nun, " gerçek şu ki onların kazanmış oldukları günahlar, kalplerini örtmüştür." (Mutaffifin, 83/14) diye zikrettiği örtü budur." (Tirmizi, Tefsir, 74/3654) Demir paslandı mı önce onu zımparalamak gerekir. Ya kalp kararırsa… Her bir günah pencerelere asılan bir perde gibidir. Bir günah bir kat perdedir. İşlendikce perdelerin sayısı artar. Belli bir zaman sonra tuğla ile örülmüş duvar gibi olur. Tevbe geciktikce kul Allahdan uzaklaşır ve artık nasihat o kula tesir etmez olur. Sonuçta her bir günah başka günaha götürür. Her bir günah başka bir günaha götürür. Gazzâlî de insan için tövbenin gerekliliği ve kaçınılmaz olduğunu Hz. Adem’i örnek vermek suretiyle şöyle açıklamaktadır: “İnsanoğlunun babası bile tövbeden müstağni kalamamıştır. Babanın yaratılışına uymayan ve babanın güç yetiremeyeceği şeye, çocukları hiç güç yetiremez.”. (Gazzâlî, İhyâu Ulûmi'd-Dîn, Beyrut, ty., IV, 2)
أنَّ رسولَ اللّه (صعلم) قال: إنَّ اللّهَ عَزَّ وَجلّ يَبْسُطَ يَدَهُ بِاللَّيْلِ لِيَتُوبَ مُسِئُ النَّهَارِ، وَيَبْسُطُ يَدَهُ بِالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِئُ اللَّيْلِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا. Ebû Musa (r.a) anlatıyor: Hz. Peygamber (a.s) buyurdular ki: "Aziz ve Celil olan Allah, gündüz günah işleyenlerin tevbesini kabul etmek için geceleyin elini açar. Gece günah işleyenlerin tevbesini kabul etmek için de gündüz elini açar, bu hal, güneş batıdan doğuncaya kadar devam edecektir." (Müslim, Tevbe, 32/2760)) Sahabe hayatına baktığımız zaman da bunun örneklerini çokca görmemiz mümkündür: Hz. Hamza’yı şehit eden vahşi’nin tövbesi; peygamberi öldürmeye gelirken Hz. Ömer’in Müslüman oluşunda samimi tövbeyi ve imanı görmekteyiz. Aksi olarak tevbesi kabul edilmeyen salebenin durumuna düşmemek gerekir. Tebük seferine -mazeretleri olmadığı halde- katılmama suçu işleyen Ka’b b. Malik, Hilal b. Ümeyye ve Memare b. Rabi. Peygamberimiz Tebük seferinden dönüşünde bunları sorgulamış, mazeretsiz sefere katılmadıklarını anlayınca, haklarında Allah’ın hüküm vermesine kadar beklemelerini emretmişti. Bunlar bu bekleme süresi içinde çok bunalmışlar, tevbe ederek Allah’a sığınmışlardı. Allah tevbelerini kabul buyurduğunu ayet indirmekle bildirmiştir.
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَالَّذِينَ ءَامَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ “Ey iman edenler! Samimi bir tevbe ile Allah'a dönün. Umulur ki Rabbiniz sizin kötülüklerinizi örter. Peygamberi ve Onunla birlikte iman edenleri utandırmayacağı günde Allah sizi, içlerinden ırmaklar akan cennetlere sokar. Onların önlerinden ve sağlarından (amellerinin) nurları aydınlatıp gider de, "Ey Rabbimiz! Nurumuzu bizim için tamamla, bizi bağışla; çünkü sen her şeye kadirsin" derler.” (Tahrim, 66/8) Ayet-i kerime'de "nasuh", tevbe ile tevbe etmemiz isteniyor. Nasuh, nush kökünden mübalağa kipidir ve çok öğüt veren demektir. Çok öğüt verici olarak nitelenen tövbe, sahibine günahı bırakmasını öğütleyen, onu günahtan kurtaran sadık ve samimi bir tövbe demektir. Günahı bırakmadan yapılan tövbe, tövbe değildir. Hz. Ömer, nasuh tövbesini şöyle tanımlamıştır: "Nasuh tevbe, günahtan tevbe edip o günaha bir daha dönmemek veya dönmek istememektir.'' (Alusi, 157) (Diy. Ay. Der, 131/35-36) Tevbenin en yüce mertebesi nasuh olanıdır. Yani pak, tertemiz ve halis olan tövbedir ki onun şartı üçtür: a. Yapılan tövbenin bütün günahları içine almasıdır, yani bütün günahlardan vazgeçmek. b. En küçük bir tereddüt kalmaksızın günah işlememeye kesin karar vermek. c. Tövbeyi, ihlası zedeleyici herhangi bir şaibeden veya herhangi bir illetten uzak olarak sadece Allah için yapmak. Böyle bir tevbe nasıl olur? -Kabahatlerden, başka bir sebeple değil, sırf çirkinlikleri, yani, Allah’ın rızasına muhalif bir kabahat oldukları için vicdanında pişmanlık duyarak ve onu işlemekten dolayı şiddetli bir üzüntü duyarak ve bir daha bir çirkinlik yapmamaya azmederek vazgeçmek, nefsini buna alıştırıp hiçbir sebep ve mânia karşısında dönmemeye karar vermekle olur. (M.Hamdi YAZIR, Hak Dini Kur’an Dili, 7/5127) Peygamber efendimiz buyuruyor ki: تَابَ مَنْ عَلَى الّله وَيَتُوبُ “Allah tevbe edenlerin tevbesini kabul eder.” (buhari-Müslim) Muaz b. Cebel : Ya Rasulallah, tevbe-i nasûh nedir? Diye sorunca, Hz. Peygamber: “Kulun, yapmış olduğu günaha pişmanlık duyması, Allah’a özür beyan etmesi, sonra sağılan sütün memeye dönmediği gibi (o günaha) bir daha dönmemesidir” buyurdu. (Tirmizi, Zühd, 8; Fezailu’l- Cihad, 8; Nesai, Cihad, 8; Ahmed b. Hanbel, 2/505) İbn Mesud Ra’dan gelen bir rivayete göre Nasuh tevbe ile tevbe eden kimseye tevbe kapısı açıktır. Yaptığı tevbe makbuldür. Ancak 3 kimse hariç:
Tevbenin Kabul Olmasının Şartları: Tövbenin iki yönü vardır. Bunlardan birincisi bize, ikincisi ise Cenâb-ı Hakk’a aittir. İşte bu ma’nâ içindir ki, Efendimiz: “الَّله تَابَ تَابَ مَنْ”. “Tövbe edene Allah da tövbe eder.” buyuruyor. Bizden tövbe Allah’a dönmektir. Allah’ın tövbesi ise rahmetiyle bize teveccüh buyurup, kapısını yeniden açmasıdır. Tevbe kelimesi kuranda Allahın sıfatı olarak geçmektedir. ”tevvab” tövbeleri çokça bağışlayan, “el ğafur, el ğaffar” çok affeden çok bağışlayan, “afüvv” Allah affedicidir, “settar” kötülükleri örten, “mucib” dualara icabet eden, “rahman, rahim” vb sıfatlar Allahın bize oaln şefkat ve merhametinin, rahmetinin delilleridir. Günahların Çeşitleri ve Onların Tevbesi:
Eğer kişi, üzerindeki hakları yakinen bilemiyorsa, o zaman, buluğ zamanından veya mâli ehliyete sahip oluş zamanından tevbe vaktine kadar geçen süre zarfında, üzerinde ne kadar hak bulunduğunu zann-ı galibine göre hesap eder ve onların maddi-manevi muhasebesini yapar. Özetle İnsanın işlediği günahlar iki kısımdır. Bir kısmı içki içmek gibi kul hakkı ile ilgili olmayan, yalnız Allah’a karşı işlenmiş günahlardır . Bu gibi yalnız Allah hakkı ile ilgili olan günahlardan tevbe etmek için üç şartın yerine getirilmesi gerekir. Bunlar:
Günahın diğer bir kısmı da hırsızlık yapmak gibi insan hakkı ile ilgili olan günahtır. Hırsızlık yapmak günahtır, çünkü Allah bunu yasaklamıştır. Bu gibi günahlardan tevbe etmenin, yukarıdaki şartlara ilaveten bir şartı daha vardır ki, o da
GÜNAHI İŞLERKEN TEVBE OLMAZ; Haram yerken, içerken, giyerken tevbe olmaz. İçki masasında tevbe olmaz Bankada paraya faiz işlerken tevbe olmaz. Televizyonda müstehcen yayınlara bakarken tevbe olmaz. Elinde okey taşları, kumar oynarken tevbe olmaz. Tevbenin tevbe olabilmesi için önce günahı terk edeceksin, sonra tevbe edeceksin ki tevben makbul olsun. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صعلم) " مَنْ جَلَسَ فِي مَجْلِسٍ فَكَثُرَ فِيهِ لَغَطُهُ قَبْلَ أَنْ يَقُومَ مِنْ مَجْلِسِهِ ذَلِكَ سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ فَقَالَ إِلاَّ غُفِرَ لَهُ مَا كَانَ فِي مَجْلِسِهِ ذَلِكَ أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ Ebu Hüreyre (r.a) anlatıyor: "Rasulullah (a.s) hazretleri buyurdular ki: "Kim, malâyâni konuşmaların çok olduğu bir yere oturur da, oradan kalkmazdan önce şu duayı okursa bu yerde oturmaktan hasıl olan günahından arınmış olur: Allah’ım! Seni hamdinle tesbih ederim. Senden başka ilah olmadığına şehâdet ederim. Senden mağfiret diliyorum, Sana tevbe ediyor (af taleb ediyorum)". (Tirmizi, Daavât, 39/3762). خِيَارُكُمْ كُلُّ مُفَتَّنٍ تَوَّابٍ "En hayırlınız, tekrar tekrar günah işlediği halde tevbe edendir" وعن أنس قال: قَالَ رَسُولُ اللّهِ(صعلم): يَقُولُ اللّهُ تَعالى: يَا ابنَ آدَمَ، إنَّكَ مَا دَعَوْتَنِي وَرَجَوْتَنِي غَفَرْتُ لَكَ عَلى مَا كَانَ مِنْكَ وَلاَ أُبَالِي، يَا ابنَ آدَمَ لَوْ بَلَغَتْ ذُنُوبُكَ عَنَانَ السَّمَاءِ ثُمَّ اسْتَغْفَرْتَنِي غَفَرْتُ لَكَ وَلاَ أُبَالِي يَاابْنَ آدَمَ إنَّكَ لَوْ أتَيْتَنِي بِقُرَابِ ا لارْضِ خَطَايَا ثُمَّ لَقَيْتَنِي لاَ تُشْرِكُ بِي شَيْئاً لاَتَيْتُكَ بِقُرَابِهَا مَغْفِرَةً. Hz. Enes (r.a) anlatıyor: "Rasulullah (a.s) buyurdular ki: "Allah Teâlâ Hazretleri diyor ki: "Ey âdemoğlu! Sen bana dua edip, (affımı) ümid ettikçe ben senden her ne sâdır olsa, aldırmam, ben seni affederim. Ey âdemoğlu! Senin günahın semanın bulutları kadar bile olsa, sonra bana dönüp istiğfar etsen, çok oluşuna bakmam, seni affederim. Ey âdemoğlu! Bana arz dolusu hata ile gelsen, sonunda hiç bir şirk koşmaksızın bana kavuşursan, seni arz dolusu mağfiretimle karşılarım." (Tirmizî, Daavât, 106/3534) TÖVBENİN MAKBUL OLMASI İÇİN;
Suyun kiri temizlediği gibi, samimi tevbe de günahları temizler. Yeter ki insan işlediği günaha pişmanlık duyarak onu terk etmiş ve bir daha onu yapmamaya karar vermiş olsun. Müminin günahı ne kadar çok olursa olsunAllah’ın rahmeti daha çoktur. Ancak Allah’ın rahmeti boldur, geniştir diye tevbeden imtina etmemeliyiz. Ve unutmayalım ki iki şey insanı helak eder:
Gel, gel, ne olursan ol yine gel, İster kafir, ister mecusi, ister puta tapan ol yine gel, Bizim dergahımız, umitsizlik dergahı değildir, Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel... Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol... Mevlana NOT: bu vaaz metni idris YAVUZYİĞİT tarafından “Günahlar Tevbe Ve İstiğfar” İsmail Karagöz; “Bireysel Ve Toplumsal Kazanımlar Açısından Tevbenin Değerlendirilmesi” Dr. Yaşar Yiğit; “Günah Psikolojisi Ve Tövbeye Duyulan İhtiyaç” R. Toraman, A. Özmen; “Allah'ın Rahmet Ve Merhameti” Mehmet Eser; “Ramazan Yaklaşırken; Günah, Tevbe Ve Namaz” Rasim Haner; “Tevbe Günahların Silinmesine Sebeptir” Lütfü Şentürk; “Tevbe” Mehmet Köse; “tevbe” idris YAVUZYIĞIT; “Tövbe Ve Önemi” Mehmet Kaya Kurt; “Tövbe” Ahmet ÜNAL Kitap, makale ve vaaz örneklerinden istifade edilerek hazırlanmıştır. Hepsine rabbim Tevvab ismiyle tecelli eylesin. İdris YAVUZYİĞİT Dadaşkent Merkez Camii İmam Hatibi Yüklə 139,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|