261
Sonra o, Əbu Abdullah ġafeidən belə nəql edir: “Namazda
Peyğəmbərə (s) salavat barədə söz açan bu hədis səhih və
doğrudur.”
1
Beyhəqi Peyğəmbəri-əkrəmə (s) mütləq Ģəkildə, yaxud
namazda salavat göndərməyin qaydası haqda əlavə rəvayətlər də
nəql etmiĢdir. Xüsusilə Kəb ibn Ücrənin nəqlinə görə, Peyğəmbəri-
əkrəm (s) namazda belə salavat deyirmiĢ: “Əllahummə səlli əla
Muhəmməd və ali-Muhəmməd, kəma səlləytə əla Ġbrahim və əla ali-
Ġbrahim və barik əla Muhəmməd və ali-Muhəmməd, kəma barəktə
əla Ġbrahim və ali-Ġbrahim, innəkə həmidun məcid!”
2
Bu hədisdə açıq-aydın görünür ki, hətta Peyğəmbərin (s) özü
namazlarında bu salavatı deyirmiĢ.
Beyhəqi rəvayətlərin birini Ģərh edərkən yazır: “Bu rəvayət
namaza aiddir. Çünki bu rəvayətdə qeyd olunan “qəd əlimna keyfə
nusəllimu” (biz salam göndərməyin qaydasını bilirik”) – cümləsi
namazın təĢəhhüddən sonrakı salamına (Əssəlamu ələykə
əyyuhənnəbiyyu və rəhmətullahi və bərəkatuh!) uyğun gəlir.”
3
Beləliklə, bütün məzhəblərin əqidəsinə görə, müsəlmanlar
namazda Peyğəmbəri-əkrəmə (s) salam göndərərkən “Əssəlamu
ələykə əyyuhənnəbiyyu və-rəhmətullahi və bərəkatuh!”, təĢəhhüddə
isə “Əllahummə səlli əla Muhəmməd və ali-Muhəmməd...” –
cümlələrini deməlidirlər. Əlbəttə, əhli-sünnə məzhəbləri arasında bu
məsələ ilə əlaqədar ixtilaf var. ġafei və hənbəlilər ikinci təĢəhhüddə
Peyğəmbərə (s) salavat göndərməyi vacib saydıqları halda, maliki və
hənəfilər onu müstəhəb bilirlər.
4
Lakin qeyd etdiyimiz rəvayətlərə
əsasən, təĢəhhüddə salavat demək hamıya vacibdir.
Peyğəmbər (s) və onun Əhli-beytinə (mütləq Ģəkildə, yaxud
namazın təĢəhhüdündə) salavatın vacibliyi ilə bağlı rəvayətlər az
deyil. Burada qeyd etdiklərimiz rəvayət və kitabların az bir qismi idi.
Bu rəvayətlər Ġbn Abbas, Təlhə, Əbu Səid Xudri, Əbu Hüreyrə, Əbu
Məsud Ənsari, Büreydə, Ġbn Məsud, Kəb ibn Ücrə və imam Əli (ə)
kimi səhabələrdən nəql edilmiĢdir.
1
“Sünəni-Beyhəqi”, 2-ci cild, səh. 146-147.
2
Yenə orada, səh. 147.
3
Yenə orada.
4
“Əl-fiqh ələl-məzahibil-ərbəə”, 1-ci cild, səh. 266, “Darul-fikr” çapı.
262
Ġnsanı daha çox heyrətləndirən məsələ budur ki, əhli-sünnə
(alimləri də daxil olmaqla) Peyğəmbərdən (s) nəql olunan
rəvayətlərdə “ali-Məhəmməd” (Məhəmmədin (s) övladları) sözünün
qeyd olunmasına baxmayaraq, (çox nadir hallar istisnadır) həmiĢə
salvatı naqis (“Səlləllahu əleyhi və səlləm”) deyirlər. Ən qəribəsi
budur ki, salavatda “ali-Məhəmməd” (s) sözünün əlavə edilməsinə
dair rəvayətləri nəql edərkən də Peyğəmbərin (s) adını yenə “ali-
Məhəmməd” olmadan – “Səlləllahu əleyhi və səlləm” – Ģəklində
deyirlər. (Bundan böyük inadkarlıq olmaz!) Biz bilmirik ki,
Peyğəmbərin (s) aĢkar göstəriĢinə müxalif çıxanlar qiyamət günü
Allahın dərgahına hansı üzrlə çıxacaqlar?! Məsələn, Beyhəqi kimi
bir alim Peyğəmbərə (s) salavat bölümünü bu ünvanla qeyd edir:
“Babus-sələvati ələn-nəbiyyi (səlləllahu əleyhi və səlləm) fit-
təĢəhhüd.” Yəni “TəĢəhhüddə Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və
səlləm) salavat bölümü”. Digər məĢhur mənbələrdə də bunu eyni
Ģəkildə qeyd etmiĢlər. Bu kitablarda fəsillərin istər müəlliflər, istərsə
də tədqiqatçılar tərəfindən belə adlandırılması, qeyd edilən hədislərlə
ziddiyyət təĢkil edir. Bu məsələ ilə əlaqədar bəhsimizi iki hədislə
sona yetiririk:
1. Ġbn Həcər “Əs-səvaiq” kitabında Peyğəmbəri-əkrəmin (s)
belə buyurduğunu nəql edir:
اَااولْاِزاَجلْاٌِا اَحلاٌّٖا مَّٝاٍَاَ اٍُّٛاَٖةُر لا
:
“Mənə heç vaxt yarımçıq salavat deməyin.”
O həzrətdən soruĢdular: “Yarımçıq salavat necədir?”
Peyğəmbər (s) buyurdu:
ءٍلمَّّاَؾةُِ يآ اَٚ ءٍلمَّّاَؾةُِ ٝاٍَاَ دًِّإَ مَُّةٌٍُّٙاَا اٛةٌُٛةُل لْاًِاَث ، اَْٛةُى َلْاِّةُر اَٚ ءٍلمَّّاَؾةُِ ٝاٍَاَ دًِّإَ مَُّةٌٍُّٙاَا
:
“Əllahummə səlli əla Muhəmməd” – deyib, susmağınız. Əksinə,
(salavatı) belə deyin: “Əllahummə səlli əla Muhəmməd və ali-
Muhəmməd!”
1
Bu hədisdən göründüyü kimi, salavatda “Muhəmməd” və “ali-
Muhəmməd” (s) arasında hətta “əla” sözü belə ayrılıq salmamalı,
“Əllahummə səlli əla Muhəmməd və ali-Muhəmməd” – deyilməlidir.
2. Səmhudi “Əl-iĢrafu əla fəzlil-əĢraf” kitabında Ġbn Məsuddan
Peyğəmbəri-əkrəmin (s) belə buyurduğunu nəql edir:
لْاًِاَجلْاِمةُر لْاُِاٌَ ٝ زلْاِ١اَث ًلْاِ٘اَا ٝاٍَاَ ٚ مٍَّٝاَ بٙ١ ـ دًِّاَٖةُ٠ لْاُِاٌَ ًحلاإَ ٍّٝإَ لْآِاَِ
:
1
“Əs-səvaiq”, səh. 144.
263
“Kim namaz qılanda mənimlə Əhli-beytimə salavat deməsə,
onun namazı qəbul deyildir.”
1
ġafei məĢhur bir Ģerində buna iĢarə edir:
“Ya Əhlə-beyti Rəsulillah, hubbukum
Fərzun minəllahi fil-Qurani ənzələh!
Kəfakum min əzimil-qədri ənnəkum,
Mən ləm yusəlli ələykum la səlatə ləh.”
2
“Ey “Peyğəmbər Əhli-beyti”, sevginiz
Vacib olub, Qurandadı bu yazı!
Yetər sizə o möhtəşəm qədriniz,
Salavatsız kəsin puçdur namazı.”
Namazda Allahın vacib buyruğu əsasında adı Peyğəmbərin (s)
adının kənarında qeyd edilən Ģəxsləri baĢqaları ilə bərabər bilmək
olarmı? Hansı insaflı Ģəxs bu iĢdə özünə bəraət qazandıra bilər?
Məgər, bunlar birbaĢa imamət və xilafəti onlara həsr etmirmi?
Ədalətli və insaflı olmağı öz öhdənizə buraxırıq.
***
2-“NUR” VƏ “BÜYUT” (EVLƏR) AYƏSĠ
“Nur” surəsinin 36-38-ci ayələrində buyurulur:
اَْ ماَأ ءٍدٛةُ١ةُث ٟ ـ
يبإَ لْاِ٢ااَٚ دِّٚةُلةُؽلْاٌِب ث باَٙ١ ـ ةُٗاٌَ ةُؼدِّجاََةُ٠ ةُٗةُّلْاٍِا باَٙ١ ـ اَواَولْاِنةُ٠اَٚ اَعاَـ لْاِوةُر ْاَأ ةُ مَّالله
اَْٛةُـب اَقاَ٠ حباَومَّيٌا اباَز٠ إاَٚ ح اَلامٌَّٖا َباَل إاَٚ مَّالله ولْاِو م ٓاَ ةٌعلْاِ١اَث اَلااَٚ ةٌحاَهباَغ ر لْاُِ ٙ١ ٙلْاٍِةُر مَّلا ةٌيباَع ه
اَلْاِلْااَٚ ةُةٛةٍُةُملْاٌِا ٗ١ ـ ةُتمٍَّاَماَزاَر بًِ لْاِٛاَ٠
ٓدِِّ ُةُ٘اَل٠ ياَ٠اَٚ اٛةٍُ ّاَ باَِ آَاََ لْاِؽاَأ ةُ مَّالله ةُُةُٙاَ٠ ي لْاِغاَ١ ٌ ةُهباَٖلْاِث
ءٍةباََ ؽ ولْاِ١اَؽ ث اباَْاَ٠ ٓاَِ ةُقةُى لْاِواَ٠ ةُ مَّاللهاَٚ ٗ ٍلْاِٚاَـ
“(Ġlahi nur) Allahın (Ģeytanların əlindən uzaq olmaq üçün)
ucaldılmasına və öz adının zikr edilməsinə izn verdiyi o evlərdir ki,
orada səhər-axĢam Onu təqdis edib Ģəninə təriflər deyərlər. O
kəslər ki, nə ticarət, nə alıĢ-veriĢ onları Allah zikrindən, namazdan
1
“Əl-işrafu əla fəzlil-əşraf”, səh. 28, “Ehqaqul-həqq” kitabındən nəqlən, 18-
ci cild, səh. 310.
2
“Şərhul-məvahib”, Zərqani, 7-ci cild, səh. 7.
Dostları ilə paylaş: |